|
Evliyânın
büyüklerinden. Künyesi Ebû Muhammed olup, ismi Rüveym bin Ahmed bin Yezîd bin
Rüveym'dir. Bağdâd âlimlerindendir. Hakikatlerin arifi, dînimizin emir ve
yasaklarını iyi bilen, kerâmet, himmet ve firâset sahibi ve çok riyâzetler
çekmiş bir âlim olan Hüveyn bin Ahmed, aynı zamanda fıkıhda ve tefsîrde de büyük
âlimdir. Cüneyd-i Bağdâdî'nin arkadaşıdır. Rüveym bin Ahmed Dâvûd-i Zâhirî'nin
mezhebinden idi. İdrîs bin Âhdülkerîm el-Haddâd'dan kırâat okudu. 303 (m. 915)
senesinde vefât etti.
Rüveym bin
Ahmed'in geceleri uyuduğunu gören olmamıştı. Sabahlara kadar ibâdet ederdi.
Ömrünün büyük bir kısmında yatsı abdestiyle sabah namazını kılmıştır. Gündüzleri
devamlı oruç tutardı.
Büyük âlim Ebû
Abdullah bin Hafif der ki: "Büyüklerimizden beş kişiye uyunuz. Diğerleri
hakkında da doğru söyleyiniz. Bu beş kişi şunlardır: Hâris bin Esed el-Muhâsibî,
Cüneyd-i Bağdâdî, Rüveym bin Ahmed, Ebû Abbâs bin Atâ, Amr bin Osman el-Mekkî.
Bunlar, zâhir ve bâtın ilimlerinin arasını birleştirmişlerdir."
Rüveym bin
Ahmed'in Muhammed bin Ca'fer bin Heyseme'den rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte,
Peygamber efendimiz (s.a.v.) Ebüdderdâ'yı Hz. Ebû Bekr'in önünde yürürken gördü
ve buyurdu ki, "Güneşin, Peygamberler hariç ondan daha hayırlı bir kimse
üzerine doğmadığı, Ebû Bekr'in önünden mi yürüyorsun?" Bundan sonra,
Ebüdderdâ'yı Hz. Ebû Bekr'in önünde yürürken kimse görmedi.
Kendisi şöyle
anlatır; Birgün Bağdâd başkadısını görmeye gittim. Yanında İbn-i Süreycde vardı.
İhlâs konusunda sohbet ediliyordu. Beni görünce, "İşte şimdi Şeyh-i ihlâs geldi"
dedi. Ben de onlara, "Siz ihlâs hakkında konuşmaya neden başladınız?" diye
sordum, İbn-i Süreyc bana "Sen, ihlâs ile dünyâyı terk iddiası güdüyorsun.
Halbuki giydiklerimizde hiç fark yok, ikimiz de aynı şeyleri giyiyoruz. Senin
üstünlüğün ve ihlâslı olman neden dolayıdır?" diye sordu. Bunun üzerine "Biraz
sabredin bunun cevâbını vereyim" dedim. Sonra o meclisten çıkıp evime gittim.
Atımın üzerindeki eğeri kaldırdım. Onun yerine bir keçe parçası koydum. Atin
ağzından gemini çıkararak, yerine bir ip bağladım. Sarık ve cübbemi çıkardım.
Yerine eski bir hırka giydim ve başıma bir bez sardım. Bu hâlim ile tekrar
onların yanına gittim. O-rada bulunanlar ve İbn-i Süreyc beni bu hâlimle
görünce, "Biz, böyle senin yaptığın gibi yapamayız. Senin ihlâsın tamamdır"
dediler. Bağdâd Başkâdısı, "Atımın üzerindeki keçeyi aldırarak, yerine eğer
taktırdı. Bana da bir cübbe ve sarık verdi. Bunun üzerine ben, "Sizin bana
yaptığınız bu ikrâm da, ihlâsın bereketidir" dedim.
Rüveym bin
Ahmed hazretleri buyurdular ki: "Allahü teâlâ rızâsını tâatte, gadabını
ma'siyyette (O'na isyan etmede) saklamıştır."
"Allahü
teâlâdan râzı olmak demek, O'ndan gelen bütün belâ ve elemlerden zevk almaktır."
"Allahü teâlâ,
söz ve amel kuvvetini verdikten sonra, senden konuşma kuvvetini alsa, ameli
boraksa hiç üzülme. Çünkü, bu senin için bir ni'mettir. Zîrâ konuşmada âfet ve
ziyan çok olur. Maksat, Allahü teâlânın istediği iş ve ibâdetleri yapmaktır.
Eğer ameli alıp, sende konuşmayı bırakırsa, bağırarak ağla ki, senin için büyük
bir musîbettir. Eğer ikisini birden alırsa; senin için derd, kötülük ve büyük
bir yaradır."
"Amelde ihlâs,
iki cihanda Allahü teâlâdan karşılık beklememektir." "Sabır; şikâyeti terk
etmek, belâlara zevk alarak rızâ göstermektir." "Muhabbet; sorulduğunda; bütün
hâllerde Allahü teâlâya uymaktır" dedi ve şu şiiri okudu:
"Eğer bana
öl dense, Kabul ederim zevkle Ölüme çağırana, Derim hoş geldin, merhaba."
"Fütüvvet; din
kardeşlerinden gördüğün eziyetlere sabır etmen ve onları affetmendir." "İhlâs;
ameline bakmamak, ya'nî hiçbir zaman amelini beğenmemektir."
"Bir kimse
âlimler ile oturup, onların bildiği bir şeye muhalefet etse, Allahü teâlâ o
kimsenin kalbinden îmân nurunu alır."
"Sırrını
muhafaza etmek, nefsini korumak ve farzları eda etmek, Allaha yakın olanların
vasıfların-dandır."
"Üns; Allahü
teâlâdan başka her şeyden uzaklaşıp, Allahü teâlâ ile olmaktır." "Zühd; dünyâyı
küçük görüp, onun sevgisini kalbden silmektir."
Rüveym bin
Ahmed, tasavvuf yoluna dâir birçok eserler yazmıştır. Galat-ül-vâcidîn adlı
eseri meşhûrdur.
KAYNAKLAR
1) Hilyet-ül-evliyâ cild-10, sh-296
2) Târîh-i Bağdâd cild-8, sh-430
3) Tabakât-ül-kübrâ cild-1, sh-101
4) Tabakât-üs-sûfiyye sh-180
5) Risâle-i Kuşeyrî sh-116
6) Nefehât-ül-üns sh-130
7) El-Bidâye ven-nihâye cild-11, sh-237
|
