 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Alm. Anemometer (n), Fr. Anemometre, İng. Anemometer. Rüzgarın hızını ölçen alet. Rüzgar hızının doğrudan doğruya ölçülmesi pratik olmayıp, meydana getirdiği fiziki etkiden faydalanılarak ölçülür. Hızın, basınçta meydana getirdiği değişiklik, sıcak cisimlerin hava akımı içerisinde soğuması, hız ve basınç değişmesinden ses hızının değişmesi bu fiziki etkilerden bazılarıdır. Ancak, genel olarak anemometreler havanın sürükleme etkisinden faydalanılarak yapılmışlardır. Mesela, dönen yarım küre şeklindeki kapakçıklardan meydana gelen anemometre, rüzgar kuvvetinin çukur yüzde, tümsek yüze nazaran daha fazla olması prensibiyle çalışır. Bu kuvvetlerin farklılığı sonucu kapakçıklar düşey eksen etrafında dönerler ve kurulan bir mekanizma ile dönme enerjisi, elektrik enerjisine, dolayısıyle elektrik akımına çevrilerek uzak bir istasyonda dahi rüzgar hızının ölçülmesi sağlanır. Bu tür anemometre 7-160 km/saat arasındaki hızları ölçer. Ancak, rüzgar hızının ani azalması, hemen kapakçıkların dönüş hızına etki etmeyebilir. Bu sebepten meydana gelen hata % 30’a kadar varır. Dolayısıyla böyle bir anometre ani hız değişikliklerini tam olarak gösteremez. Diğer bir mekanik anemometre türü pervaneli tiptir. Bir çeşit rüzgar değirmeni şeklindedir. Eğer hız çok düşükse, yataklandırma sun’i elmasla yapılır. Bu tür, 1-40 km/saat’lik rüzgar hızlarını ölçmekte kullanılır. Saatteki hızı 7 km’den daha düşük rüzgar hızlarının ölçülmesinde ise, ısı kaybı prensibine göre çalışan anemometreler kullanılır. Bunlardan bir çeşidi, ısıtılan bir tel, elektrik güç kaynağı ve akım ölçmeğe yarayan bir cihazdan ibarettir. Hava akımı ile ısı kaybı arttığı zaman, telin sıcaklığı düşer ve bunun sonucu olarak düşen direnç daha çok akım geçmesine yol açar. Böylece daha fazla ısı üretilerek ısı kaybına karşı bir denge teşekkül ettirilir. Geçen akımın ölçülmesinden hava akımının hızına geçilir. Bu şekildeki ısı kaybı ile çalışan anemometreler dar hacimlerdeki hava akımının ölçülmesinde kullanıldıkları gibi, ölçüm sırasında akımda değişiklik yapmazlar. Başka bir tür hız ölçümü de, hava içindeki ses hızını ölçerek yapılır. Durgun havadaki ses hızının sabit olması sebebiyle, bunda olacak herhangi bir sapma rüzgar hızının bir ölçüsü olur. |
