SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024

TR AR SERH 1 SERH 2

15 SEHİV (YANILMA) SECDESİ

Sehiv Secdesini Gerektiren Şeyler

Bir vacibin sehven terk edilmesi halinde iki secde, bir teşehid ve bir selâmdan ibaret bulunan sehiv secdesini yapma vaciptir. İsterse vacip birkaç kez terkedilmiş bulunsun (durum değişmez).

Vacibin Kasten Terk Edilmesi

Vacibi kasten terk eden kimse günahkâr olur, namaza noksanlaştırmasına karşılık bir baskı (ve bir müeyyide) olmak üzere yeniden kılması gerekir.

Vacibin kasden terk edilmesi halinde sehiv secdesi yapılmayacak, (1) birinci oturuşun terk edilmesi veya (2) birinci rek'atm ir secdesinin namazın sonuna tehir edilmesi ve (3) bir de bir rutin edâ edilebilecek kadar bir müddet kasden düşünme halinde alınması gibi üç durumda sehiv secdesi yapılacağı söylenilmektir.

Sehiv Secdesinin Zamanı

Sehiv secdesinin, selâm verdikten sonra yapılması sünnettir. Sehiv secdesi için sadece) sağ tarafa tek bir selâm vermek kâfidir ki, diğer görüşler içinde) en doğrusu da budur. Selâm vermeden evvel sehiv secdesi yapmak tenzîhen mekruhtur.

Sehiv Secdesi (Zimmetten) Ne Zaman Düşer?

Sabah namazında selâm verdikten sonra güneşin doğması, ikindi namazının selâmından sonra (güneşin) sararması ile ve bir de selâm verdikten sonra namaza devamın imkânsızlaşması durumunda (artık) sehiv secdesi (borcu) düşer.

İmama Zamanında Uyanlarla Sonradan Uyanların Sehiv Secdesi Karşısındaki Durumları

İmama zamanında uyanların, kendi yanılmalarıyla değil imamın yanılması neticesinde sehiv secdesi yapmaları gerekir.

Sonradan uyanlar ise, yetişemedikleri rek'atı kılmak için imamlarıyla birlikte sehiv secdesi yaptıktan sonra kalkarlar.

İmama sonradan uyanlar, yetişemedikleri rek'atları kılarların yanıldıkları takdirde bunun için ayrıca secde ederler, ama imama zamanında yetiştikleri halde uyku, dalgınlık ve abdestin bozulması gibi bir özürden dolayı) namazın geri kalanını kaçıranlar ki, bu gibilere lâhık denilir- sehiv secdesi yapmazlar.

Diğer Bazı Hususlar

(1) Cuma ve bayram namazlarında imam sehiv secdesi yapmaz,

(2) Farzlarda birinci tahiyyâta oturmayı unutanlar, doğrulup ayağa kalkmadıkları sürece tekrar otururlar ki, rivayet olunan açık (delil de) buna işaret etmektedir. (Zâten diğer görüşlerin) en doğrusu da budur.

(3) (İmama) uyarak namaz kılanlar bu konuda nafile kılanlar gibidir, (bunlar) ayağa kalksalar bile yeniden otururlar.

(4) (Oturmayı unutup) kalkanlar, eğer hemen hemen ayağa kalkmış durumda iken otururlarsa sehiv secdesi yaparlar,

(5) Oturma haline daha yakın bir haldeyken (unuttukları tahiyyâta) oturdukları takdirde sehiv secdesi yapmazlar. En doğrusu da budur.

(6) İyice doğrulduktan sonra (unuttuğu tahiyyâta) yeniden oturanların namazlarının bozulup (bozulmayacağı) hususunda ihtilâf vardır.

(7) Son tehiyyâta oturmayı unutanlar (fazladan kıldıkları rek'atm) secdesini yapmadıkları sürece (tahiyyâta) dönerler ve farz olan son oturuşu tehir ettikleri için de (sehiv) secdesi yaparlar.

(8) Ama (son tahiyyâta oturmadan kalktıkları rek'atm) secdesini yaptıkları takdirde (kıldıkları namaz) nafileye dönüşür. Bu durumda ikindi namazında dahi olsa, eğer dilerlerse altıncı rek'at, sabah namazlarında dördüncü rek'at olmak üzere bir rek'at daha ilâve ederler ki, yapılacak bu ilâvelerde herhangi bir kerahet yoktur ve bu yüzden sehiv secdesi yapılması icap etmez. (Konuyla ilgili görüşlerin) en doğrusu da budur.

(9) Son tahiyyâta oturduktan sonra (fazladan bir rek'at daha kılmak üzere) kalkanlar yeniden oturup selâm verirler, (bunların) tekrar teşehhüde oturmaları gerekmez.

(10) Son oturuştan sonra (kalkılan rek'atın) secdesini yapsalar (bile kıldıkları) farz namaz bozulmaz ve üzerine, iki rek’atı nafile yerine geçsin diye bir rek'at daha ilâve ederler, arından da sehiv secdesi yaparlar.

(11) Namazın nafile olan bu iki rek'atlık kısmından sonra sehiv secdesi yapıldığı takdirde (artık) bunun üzerine iki rek'at daha ilâve edilmemesi müstehabdır. âyet ilâve edilirse, yeniden sehiv secdesi yapılması tercihe şayandır.

(12) Üzerinde sehiv secdesi (borcu) bulunan birine uymak, bu şahsın sehiv secdesi yapması halinde caizdir, aksi halde değildir.

13) (Bir kimse) namazı bitirmek üzere selâm verse bile, (yönünü) kıbleden çevirmediği veya konuşmadığı sürece (borcu olan) sehiv secdesini yapar.

(14) Namaz kılan biri, dört rek'atlı yahut üç rek'atlı bir namazı tamamladığım zannetse, sonra da iki rek'at kıldığını anlasa, (eksiğini) tamamlar ve (ardından) sehiv secdesi yapar.

(15) (Bir kimse namazda neyi terk ettiği üzerinde) kesin bir kanaata sahip oluncaya kadar selâm vermeksizin bir rükün eda edecek kadar uzunca bir zaman düşünce halinde kalırsa, (bu kimsenin) sehiv secdesi yapması vaciptir, aksi halde değildir.

NAMAZ İÇİNDE ŞÜPHE

Namazı tamamlamadan evvel, rek'atlarının sayısı üzerinde meydana gelen şüphe; eğer bu şüphe (namaz kılan bir kimsede) ilk defa meydana gelmişse veya şüphe bu kimsenin âdeti değilse, namazı bozar. Selâm verdikten sonra (rek’atların sayısı üzerinde meydana gelen) şüphe dikkate alınmaz. Ancak (neyin) terkedildiğinin kesinkes bilinmesi halinde durum değişir. (Namazda) sık sık şüpheye düşen kimse kanaati ne yönde baskın ise ona göre davranır.(Kıldıkları namazın rek'atlarının sayısı hakkında) böyle baskın bir kanaate sahip bulunmayanlar en az rek'at sayısını dikkate alırlar ve namazın son rek'atı olduğunu var sayarak (kıldıkları) her rek'attan sonra otururlar.

Geçmiş Konularla İlgili Sorular

Sehiv secdesi ve sebebi nedir?

Vacibi kasden terk edenler sehiv secdesi yaparlar mı? Secde yapmazlarsa ne yapmaları gerekir?

Sehiv secdesinin zamanı nedir? Selâmdan önce sehiv secdesi yapılması halinde ne olur?

Sehiv secdesi (borcunu) düşüren şeyler nelerdir?

Selâmdan sonra (namaza) devamı engelleyen şeye bir misâl veriniz. İmama zamanında ve sonradan uyanların sehiv secdesi karşısındaki durumları nedir? Kimlere lâhık denir ve lâhıklar, imamın selâmından sonra tamamlamak üzere kıldıkları rek'atlarda yanıldıkları zaman sehiv secdesi yaparlar mı?

İmam, cuma ve bayram namazlarında sehiv secdesi yapar mı?

Birinci tahıyyâta oturmayı unutanlar ne yaparlar? Ayakta durmaya daha yakınken tekrar oturanların durumuyla, oturmaya daha yakınken oturanların durumu aynı mıdır? Son tahıyyâta oturmayı unutanlar ne yaparlar? Fazladan kılmak üzere kalkılan rek'atın secdesini yapmış olmakla yapmamış olmak aynı mı değerlendirilir?

Sabah namazından sonra fazladan üçüncü yahut ikindi namazından sonra beşinci rek'atın secdesini yapanlar ile diğer namazlarda fazladan kılınan bir rek'atın secdesini yapanların durumu aynı mıdır?

Üzerinde sehiv secdesi bulunduğu halde selâm veren bir kimseye (imama) uyan kimse için ne söylenilebilir? Dört rek'atlı yahut üç rek'atlı bir namazı bitirdiğini zannedip sonra iki rek'at kıldığını anlayan bir kimse ne yapar?

Namazın rek'atlarının sayısı hakkında şüpheye düşmek ne zaman namazı bozar? Bu konuda ileri süreceğiniz delil nedir?

(Namazda) sık sık şüpheye düşen kimse için ne söylenilebilir? (Kıldığı rek'atlarla ilgili) belirli bir sayı üzerinde baskın bir kanaat besleyenlerle böyle bir kanaate sahip bulunmayanlar arasında ne gibi fark vardır? Namazın rek'atlarının sayısıyla ilgili|-baskın bir kanaate sahip bulunmayanlar ne yaparlar, söyleyeceğiniz şeylere delil nedir?