BAB 001 002 003 004 005 006 007 008

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

6- Fera' ve Atire Bâbı

5230- Bize Yahya b. Yahya Et-Temîmî ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe, Amr'un-Nâkid ve Züheyr b. Harb rivâyet ettiler. (Yahya: Bize haber verdi tâbirini kullandı. Ötekiler: Bize Süfyân b. Uyeyne rivâyet etti, dediler.) Süfyân Ziihri'den, o da Saîd'den, o da Ebû Hüreyre'den, o da Peygamoer (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen rivâyette bulunmuştur. H.

5231- Bana Muhammed b. Râfi' ile Abd b. Humeyd de rivâyet ettiler. (Abd Bize haber verdi tâbirini kullandı. İbn-i Râfi' ise: Bize Abdürrezzâk rivâyet etti, dedi.) Abdürrezzâk: Bize Ma'mer, Zührî'den, o da İbn-i Müseyyeb'den, o da Ebû Hüreyre'den naklen haber verdi, demiştir. Ebû Hüreyre şunu söylemiş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Fera' ve Atire yoktur.» buyurdular.

İbn-i Râfi' kendi rivâyetinde: «Fera': İlk yavrudur. Arablar hayvanlarının doğurduğu ilk yavruyu keserlerdi.» ibaresini ziyade etmiştir.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbu'l-Akîka»'da; Tirmizî «Kurban» bahsinde tahrîc etmişlerdir.

Atîre, Arabların Kecebiyye dedikleri ve Recep ayının onunda kestikleri hayvandır. Bu hayvanın kanını putlarının başlarına serperlermiş.

Ferâ' ise burada tefsir edildiği vecihle hayvanın doğurduğu ilk yavrudur. İmâm Şafiî'nin beyanına göre Arablar anasının bereketi ve nesli çoğalsın diye bu yavruyu keserlermiş. Bazı lügat ulemâsına göre Fera' hayvanın doğurduğu ilk yavru olup Arablar bunu. putlarına kurban ederlermiş.« Fera' develeri yüze baliğ olan kimsenin elde ettiği ilk yavrudur. Onu keserlerdi.» diyenler de vardır. Bu tarife göre de doğan ilk yavru mutlaka kurban edilirmiş.

Nevevî: «Bu hadîste Fera' ve Atî-re'nin emredildiği sahih olmuştur...» diyorsa da hadîs-i şerifte bunlar emir değil nehiy buyrulmakta, yani yasaklanmaktadır. Bu hadîsten ancak atîre ile fera’nın vaktiyle âdet olan ameller olduğu anlaşılır. Evet, bunları isbat eden başka hadîsler vardır. Meselâ: Ebû-Dâvûd ve başkaları Hazret-i Nebîse'den şu mealde bir hadîs rivâyet etmişlerdi:

«Bir adam Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e nida ederek: — Biz cahiliyyet devrinde Recep ayından atîre kurbanı keserdik, dedi.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Hangi ayda olursa olsun Allah için kurban kesin, Allah'a itaatkâr olun ve kestiğiniz hayvanı fukaraya yedirin.» buyurdu. Adam:

— Biz cahiliyyet devrinde Fera' kurbanı da kesiyorduk. İmdi bize ne emir buyurursun, dedi. Efendimiz:

«Kırda gezen her sürüde Fera' vardır. İlah...» buyurdular.»

İbn-i Münzir: «Bu hadîs sahihtir» demiştir. Bu babda Beyhakî Hazret-i Âişe'den, Ebû Dâvud, Amr b. Şuayb'dan hadîsler rivâyet etmişlerdir. Beyhakî'nin Haris b. Ömer'den rivâyet ettiği bir hadîste şöyle denilmektedir:

«Arafat'ta (yahut Minâ'da) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Je geldim. Ona bir zat atîreyi sordu da:

«İsteyen Atîre kurbanı keser; isteyen kesmez. Dileyen Fera' da keser. Dileyen kesmez.» buyurdular.

İmâm Şafiî diyor ki: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in (Fera' haktır) hadîsinin mânâsı bâtıl değildir. Bu söz Arabcadir. Sual sorana cevap olarak söylenmiştir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in «Fera' ve Atîre yoktur» sözünün mânâsı vâcib olan Fera' ve Atîre yoktur, demektir...» Hazret-i İmâm bu sözleriyle Fera' ve Atîre kurbanlarının müstehab olduğunu anlatmak istemiştir. Fakat Bedrüddin Aynî bu te'vîlin yerinde olmadığını şu sözleriyle beyan etmiştir: «Nesâî'nin bu hadîsi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Fera' ile Atîre'den nehiy buyurdu şeklinde rivâyet etmiş olması bu te'vîli reddeder.»

Kâdî Iyâz cumhûr-ı ulemâya göre Fera' ve Atîre kurbanlarının nesh edilmiş olduğunu söylemiştir.