6 Zevil erhâm Ölünün asabeleri ve payları belli olan vârisleri olmadığı takdirde, biraz uzaktan akrabaları vârisleri olurlar. Uzaktan akrabalar on kişidir: 1-Kızının çocuğu, 2-Kızkardeşinin çocuğu, 3-Kardeşinin tek bir kızı 4-Amcanın tek kızı, 5-Dayısı ve halası, 6-Annesinin babası, 7-Ana bir amcası, 8-Teyzesi, 9-Ana bir kardeşinin çocuğu, 10-Bu dokuz sınıfın vasıtasıyla ölüye akraba olan kimselerdir. Uzaktan akrabaların en yakını, ölünün çocukları (yani kızının çocukları), sonra ana-baba bir olan çocuklar veya birisinin çocukları ki, bunlar kardeşlerin kızları ve kızkardeşlerin çocuklarıdır, daha sonra ölünün ana-babasının ana babalarının birden veya birisinin evlâtları gelir ki, bunlar dayılar halalar ve teyzelerdir. Aynı derecede bulunan ve bir babanın evlâtları olan kimselerin, ölüye en yakınları bir vârisle, yâni bir pay sahibiyle ölüye yakınlık peydah edendir. En yakınları en uzaklarından daha evlâdır. Annesinin babası, kardeşinin ve kızkardeşinin çocuklarından daha yakındır. Azat edenden başka bir asabesi yoksa pay sahiplerinin payından artan mal uzak akrabalardansa, ona daha lâyıktır. Mevlayı muvalat vâris olur. Azat olunan zat öldüğü zaman, mevlasının (azat edeninin) babası ve oğlu hayatta ise, malı oğula gider. Ebû Yusuf «Bu şekilde babaya altıda bir düşer, geri kalan oğlanındır» dedi. Mevlasının dedesi ve kardeşi hayatta ise Ebû Hanife’ye göre, malın tamamı dedesinindir, Ebû Yusuf ve Muhammed'e göre aralarında taksim olunur. Velayet, ne satılır ne de hibe edilir. |