|
Şam'da yetişen
hadîs âlimlerinden. İsmi, İbrâhîm bin Muhammed bin Ubeyd ed-Dımeşkî'dir. Künyesi
Ebû Mes'ûd'dur. Doğum târihi belli değildir. Büyük bir hadîs âlimidir. Hadîs-i
şerîf öğrenmek için Bağdâd, Basra, Kûfe, Vâsıt, İsfehân, Horasan gibi birçok
şehirleri dolaştı. Hadîs ilminde emsalleri arasında yükselen âlimlerden birisi
oldu. "Kitâb-ül-etrâf ales-Sahîhayn" isminde meşhûr bir eseri vardır. 400 (m.
1010) senesinin Receb ayında, genç yaşında Bağdâd'da vefât etti. Vefâtında otuz
ile elli yaşları arasında bulunuyordu. Câmi-i Mensûr kabristanında sokağın
yakınına defn edildi.
Hadîs ilminde,
rivâyetleri sika (güvenilir) bir râvi ve zabıtlarında sağlam, emin bir âlimdir.
Hâfız olup, yüzbinden çok hadîs-i şerîf ezberleyenlerdendir. Fakat az hadîs-i
şerîf rivâyet etmiştir. O, Vâsıt’ta, Muhammed bin Abdullah bin Muhammed bin Saka
ve ondan başkasından; Kûfe'de, Muti'nin talebelerinden, Basra'da, Ebû Halîfe
el-Cemhî'nin talebelerinden; İsfehân'da, Ebû Bekr el-Kabbâb'ın talebelerinden ve
onun derecesindeki âlimlerden; Nişâbûr'da İbn-i Huzeyme'nin talebelerinden, Ebû
Bekr Ahmed bin Abdân-ı Şirâzî'den hadîs-i şerîf dinleyip ezberlerdi.
Kendisinden;
Ebû Zerr-i Hirevî, Hamza-i Sehmî, Ahmed bin Muhammed el-Atikî, Ebü'l-Kâsım
el-Lâlkâi ve daha başkaları ilim alıp, hadîs-i şerîf rivâyet ettiler. Ondan çok
az hadîs-i şerîf rivâyet edildi. Çünkü genç yaşta vefât etmişti. Onun Muallel
(illetli) hadîs-i şerîfler hakkında bir "Cüz"ü vardır. Bu eseri, onun hâfızasını
ve bu konuda tenkid gücünü göstermektedir.
Hatîb-i Bağdâdî
diyor ki, "O, çok yer dolaştı. Bağdâd'da Ebû Sa'îd-i Harrânî'nin talebelerinden
ve ayrıca Basra'da, Ahvâz'da, Vâsıt’ta, Horasan'da ve İsfehân'da yazarak hadîs-i
şerîf öğrendi. "Sahîhayn" ismi verilen Sahîh-i Buhârî ile Sahîh-i Müslim
üzerinde çok meşgul oldu. "Kitâb-ül-etrâf ales-Sahîhayn" ismindeki eseri, bu
çalışmasının mahsûlüdür. Müzâkere yolu ile az hadîs-i şerîf rivâyet etti.
Rivâyetinde Sadûk (sağlam, güvenilir), dînine çok bağlı, vera' ve takva sahibi,
anlayışı kuvvetli bir âlimdi. Vasiyyeti üzerine namazını Ebû Hâmid-i İsferâyânî
kıldırdı."
İyâs bin
Seleme, Eshâb-ı kirâmdan olan babasından bildiriyor: Babam dedi ki:
"Resûlullah
(s.a.v.) efendimiz ile düz bir arazide Cum'a günü namaz kılmıştık. Kendisiyle
gölgelenecek hiçbir gölge yoktu."
KAYNAKLAR
1) Mu'cem-ül-müellifîn cild-1, sh-101
2) Şezerât-üz-zeheb cild-3, sh-158
3) Tezkiret-ül-huffâz cild-3, sh-1068
4) El-Bidâye ven-nihâye cild-11, sh-344
|
