Geri

   

 

 

İleri

 

2 Haber-i Sâdık

Haber-i sâdık doğru haber iki çeşittir:

Biri: Mütevâtir haberdir.

O, yalan üzere anlaşmaları ve birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir topluluğun diliyle sâbit olan haberdir.

O Mütevâtir haber, mecburî olarak zarurî ve kesin bir bilginin elde edilmesini gerektirir. Eski zamanlarda yaşamış hükümdarlar ve çok uzak ülkeler hakkında edinilen bilgi gibi.

İkincisi: Mu’cize ile desteklenen peygamberliği sâbit olan resûlün verdiği haber vahiydir. 

Üçüncüsü: Aynı şekilde akıl da bir bilgi elde etme vâsıtasıdır.

Akılla bedîhî olarak apaçık hâsıl olan ilk bakışta derhal kavranan ve düşünmeye ihtiyaç duyulmayan bilgi, zarurî bilgidir.

“Bütün parçasından büyüktür” cümlesindeki bilgi gibi.

Aklın istidlâli delil getirmesi ile sâbit olan elde edilen bilgiler, iktisâbîdir kazanılmıştır.

والخَبـَرُ الصَّــادِقُ عَـلَى نَوْعَينِ: أَحَدِهِمَا الخَـبَرُ المُتَواتِرُ، وَهوَ الخَـبَرُ الثــَّابِتُ على أَلْسِنَةِ قَوْمٍ لا يُتصوَّرُ تَـواطُؤهُم، عَـلَى الكَذِبِ، وَهوَ مُوجِبٌ للعِلْمِ الضَّـرُورِيِّ، كالعِلْمِ بالمُلُوكِ الخَالِيَةِ في الأزْمِنَةِ المَاضِيَةِ والبُلدَانِ النَّائِيَةِ.

والنوع الثاني: خبر الرسول المؤيد بالمعجزة، وهو يوجب العلم الاستدلالي، والعلم الثابت به يضاهي العلم الثابت بالضرورة في التيقن والثبات.

وأما العقل فهو سبب للعلم أيضاً، وما ثبت منه بالبديهة فهو ضروري، كالعلم بأن كل شيء أعظم من جزئه.

وما ثبت بالاستدلال فهو اكتسابي.