BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

41- Ca'er b. Ebi Talib Île Esma Binti Umeys'in ve Gemilerindekilerin (radıyallahü anhüm) Faziletlerinden Bir Bab

6566- Bize Abdullah b. Berrâd El-Eş'arî ile Muhammed b. Ala' El-Hemdânî rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû Usâme rivâyet etti

(Dedi ki): Bana Büreyd, Ebû Bürde'den, o da Ebû Mûsa dan naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Biz Yemen'de iken Resûlüllah. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in zuhuru kulağımıza geldi. Ben ve iki kardeşim —ki biri Ebû Bürde, diğeri Ebû Ruhm'dur. Ben en küçükleriyim — onun yanına gitmek üzere muhacir olarak yola çıktık. —Ya küsur demiş yahut kavmimden elliüç veya elliiki adam— sözüne şöyle devam etmiş: Bir gemiye bindik. Gemimiz bizi Habeş'deki Necâşî'nin yanına bıraktı. Onun yanında Ca'fer b. Ebî Tâlib ile arkadaşlarına rastladık, Ca'fer:

— Bizi buraya Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gönderdi. Ve burada oturmamızı emretti. Siz de bizimle beraber kalın! dedi. Biz de toptan hepimiz gelinceye kadar onunla beraber kaldık. Müteakiben Hayber'i fethettiği gün Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e rastladık. Bize (ganimetten) hisse verdi. —Yahut bize ondan atıyye verdi demiş.— Hay-ber'in fethinde bulunmayan hiç bir kimseye ganimetten hisse ayırmadı. Yalnız kendisiyle birlikte bulunanlara hisse verdi. Ancak Ca'fer ve arka-daşlarıyle birlikte bizim gemimizde bulunanlar müstesna! Gazilerle beraber onlara da hisse ayırdı. Bunun üzerine bazı insanlar bize —yani gemide bulunanlara— biz hicrette sizi geçtik, diyorlardı.

6567- Ebû Mûsa şunu söylemiş: Derken Esma Nınti Umeys —ki bizimle beraber gelenlerden biridir— ziyaret için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in zevcesi Hafsâ’nın yanına girdi. Esma, Necâşî'ye hicret edenler arasında hicret etmişti. Az sonra Ömer, Hafsa'nın yanına girdi. Esma da Hafsa'nın yanında idi. Ömer, Esma'yi görünce:

— Bu kim? diye sordu. O da:

— Esma Binti Umeys! dedi. Ömer:

— Şu Habeşistanlı mı? Şu denizli mi? diye sordu. Esma:

— Evet! cevâbını verdi. Bunun üzerine Ömer:

— Hicrette biz kizi geçtik. Binâenaleyh Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) nezdin de biz sizden daha haklıyız, dedi. Esma kızdı. Ve şu i«üu söyledi:

— Yanıldın yâ Ömer! Hayır! Vallahi siz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’le birlikte idiniz. Aç olanınızı doyurur; câhilinize va'z ederdi. Biz ise uzaklar düşmanlar diyarında —yahut toprağında— Habeşistan'da idik. Bu da Allah ve Resûlü uğrundaydı. Alrah'a yemin olsun Vi! Senin söylediğini Resûlulîah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e anmadıkça ne yemek yerim, ne su içerim. Eziyet ediliyor ve korkutuluyorduk. Bunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e söyleyeceğim ve ondan isteyeceğim. Vallahi ne yalan söylerim, ne de saparım. Bundan fazla bir şey de söylemem, dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) gelince Esma:

— Yâ Nebiyallah! Ömer şöyle şöyle söyledi, dedi. Bunun ürerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«O benim nezdimde sizden fazla hak sahibi değildir. Onun ve arkadaşlarının bir hicreti, sizinse ey gemi yolcuları, iki hicretiniz vardır!» buyurdular.

Esma şöyle dedi: Gerçekten Ebû Mûsa ile gemi yolcularını takım takım bana geldiklerini gördüm. Bana bu hadîsi soruyorlardı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in onlar için söylediklerinden kalblerinde daha büyük, daha sevindirici dünyâda hiç lair şey yoktu.

Ebû Bürde

Dedi ki: «Esma': Gerçekten Ebû Mûsa'yı görmüşümdür. Kendisi bu hadîsi benden tekrar tekrar dinlemeyi istiyordu, dedi.»

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbu’l-Meğâzî»'de tahric etmiştir. . Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Habeşistan'a gidenlere atıyye vermesi gazilerin nzâsıyle olduğuna hamledilmiştir. Buhârî'nin rivâyetinde bunu te'yid eden sözler olduğu gibi, Beyhakî'nin rivâyetinde sarahaten beyân edilmiş: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) müslümanlarla konuştu ve muhacirleri de onların hisselerine müşterek yaptı.» denilmiştir.

Hazret-i Esma' binti Umeys, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in zevcelerinden Meymûne (radıyallahü anha)’nın kız kardeşidir. Ebû Tâlib'in oğlu Ca'fer'le evli idi. O şehid edilince Hazret-i Ebû Bekr'le evlenmiş, ondan Muhammed b. Ebî Bekr doğmuştu. Ebû Bekr (radıyallahü anh)'ın vefatından sonra Hazret-i Ali ile evlenmiş, ondan da Yahya b. Ali doğmuştu.

Esma' (radıyallahü anha), Hazret-i Ömer'e «Kezebte» diyerek söze bağlamıştır. Bu kelimenin asıl mânâsı «Yalan söyledin» demekse de Arablar onu «Yanıldın, hatâ ettin» mânâsında kullanmışlardır.

Buadâ': Nesebde yani soyda uzak olanlar. Buğadâ': Dinde düşman olanlar mânâlarına gelir. Bu kelimelerle Habeşliler'in Arab ve Müslüman olmadıkları anlatılmak istenmiştir. Filhakika hükümdarları Necâşî'den maada bütün Habeşliler kâfirdirler. Necâşi de müslümanlığını onlardan gizliyordu.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, Hazret-i Ömer için:

«O benim nezdimizde sizden daha ziyâde hak sahibi değildir.» buyurması mutlak mânâda değil, sadece hicret husûsundadır. Yoksa Ömer (radıyallahü anh)'in mertebe ve hususiyeti herkesçe malûmdur.

Habeşistan'a gidenlerin iki hicretinden murâd; biri Habeşistan'a, biri de Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına göç