BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

17- Su, Süt ve Benzerlerini (Sunmaya) Başlayanın Sağından Döndürmenin Müstehab Oluşu Bâbı

5408- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Mâlik'e, İbn-i Şihab'dan dinlediğim, onun da Enes b. Mâlik'den rivâyet ettiği şu hadîsi okudum:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e su ile karıştırılmış süt getirdiler. Sağında bir bedevi, solunda da Ebû Bekr vardı. Sütü içti, sonra bedeviye verdi. Ve: Evvelâ sağ, sonra onun sağı... buyurdular.»

5409- Bize Ebû Bekr b. Ebi Şeybe ile Amr'un-Nâkid, Züheyr b. Harb ve Muhammed b. AbdİHah b. Nümeyr rivâyet ettiler. Lâfız Züheyr'indir. (Dediler ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Zührî'den, o da Enes’den naklen rivâyet etti. Enes şöyle dedi:

— Ben on yaşında iken Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Medine'ye geldi. Yirmi yaşında iken de vefat etti. Annelerim beni ona hizmete teşvik ediyorlardı. Derken evimize (gelerek) yanımıza girdi. Biz de kendisine evde beslediğimiz bir koyundan süt sağdık, süte evdeki bir kuyudan su katıldı ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) içti. Bunun üzerine Ömer ona — Ebû Bekr solunda olduğu halde —:

— Ya Resûlallah! Ebû Bekr'e ver! dedi. Fakat Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onu sağındaki bedeviye verdi. Ve:

«Evvelâ sağ, sonra onun sağı!..» buyurdular.

5410- Bize Yahya b. Eyyûb ile Kuteybe ve Alî b. Hucr rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İsmail (Bu zât İbn-i Cafer'dir) Abdullah b. Abdirrahman b. Ma'mer b. Hazm Ebû Turâlete'l-Ensârî'den rivâyet etti. O da Enes b. Mâlik'den dinlemiş, H.

5411- Bize Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb de rivâyet etti. Lâfız onundur.

(Dedi ki): Bize Süleyman (yani İbn-i Bilâl) Abdullah b. Abdirrahman’dan rivâyet etti. O da Enes b. Mâlik'i rivâyet ederken dinlemiş. Enes şunu söylemiş: Bize Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) evimize geldi. Az sonra su istedi. Biz de onun için bir koyun sağdık. Sonra o süte şu kuyunun suyundan kattım da Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e verdim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (sütü) İçti. Ebû Bekr solunda, Ömer karşısında, bir bedevi de sağında bulunuyordu. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) içmesini bitirdikten sonra, Ömer kendisine Ebû Bekr'i göstererek:

— İşte Ebû Bekr ya Resûlüllah! dedi. Fakat Resûlüallah (sallallahü aleyhi ve sellem) bedeviye verdi. Ebû Bekr'le Ömer'i bıraktı. Ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Sağdakiler, sağdakıler, sağ da kiler!» buyurdu.

Enes: «Şu halde bu sünnettir; şu halde bu sünnettir; şu halde bu sünnettir!» demiş.

Bu hadîsi Buhârî «Hibe» bahsinde tahrîc etmiştir.

Buradaki bedevinin Hâlid b. Velid (radıyallahü anh) olduğu söylenir. Fakat Aynî bunu kabul etmek istememiştir. Hadîsin gerek «eymen» şeklinde müfred, gerekse «eymenûn» şeklinde cem' olarak rivâyet edilen cümleleri mansub ve merfu' şekillerde rivâyet olunmuştur. Mansûb okunduğuna göre cümle: «Sağdakine ver...» Merfu' okunduğuna göre: «Sağdaki daha lâyıktır...» diye takdir olunur. Ve her iki vecihle sahihtir. Fakat «El-Eymenûn» şeklindeki cem' rivâyeti müfred rivâyetinin de merfu' okunmasını tercih ettirir.

Hazret-i Enes'in annelerinden murad hakikî annesi Ümmü Suleym ile teyzesi Ümmü Hıram ve diğer yakınlarıdır.

Hazret-i Ömer'in Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e seslenerek «îşte Ebû Bekr» demesi unutulacağından endişe ederek onu hatırlatmak, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in sağında oturan bedeviye de Ebû Bekr'in büyüklüğünü bildirmek içindir. Süte su katmanın hikmeti onu hafifletmek veya soğutmak yahut bütün cemaata yetsin diye çoğaltmaktır.

5412- Bize Kuteybe b. Saîd Mâlik b. Enes'den —ona okunanlar meyanında— o da Ebû Hâzim'den, o da Sehl b. Sa'd Es-Sâidî'den naklen rivâyet etti ki,: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e içecek bir şey getirmişler, o da ondan içmiş. Sağında bir çocuk solunda ise yaşlılar bulunuyormuş. Resûlüllah çocuğa:

«Bunlara vermeme bana izin verir misin?» diye sormuş. Çocuk:

— Hayır! Vallahi senden gelen nasibime kimseyi tercih edemem! demiş.

Râvi diyor ki: «Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onu çocuğun eline bıraktı.»

5413- Bize Yahya b. Yahyâ rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdül Aziz b. Ebî Hazim haber verdi. H.

Bize bu hadîsi Kuteybe b. Saîd de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yâkub, yani İbn-i Abdirrahman El-Kaarî rivâyet etti. Her iki râvi Ebû Hâzim’den, o da Sehl b. Sa'd'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bu hadîsin mislini rivâyet etmişler. Ama «Onu bıraktı» dememişlerdir. Lâkin Yâkub'un rivâyetinde: «Onu ona verdi dedi» cümlesi vardır.

Bu hadîsi Buhârî «Müsâkaat» bahsinde tahrîc etmiştir.

Bu hadîsteki içilecek şeyden murad dahi yukarkinde olduğu gibi, su katılmış süttür. Bahsedilen çocuk Fadl b. Abbâs (radıyallahü anh) dır. Bunu İbn-i Tin hikâye ettiği gibi, Abbâs’ın kardeşi Abdullah olduğunu da rivâyet etmiştir.

Nevevî diyor ki: «Bu hadîsler bu açık sünneti beyan etmektedirler. Mezkûr beyan şeriatın birçok delillerinden anlaşılan her nevi ikrama sağdan başlamanın müstehab olduğuna uygundur. Hadîs-i şerif içilen şeylerde ikrama —yaşça küçük veya mertebece düşük bile olsa — sağdakinden başlanacağına delildir. Çünkü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sütü bedevi ile çocuğa Hazret-i Ebû Bekr'den önce vermiştir. Fazilet sahipleriyle büyüklerden başlanması meselesi başka sıfatlarda'birbirlerine denk oldukları zamandır...»

Bazı rivâyetlerde bahsi geçen çocuğun tıbn-i Abbâs (radıyallahü anhı) olduğu kaydedilmektedir. Fakat İbn Abbâs'ın bulunduğu vak'a da Hazret-i Meymûne'nin evinde geçmiştir. Enes (radıyallahü anh) rivâyetindeki vak'a ise kendi evinde cereyan etmiştir. Binâenaleyh bunlar bir değil, ayrı ayrı vak'alardır.