| |
AHMED BİN İSHAK
Şâfiî
mezhebi âlimlerinden. Fıkıh ve hadîs âlimlerinin ve evliyânın büyüklerindendir.
İsmi, Ahmed bin İshak bin Eyyûb bin Yezîd bin Abdurrahmân bin Nûh en-Nişâbûrî'dir.
Sıbgî (veya Dubaî) adı ile meşhûr olmuştur. Künyesi, Ebû Bekr'dir. İmâm-ı Süyûtî,
onun soyunun Bekr bin Vâil ve Rebîa bin Nizâr bin Mea'd bin Adnân'a kadar
ulaştığını bildirdi. 871 (H.258) senesinde doğdu. Nişâbûr halkındandır. İlim
öğrenmek için Horasan, Bağdat, Basra, Mekke ve daha başka yerleri dolaştı. 57
sene Nişâbûr'da ikâmet etti. 953 (H.342) senesinde vefât etti.
Meşhûr hadîs
ve fıkıh âlimlerinden olan Ahmed bin İshak, Fadl bin Muhammed eş-Şa'rânî, İsmâil
bin Kuteybe, Yâkûb bin Yûsuf el-Kazvînî, Muhammed bin Eyyûb, Bağdat'ta Hâris bin
Ebî Üsâme ve İsmâil el-Kâdî, Basra'da Hişâm bin Ali, Mekke'de Ali bin Abdülazîz
ve daha birçok âlimden ilim öğrendi ve hadîs-i şerîf dersleri aldı. Kendisinden
de Ebû Ali el-Hâfız, Ebû Bekr el-İsmâilî, Ebû Ahmed el-Hâkim, Ebû Abdullah
el-Hâkim, Muhammed bin İbrâhim el-Cürcânî ve daha pek çok âlim ilim tahsil etti
ve hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundular.
Ahmed bin
İshak, ilim öğrenmek ve öğretmek için çok yer dolaştı. Hadîs-i şerîfte derin,
fıkıh ilminde derecesi yüksek, elli sene fetvâ veren, âbid (çok ibâdet eden),
sâlih, aklı ve görüşü kuvvetli bir âlimdir. Hadîs, fıkıh ve akâid (kelâm)
ilminde, bir çok meseleyi içine alan kitaplar yazdı. İnsanlar, kendinden ve
eserlerinden çok istifâde ettiler.
Muhammed bin
Hamdûn şöyle anlatıyor: Ebû Bekr bin İshak ile senelerce sohbet ettim. seferde
olsun veya olmasın, hiçbir zaman gece namazını terkettiğini görmedim.
Hakîm en-Nişâbûrî
şöyle bildiriyor: "Aklı ve re'yi (görüşü) darb-ı mesel olmuştur. Fetvâlarında
şüpheli hiçbir şeye rastlanmadı. İlmine kitapları delîldir. Çok güzel namaz
kılardı. Ezân ile ikâmet arasında çok duâ eder, sonra ağlardı."
Yine Hakîm
şöyle anlatıyor: Sıbgî'ye, İbn-i Abbâs'dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerîften
suâl ettiler. İki kişi Resûlullah efendimiz ile namaz kıldı. Resûlullah onlara;
"Abdestinizi iâde ediniz!" buyurdular. İki kişi sebebini sorduklarında,
Resûlullah efendimiz; "Falan kişiyi gıybet ettiniz." buyurdular. Sıbgî bu
konuda; "O iki kişiye abdestin emredilmesi, mâsiyetlerine keffâret ve
günahlarının temizlenmesi içindi. Zîrâ Resûlullah efendimiz; "Abdest hatâları
giderir." buyurdular.
Kendisi
şöyle anlatıyor: Fedâîl kitabını yazmağa başladığım zaman, şöyle bir rüyâ
gördüm: Bahçeli bir evde bulunuyordum. Bahçeye çıkmak istedim. O sırada hazret-i
Ebû Bekr göründü. Benimle kucaklaştı. Yüzümü öptü ve bana duâ etti. Kitabı
bitirince şöyle bir rüyâ daha gördüm: Bir evin önünde bulunuyordum. Evden,
Resûlullah efendimiz ile yanında hazret-i Ebû Bekr, hazret-i Ömer, hazret-i
Osman veya hazret-i Ali (r.anhüm) göründüler. Hepsinin dört kişi olduklarını iyi
hatırlıyorum. Yaklaşıp Resûlullah efendimize selâm verdim. Selâmımı aldılar.
Sonra hazret-i Ebû Bekr'e yaklaştım. Gözlerimin arasından öptü ve; "Allahü teâlâ
sana, Peygamberi ve bizim tarafımızdan hayırlı karşılıklar versin!" buyurdu.
Sonra yüzüğümü parmağımdan çıkarıp, Resûlullah efendimizin mübârek parmağına
taktım. Sonra diğer zâtların parmaklarına da taktım. Sonra: "Yâ Resûlallah! Bu
yüzüğün bereketi büyük oldu. Zîrâ parmaklarınıza takıldı." dedim. O sırada
uyandım.
Yazmış
olduğu eserlerinden bâzıları şunlardır:
1) Kitâb-ül
Esmâ ves-Sıfât, 2) Kitâb-ül-Îmân vel-Kader, 3) Kitâbü Fedâil-il-Hulefâ-il-Erbe'a.
KAYNAKLAR
1) Tabakât-üş-Şâfiiyye; c.3, s.9
2) Şezerât-üz-Zeheb; c.2, s.361
3) El-A'lâm; c.1, s.95
4) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.1, s.160
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.3, s.365 |
|
