 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Alm. Allergie (f), irritation, Fr. Allergie, irritation, İng. Allergy, irritation. Çeşitli yollarla vücuda dışarıdan giren yabancı bazı maddelere karşı organizmanın göstermiş olduğu tepkiye bağlı belirtiler. Bu tepki normal insan vücudunda da vardır ve müdafaayı sağlar. Allerji bir aşırı tepki reaksiyonudur. Bu aşırı tepkiyi gösteren bünyelere de “Allerjik bünye” denir. Allerjiyi meydana getiren maddeler (antijenler), ağız ve zerketme yolu ile vücuda girebildikleri gibi; bazıları, temas yoluyla da girebilir. Ağız yolundan girerek allerji yapan bellibaşlı maddeler: Yumurta, balık, çilek, pastırma, sucuk, salam, tahin helvası, kaymak, süt ve sütlü besinler, çikolata gibi kakaolu besinler, kinin ve çeşitli ilaçlar, çiçek tozları, mantarlar, parfüm ve ev tozları ile birlikte alınan gözle görülmeyen böcekler. Enjeksiyon (zerk) yoluyla girenler: Tetanoz, difteri, dizanteri ve buna benzer koruyucu serumlar, tedavide kullanılan bazı ilaçlar (penisilin allerjisi gibi) Deri ve solunum yollarına temas ile allerji yapanlar: Parfüm ile çeşitli ilaç ve kozmetikler, deterjanlar, tüyler, lastik ve plastik eşya, mobilya cila ve boyaları, mücevherat, güneş, sıcak veya soğuk ve kıl kurdu denilen asalak, bazı bitki özsuları, çam ağaçlarından damlayan terebentin maddesi, ilkbaharda meyve ağaçlarının çiçeklerinde bulunan sarı polen tozları. Bunlardan başka allerjiye sebeb olan çeşitli madde ve olaylar da vardır. Hatta denilebilir ki, günlük hayatta karşılaşılan her türlü madde hassas kimselerde allerjiye sebeb olabilir. Vücudun çeşitli yerlerindeki gizli yahut belirli iltihaplardaki mikropların saldığı maddelerin allerjik belirtilere sebeb olduğu bilinir. Bazı kişilerde güneş ışınlarına karşı allerji belirtileri görülür. Bir antijen (yabancı madde) ile ilk karşılaşmada bağışıklık cisimleri (Antikor) husule gelir, vücut bu antijenle ikinci defa karşılaşınca, antijenle-bağışıklık cisimleri arasında bir reaksiyon meydana gelir ve bu reaksiyon neticesinde vücutta histamin denilen bir madde açığa çıkar. Bu madde damarları genişlettiğinden damarlarda kan göllenir, kalbe kan gidişi azalır. Kişide bir kendini kaybetme ve hayati fonksiyonların azalması durumu ortaya çıkar (anafilaktik şok). Bu şok hali her allerjik olay için kaide değildir. Bu durum, kısa zamanda vücuda çok miktarda hassas olduğu maddenin girmesi hallerinde ortaya çıkar. Buna en iyi örnek, penisilin zerkleridir. Derideki kaşıntılı yerde üzeri kırmızı, bazan ince kabuklu, hudutları intizamsız deri kabartıları şeklinde kendini belli etmektedir. Allerjik hastalıklardan en çok bilinenleri ekzama ve serum hastalığıdır. Bunlara astım ve allerjik rinit'i (bahar nezlesi) de eklemek lazımdır. Bu sonunculardan astım, çeşitli allerjik maddelerin teneffüsü ile ortaya çıkar. Bahar nezlesi ise ilkbaharda çiçek tozlarının burun iç yüzeyine teması ile olur. Serum hastalığı çeşitli hastalıklara karşı bağışıklamada verilen serumların zerkinden birkaç hafta sonra ortaya çıkar. Allerji hadisesinin psikolojik yönü de vardır. Sıkıntılı durumların allerjik bazı reaksiyonları şiddetlendirdiği kabul edilmektedir. Bilhassa astım ve saman nezlesinde bu durum sık görüldüğü gibi, çok kurdeşen vak'asında da hadisenin öncesinde sıkıntılı bir durum tarif edilmekte ve tedaviyi bu istikamette seçmek iyi netice vermektedir. Allerjik hadiselerin önlenmesinde, çeşitli yollar denenebilir. Kişi hangi maddeye karşı hassas ise o madde ile temasını önlemek birinci yoldur. Şahis, çeşitli allerjik maddelerle temasa getirilir. Bu yoldan bir teşhise varılabilir. Allerjik hadise ortaya çıktıktan sonra ise bazı ilaçlarla tedaviye geçilir. Bu işte kullanılan ilaç ve maddelerin başlıcaları şunlarır: Başta antihistaminikler, kalsiyum, kortizonlu ilaçlar, C vitamini. Ayrıca rejim tatbiki de mutlaka lazımdır. Tesbit edilmiş allergen ve antijenlerden uzak durmalıdır. Allerjiyi yapan bir iltihab ise bunun tedavisi yapılmalıdır. |
