22. Mescidde Okunacak duâlar

Mescid içinde Allah'ı zikretmeyi çoğaltmak, tesbîh, tehlîl, tahmîd, tekbîr ve bunlardan başka zikirlerde bulunmak müstehabdır. Yine çok Kur'ân okumak, Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem'in Hadislerini okumak, fıkıh ilmini ve diğer şeriat ilimlerini öğrenmek müstehabdır.

Allahü teâlâ şöyle buyurur:

"Bu nûr, o mescidlerde yakılır ki, onların yüce tanınmasını ve içlerinde isminin anılmasını Allah emretmiştir. Bu mescidlerde sabah ve akşam (müminler) Allah'ı tesbîh ederler, (beş vakit namaz kılarlar)."

Yine Allahü teâlâ buyurur ki:

"...Kim Allah'ın alâmetlerim (din işlerini) büyük tanırsa, muhakkak ki bu kalblerin takvâsındandır."

Yine Allahü teâlâ buyurur:

"Kim, Allah'ın korunmasını emrettiği şeylere hürmet gösterirse, bu, Rabbi katında kendisi için mutlak hayırlıdır."

85- Büreyde'den (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Mescidler, bina edildikleri şey (zikir ve Kur'ân okumaktan ibaret ibâdetler) için esastırlar."

86- Enes'den (radıyallahü anh):

Mescid içinde idrar yapan bir Bedeviye, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Bu mescidler, ne bu idrar ve ne pisliklerden ibaret hiç bir şey için mahal olamaz. Mescidler ancak Allah'ı zikretmek ve Kur'ân okumak içindir." Yahut Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem bunun benzerini söylemiştir. (Namazda hem zikir, hem de Kur’ân okumak olduğu için, camide namaz kılınmakla her iki ibâdet yapılmış olur.)

Mescidde oturana, îtikâfı (ibâdet niyeti ile beklemeyi) niyet etmek uygun düşer. Az bir zaman beklese dahi, bizim mezhebimizde (şafii) îtikâf olur. Öyle ki, âlimlerimizden bir kısmı: Yürüyüp geçmek suretiyle mescide giren kimse, beklemese dahi, onun îtikâfı sahîh olur, demiştir. Bu görüş sahibine göre, îtikâf faziletini elde etmek için, mescide uğrayıp geçenin îtikâfa niyet etmesi uygun olur. Bunun da en faziletlisi, kısa bir müddet bekleyip sonra geçip gitmektir.

Yine mescidde oturan kimsenin iyi gördüğü şeyleri tavsiye etmesi, kötü gördüğü şeylerden insanları alıkoyması uygundur. Böyle hareket etmekle, mescidler dışında olan insanlar görevli iseler de, mescidlere tazim, hürmet ve saygı gösterme bakımından buralarda görev daha kuvvetleşir.

Âlimlerimizden biri demiştir ki, mescide girip de, ya abdestsizlikten, ya meşguliyetten ya da benzeri hallerden dolayı orada "Tahiyye-i Mescid Namazı (îki rekât mescide hürmet namazı) kılmak imkânını bulamayan kimsenin, dört defa:

(Allah noksanlıklardan münezzehtir. Hamd, Allah'a mahsustur. Allah'dan başka ilâh yoktur. Allah her şeyden büyüktür) demesi müstehabdır. Selefden (önceki âlimlerden) bir kısmı da bunu söylemiştir. Bunu söylemekte bir beis yoktur.

٢٢- باب ما يقولُ في المسجد

يُستحبُّ الإِكثارُ فيه من ذكر اللّه تعالى والتسبيح والتهليل والتحميد والتكبير وغيرها من الأذكار، ويُستحبّ الإِكثارُ من قراءة القرآن؛ ومن المستحبّ فيه قراءة حديث رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم، وعلم الفقه، وسائر العلوم الشرعية، قال اللّه تعالى‏:

{فِي بُيُوتٍ أذِنَ اللّه أنْ تُرْفَعَ ويُذْكَرَ فيها اسْمُهُ، يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بالغُدُوّ والآصَالِ رِجالٌ‏} ‏الآيةالنور‏: ٣٦

وقال تعالى‏:

{‏وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّه فإنها مِنْ تَقوى القُلُوب‏} ‏الحج‏: ‏٣٢

وقال تعالى‏:

{‏وَمَنْ يُعَظّمْ حُرُماتِ اللّه فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ‏} ‏الحج‏: ‏٢٠‏.‏

٨٥- وروينا عن بُريدة رضي اللّه عنه قال‏: قال رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم‏:

"‏إنَّما بُنِيَت المَساجِدُ لِمَا بُنِيَتْ لَهُ‏"‏‏.‏ رواه مسلم في صحيحه‏.‏ (١٥)

٨٦- وعن أنس رضي اللّه عنه‏: أن رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم قال للأعرابيّ الذي بال في المسجد‏:

‏"‏إنَّ هَذِه المَساجدَ لا تَصْلُحُ لِشيءٍ مِنْ هَذَا البَولِ وَلا القَذَرِ، إنَّمَا هِيَ لِذِكْرِ اللّه تَعالى وَقَرَاءَةِ القُرآنِ‏"‏ أو كما قال رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم، رواه مسلم في صحيحه‏.‏ (١٦)

فصل‏: وينبغي للجالس في المسجد أن ينوي الاعتكاف، فإنه يصحّ عندنا ولو لم يمكث إلا لحظة، بل قال بعض أصحابنا‏: يصحّ اعتكاف من دخل المسجد مارّاً ولم يمكث‏ (١٧)، فينبغي للمارّ أيضاً أن ينوي الاعتكاف ليُحَصِّلَ فضيلتَه عند هذا القائل، والأفضل أن يقف لحظة ثم يمرّ،

وينبغي للجالس فيه أن يأمر بما يراه من المعروف ويننهى عمّا يراه من المنكر، وهذا وإن كان الإِنسان مأموراً به في غير المسجد، إلا أنه يتأكد القولُ به في المسجد صيانةً له وإعظاماً وإجلالاً واحتراماً،

قال بعض أصحابنا‏: من دخل المسجد فلم يتمكن من صلاة تحية المسجد إما لحدث

وإما لشغل أو نحوه، يستحبّ أن يقول أربع مرات‏: سبحان اللّه، والحمد للّه، ولا إله إلا اللّه، واللّه أكبر، فقد قال به بعض السلف، وهذا لا بأس به‏.‏