Hıristiyanlıkta bir mezhep kurucusu. Miladın 270. yılında doğdu, 336 yılında öldürüldü. Teslise (Trinite) inanmadığı için, 312’de öldürülen Antakya piskoposu Lucian’ın talebesi olan Aryüs Libyalıdır. Hakiki Hıristiyanlıktan ayrılan kiliseye karşı gelmesi ile meşhurdur. Hazret-i İsa’nın hak olan dini, kısa zaman sonra Yahudiler tarafından sinsice değiştirildi. Bolüs adındaki bir Yahudi, hazret-i İsa’ya inanır görünüp gökten inen İncil’i yok etti. Dört havari, yeniden İnciller yazdılarsa da, bunlara da Bolüs’ün yalanları karıştı. Uydurma İnciller zamanla çoğaldı. Bizans İmparatoru Konstantin önceleri putperestken, sonradan Hıristiyan oldu ve bütün İncillerin birleştirilmesini emretti. Konstantin, İncil’e önceki dini olan putperestlikten de bazı şeyleri sokturmuştu. Aryüs, bu yeni İncil’in yanlış olduğunu, Allah’ın bir olup, İsa aleyhisselamın onun oğlu değil kulu olduğunu söyledi. İznik’te 325’te toplanan papazlar, Aryüs’ü aforoz ettiler, Aryüs Mısır’a kaçtı. Aryüs’e bağlı olanlar yok edilmeye başlandı. Konstantin pişman olup Aryüs’ü İstanbul’a davet ettiyse de gelirken öldürüldü. |