15- Üçünün Rızası Olmaksızın Üç Kişinim Gizli Konuşmalarının Haram Kılınması Bâbı 5823- Bjze Yahya b. Yahya rivâyet etti. (Dedi ki): Mâlik'e, Nâfî'den dinlediğim, onun da İbn Ömer'den rivâyet ettiği şu hadîsi okudum: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Bir yerde üç İçişi bulunursa, bîrini bırakıp İkisi gizli konuşmasınlar!» buyurmuşlar. 5824- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Mu-hanımed b. Bişr ile İbn Nümeyr rivâyet ettiler. H. Bize İbn Nümeyr dahi rivâyet etti. (Dedi ki): Bize babam rivâyet etti. H. Bize Muhammed b. Müsennâ ile Ubeydullah b. Saîd de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Yahya (bu zât İbn Saîd'dir) rivâyet etti. Bu râvilerîn hepsi Ubeydullah'dan rivâyet etmişlerdir. H. Bize Kuteybe ile İbn Rumh dahi Leys b. Sa'd'dan rivâyet ettiler. H. Bize Ebû'r-Rabi' ile Ebû Kâmil de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Hammad, Eyyûb’den naklen rivâyet etti. H. Bize İbn Müsennâ da rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Muhammed b. Cafer rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Şu'be rivâyet etti. (Dedi ki): Ben Şu'be'den dinledim. Bu râvilerin hepsi Nâfi'den, o da İbn Ömer'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen Mâlik'in hadîsi mânâsında rivâyette bulunmuşlardır. 5825- Bize Ebû lîekr b. Ebî Şeybe ile Hennâd b. Seriyy rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû'l-Ahvas, Mansur'dan rivâyet etti. H. Bize Züheyr b. Harb ile Osman b. Ebî Şeybe ve İshâk b. İbrahim de rivâyet ettiler. Lâfız Züheyr'indir. (İshâk: Ahberenâ; diğerleri Haddese-nâ tâbirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize Cerir, Mansur'dan, o da Ebû Vâil'den, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Abdullah Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Uç kişi iseniz ötekini bırakıp da ikiniz gizli konuşmasın! Tâ ki, insanlara karışıncaya kadar. Çünkü bu onu gücendirir.» buyurdular. 5826- Bize Yahya b. Yahya ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe, İbn Nümeyr ve Ebû Küreyb de rivâyet ettiler. Lafız Yahya'nındır. (Yahya Ahberanû; ötekiler Haddesenâ tâbirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize Ebû Muâviye, A'meş'den, o da Şakîk'den, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Abdullah Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Üç kişi iseniz, ikiniz arkadaşlarını bırakıp da gizli konuşmasınlar. Çünkü bu onu üzer.» 5827- Bize bu hadisi İshâk b. ibrahim dahi rivâyet etti. (Dedi'ki) Bize Îsâ b. Yûnus haber verdi. H. Bize İbn Ömer dahi rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Süfyân rivâyet etti Her iki râvi A'meş'den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. Bu rivâyetleri Buhârî «Kitâbü'l-istîzan»'da tahrîc etmiştir. Bir kişiyi yalnız bırakıp, ikisinin gizli konuşmalarının yasak edilme sindeki hikmet ya kendisini o konuşmaya katmamakla tahkir ettiklerin sandığından yahut aleyhinde konuşuyorlar vehmine kapıldığı içindir. Kalabalık insanlar içinde böyle bir şey hatıra gelmeyeceği için ikisinin gizi konuşmasında beis yoktur. Bir kişiyi yalnız bırakıp üç veya daha fazla kişinin gizli konuşmaları da aynı hükümdedir. Nevevî buradaki neh yin tahrim için olduğunu söylüyor ve: «Aralarından birini bırakıp gizlice konuşmak bir cemaata da haramdır. Meğer ki, o bir kişi buna izin vermiş ola. İbnü Ömer (radıyallahü anh) ile îmam-ı Mâlik'in bizim ulemâmızın ve cumhûrun mezhebine göre buradaki nehiy her zamana hazar ve sefere âmm ve şâmildir. Ulemâdan bazıları yasak ediler gizli konuşmanın sefere mahsûs olduğunu söylemişlerdir. Çünkü sefer korku yeridir. Bazıları da bu hadîsin mensuh olduğunu söylemişlerdir Bu hüküm İslâm'ın ilk zamanlarında vardı. İslâmiyet yayılıp insanlar emniyete kavuşunca nehiy sakıt olmuştur. Bunu ilk zamanlarda mü'minler mahzun etmek için onların karşısında münafıklar yaparlardı. Bir yerde dört kişi bulunup da ikisi gizli konuşursa bilittifak beis yoktur.» diyor. |