 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Alm. Embargo (n), Fr. Embargo (m), İng. Embargo. Bir devletin aldığı iktisadi, siyasi veya askeri sebeplerle, umumiyetle ülkeler arası mal alım-satım ve naklini yasaklayan tedbirler. Ambargo kelimesinin kaynağı, "durdurmak, önlemek, tahdit etmek" manasına gelen İspanyolca “embargar” kelimesidir. İktisadi maksatla uygulanan ambargo, bir ülkenin bir diğer devleti iktisadi bakımdan zor duruma düşürmek ve belirli mal ve hizmetleri üretmesi ve tüketmesine engel olmak için o ülkeye belirli malların ihracat ve satışını durdurmasıdır. Bu maksatla uygulanan ambargoya 1982 yılında ABD’nin Sovyet Rusya’ya tabii gaz boru hattını inşa için gerekli malzeme ihracatını önlemesi örnek olarak verilebilir. Siyasi ve askeri maksatlı ambargo örnekleri olarak, 1974 Kıbrıs Barış Harekatından sonra ABD’nin Türkiye’ye askeri malzeme ve teçhizat satışını yasaklaması ile son İran-Irak savaşında, Suriye’nin Irak petrol boru hattını kesmesi 1991 ve 1992 yıllarında Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi üzerine Irak'a uygulanan ambargo verilebilir. İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD-İngiltere ve Fransa’nın düşmana faydalı olabilecek tarafsız ülke gemilerinin taşıdığı hamuleye el konulması da askeri ambargo uygulamaları arasında sayılabilir. Bir ülkedeki kitap, dergi ve gazete gibi yayın araçlarının ithal ve satışının yasaklanması, ülke içi ambargo örneği olarak verilebilir. Ayrıca çeşitli beynelmilel kuruluşların kararları ile de dünya çapında ambargo uygulanmasına gidilebilir. Beynelmilel suçların önlenmesine (uyuşturucu maddeler) ilişkin antlaşmalarla da ambargo kararları alınabilir. Bu tür ambargolara kollektif ambargo denilmektedir. Limanlarda bulunan yerli ve yabancı gemilerin alıkonulması da, mal nakil ve sevkiyatını önleme hedefine yönelik ambargolardır. Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi, ambargolarda bir devletin kamu düzenini, ülke sınırlarını ve ekonomisini korumak, yabancı devletlere zarar vermek, mislen mukabelede bulunmak, karşı tarafa baskı yapmak ve cezalandırmak gayeleri güdülmektedir. Ancak bazı tatbikatlar beynelmilel andlaşmalarla (Lahey sözleşmesi gibi) önceden belirlenir. Mesela bir savaş başlaması halinde bir devletin hasım ülkeye ait gemilerin limanlarını terketmeye uygun bir süre içinde izin vermesi gerekmektedir. |
