BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

19- Müsafirin Peşine Yemek Sahibinin Davet Etmediği Birisi Takılırsa Ne Yapacağı ve Yemek Sahibinin Takılıp Gelen Kimseye İzin Vermesinin Müstehab Oluşu Bâbı

5429- Bize Kuteybe b. Saîd ile Osman b. Ebî Şeybe rivâyet ettiler. Ve lâfızda birbirlerine yaklaştılar. (Dediler ki): Bize Cerir, A'meş’den, o da Ebû Vâil'den, o da Ebû Mes'ûd-ı Ensârî'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Ensardan bir adam vardı. Kendisine Ebû Şuayb denilirdi. Bu zâtın kasab bir kölesi vardı. Ebû Şuayb Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i görerek yüzünden aç olduğunu anladı ve kölesine:

— Vah sana! Bize beş kişilik yemek yap, çünkü ben beş kişinin beşincisi olarak Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)' davet etmek istiyorum, dedi. O da yaptı. Sonra Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldi ve onu beş kişinin beşincisi olarak davet etti. Bunların arkasına bir adam takıldı. Kapıya vardığında Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bu zât bizim arkamazidan geldi. İstersen ona izin verirsin, dilersen geri döner.» buyurdular. Ebû Şuayb:

— Hayır! Bilâkis ona izin veriyorum ya Resûlallah! dedi.

5430- Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile İshuk b. İbrahim hep birden Ebû Muâviye'den rivâyet ettiler. H.

Bize bu hadîsi Nasr b. Ali El-Cehdamî ile Ebû Saîd El-Eşecc dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû Üsâme rivâyet etti. H.

Bize Ulbeyduflah b. Muâz da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be rivâyet etti. H.

Bana Abdullah b. Abdirrahman Ed-Dârimî de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Yûsuf, Süfyân'dan rivâyet etti.

Bu râvilerin hepsi A'meş'den, o da Ebû Vâil’den, o da Ebû Mesûd'dan bu isnadla Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den Cerir'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır. Nasr b. Alî bu hadîsin kendi rivâyetinde: Bize

Ebû Üsâme rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize A'meş rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şekik b. Seleme rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Mes'ûd-ı Ensârî rivâyet etti diyerek hadîsi nakletmiştir.

5431- Bana Muhammed b. Amr b. Cebele b. Ebî Revvâd da rivâyet etti,

(Dedi ki): Bize Ebû’l-Cevvâb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ammar, (bu zat İbn-i Züreyk'dir.) A'meş'den, o da Ebû Süfyân'dan, o da Câbir’den naklen rivâyet etti. H.

5432- Bana Seleme b. Şebib dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hasen b. A'yen rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Züheyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize A'meş, Şekîk'den, o da Ebû Mes'ud'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti. Bir de A'meş'den, o da Ebû Süfyân'dan, o da Câbir'den naklen bu hadîsi rivâyet etti.

Bu hadîsi Buhâri "Büyü'», «Mezâlim» ve «Et'ime» bahislerinde; Tirmizî «Nikâh da; Nesâî «Veli'me» bahsinde muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.

El-Mühelleb'in: «Bu zât Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in arkasından başkaları da geleceğini bildiği için beş kişilik yemek yapmıştır.» dediği rivâyet olunur. Bu beş kişiye biri daha katılınca altı kişi olmuşlardır.

5433- Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezid b. Harun rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammad b. Seleme, Sâbit'den, o da Enes'den naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in îranlı bir komşusu güzel çorba yaparmış. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e de yapmış. Sonra onu davete gelmiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Âişe için:

«Bunu da davet ediyor musun?» demiş. Komşusu:

— Hayır! cevâbını vermiş. Onun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Hayır! (Gidemem!)» cevabını vermiş.

Komşusu tekrar davete gelmiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (yine):

«Bunu da davet ediyor musun?» diye sormuş. O zât:

— Hayır! cevâbını vermiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Hayır! (Gidemem!)» demiş.

Sonra tekrar dönerek onu davet etmiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (yine):

«Bunu da davet ediyor musun?» diye sormuş. Komşusu üçüncüde: — Evet! cevâbını vermiş. Bunun üzerine kalkarak peşpeşe yürümüşler ve komşunun evine varmışlar,

Nevevî diyor ki: «Bu hadîs ortada bir özür bulunup davete icabetin vücûbuna mâni olduğuna hamledilir. Bu sebeple Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) icabet edip etmemekte muhayyer bulunuyordu. O da iki caizden birini seçti. Hazret-i Âişe'ye de izin verilmezse davete gitmeyecekti. Zira Hazret-i Âişe'de açlık veya benzeri bir şey vardı. Bundan dolayı Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onsuz yemeğe gitmeyi kabul etmedi. Bu adâb-ı muaşeretten, arkadaşlık hukukundan ve beraber düşüp kalkma adabından ma'duddur. Komşusu Hazret-i Âişe'nin gelmesine izin verince Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisi için caiz olan ikinci şıkkı seçmiştir. Çünkü maslahat yenilenmiştir. Bu da zevcesi için arzu ettiği ikramın husul bulmasıdır...»

Velime bahsinde ulemanın davete icabetin hükmü hususunda ihtilâf ettiklerini, davete gitmemek için ne gibi şeylerin, özür sayılacağını görmüştük.

Bazıları: «İranlı zâtın Hazret-i Âişe'yi davet etmemesi, ihtimal yemeği az olduğu içindir» demişlerdir. Hadîs-i şerif çorba ve diğer mubah yemeklerin yenilmesi caiz olduğuna delildir.