SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105

TR AR

5   BEŞİNCİ BÖLÜM

Peygamber Efendimizin Miracı

Bu Bölüm, varlıkların iftiharı, dua ve senaların en mükemmeli kendisine olan Efendimiz hazretlerinin mirac payesiyle yükselip Hazret-i Ahadiyyet önünde türlü şerefler, konuşmalar ve müşahedelerle seçkinlik bulmasinin anlatılması hakkındadır.

Şöyle malûm olsun ki, bu hâdise, Peygamber Efendimiz hazretlerinin mucizelerinin en meşhuru, delil ve bürhanlarının en açık seçiğidir. Esrâ (gece yolculuğu, mirac) hususunda âlimler ihtilâf etmişlerdir: Bir gecede bir Esrâ mıydı? O da uykuda mı, yoksa uyanıklıkta mıydı? Yahut bir gecede iki Esra mıydı? O da birinde ruh ve bedeniyle uyanıklıkta, birinde ise uyku halinde miydi? Yoksa o da uyanıklık halinde miydi? Yahut uyanık halde Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksâ'ya varıp ondan sonra rüyada Mescid-i Aksâ'dan Arş-ı Alâ'ya mı varmıştı? Yoksa dört Esrâ mı vâki olmuştu? dediler.

Âlimlerin ihtilâfları bu sözler üzerindedir. Esrâ'nın mânâsı aslında mutlak olarak "geceleyin gitmek"tir. Ama burada Resûlüllah Efendimiz hazretlerinin bir gece miraca gitmesi mânâsınadır.

Velhasıl bazıları: "Esrâ, uyku halinde rüya yoluyla gerçekleşti," dediler. Şu hususta da ittifakları vardır ki, peygamberlerin rüyaları vahiydir; başkalarının rüyası gibi değildir. Uyku halinde bunun gerçekleştiğine şu âyet-i kerîmeyi delil getirdiler ki, Hak teâlâ hazretleri, kerim Kitab'ında: "Ve mâ cealna'r-rü'yâl-letî ereynâke illâ fitneten linnâsi — Sana gösterdiğimiz rüyayı biz insanları ancak sınamak için gösterdik," (İsrâ sûresi: 17/60) diye buyurmuştur. O halde bu rüya, düşte görmek mânâsına mastardır; aşikâre görmek mânâsına olan rüyettir, rüya değildir, dediler.

İbn-i Mâlik, Harîrî ve başkaları, rüyanın rüyet mânâsına gelmesini inkâr ettiler. Nitekim Şeyh Bedreddin Zerküşi bunu ifade buyurmuş ve "Şair Mütenebbi, 'Ve rü'yâke ahlâ fîl-uyûni mine'l ğamz — Senin rüyan gözlerde perdeli olmaktan daha uzaktır,' demekle yanlış eyledi; rüyet yerine rüya getirdi," demiştir. Bunun üzerinde cevaplar verip: "Kurbâ ve kurbet bir mânâya oldukları gibi rüyâ ve rüyet de aynı mânâyadır," dediler. Yâni her ikisi de "görüş" demektir.

İbn-i Abbâs hazretlerinin kavli de buna şahittir ki, âyet-i kerîmenin tefsirinde Buhârî'nin rivâyeti üzre:

"O âyet-i kerîmede olan rüya gözle görmektir ki, Resûlüllah hazretlerine Esrâ (Mirac) gecesi gösterilmişti," diye buyurdu. Ve Saîd bin Mansur Süfyân'dan naklederek hadîsin sonunda "Ve leyse rü'yâ menâm — Uykuda görüş değildir," demiştir. Ama görülenin ne olduğu İmâm-ı Buhârî'nin rivâyetinde tasrih olunınamıştır.

Yine Saîd bin Mansur katında Ebû Mâlik yolundan rivâyet edilmiştir ki: "O, Beytü'l-Mukaddes yolunda gösterdikleri nesne idi. Bu zikredilen öyle birşeydendir ki, rüyâ kelimesinin uyanıklıkta gözle görülen nesneye ilişkin olduğu ondan istidlâl olunur. Bu görüş; Mütenebbi'yi hataya nisbet edeni reddeder. Bununla beraber bu âyeti kerîmenin tefsirinde müfessirler ihtilâf edip bazıları, 'Yâni Mirac gecesi sana gösterdiğimiz rüyadır, demek olur' dediler. Kadı da rüyayı rüyetle tefsir etmiştir," dedi. Ayrıca "Geceleyin vâki olup sür'atle geçtiği cihetten düş gibi olduğu için rüya tabir olundu," dediler.

Bazıları dediler ki: "Hudeybiye yılında gördüğü rüyadır ki, rüyasında Mekke'ye girip müşriklerin kendini döndürdüklerini görmüştü."

Bazıları da: "Bedir gazâsı rüyasıdır," dediler.

İbnü'n-Nakîb, kendi şeyhi olan Ebû'l-Abbâs Kurtubî'ye âyet-i kerimeden sual etti. Kurtubî: "Rüyayı ayndır (göz görmesidir). Uyanıklık halinde Cebrâil aleyhisselâm göstermişti ki, Bedir'de cenk günü kırılanların her birinin nereye düşeceğini hep tayin etmişti. Sonra Fahr-i Âlem Efendimiz hazretleri:

— Filân kâfir buraya düşecek, filân kâfir şuraya düşecek, diye mübarek eliyle yerlerini sahâbe-i kirâma gösterdi.

Kureyş kâfirleri bunu işitince maskaralığa aldılar. Ertesi gün olunca aynen buyurdukları gibi gerçekleşti. Nitekim daha önce işaret olunmuştur.