|
Şâfiî mezhebindeki tefsîr, hadîs, fıkıh ve kelâm âlimlerinin büyüklerinden.
İmâm-ı Eş'arî'nin üstün talebelerinden. İsmi, Ali bin Muhammed bin Mehdî
et-Taberî, el-Eş'arî olup, künyesi Ebü'l-Hasen'dir. Doğum târihi bilinmemekte
olup, 380 (m. 990) yılları civarında vefât etmiştir. Kesin vefât târihi belli
değildir.
Ebü'l-Hasen et-Taberî, Ehl-i sünnet vel-cemâat'ın i'tikâddaki imâmlarından
birisi olan Ebü'l-Hasen Eş'arî'nin (r.a.) ileri gelen talebelerinden idi.
Basra'da ondan ilim öğrenmiş, uzun müddet derslerine ve sohbetlerine devam
etmiş, daha sonra da ondan rivâyetlerde bulunmuştur. Ehl-i sünnet vel-cemâat
i'tikâdını yaymak için uğraşmış ve bozuk inançlı kimselerle uzun zaman mücâdele
etmiştir. Ebü'l-Hasen et-Taberî; tefsîr, hadîs, kelâm, fıkıh ilimlerinde
zamanının bir tanesi idi. Bu ilimlerin usûllerinde, ya'nî usûl-i tefsîr, usûl-i
hadîs, usûl-i fıkıh ilimlerinde de Ustâdlık derecesine ulaşmıştır. Ebû Abdullah
Hasen bin Ahmed bu hususta; "Şeyhimiz ve üstadımız Ebü'l-Hasen Ali bin Mehdî,
fıkıh âlimi ve birçok kitapları olan, her ilmin inceliklerine vâkıf bir zât idi.
Fıkıh, tefbîr, kelâm, edebiyat ve târih ilimlerinin ince mes'elelerine de vâkıf
idi. Gayet güzel ve ma'nâlı söz söyleyen, zamanında eşi bulunmayan bir zâttı"
buyurdu.
Ali bin Muhammed, bir şiirinde şöyle söyledi:
Kaybolmaz, olmaz zayi,
Sâhibli olan kişi. Bilinir
hâli iyi,
Hallolur bütün işi.
Başka bir gün ise, içinde yaşadığı zamanın kötülüğünü şöyle dile getirdi:
Zaman kötü zamandır. İnsanlar ona uydu.
Bütün kerîmler gitti. Nefsim pişmanlık duydu.
Cömertlikten sorunca, Cevapları yok oldu.
İlm-i kelâm ve usûl-i kelâm ilmine ait "Te'vîl-ü ehâdîs-i müşkilât-ı varidat
fiş-sıfât" kitabı çok meşhûrdur.
KAYNAKLAR
1)
Tabakât-uş-Şâfiiyye cild-3, sh-466
2)
Mu'cem-ül-müellifîn cild-7, sh-234
|
