BAB 001 002 003 004 005 006 007 008

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

2- Kurbanlığın Yaşı Bâbı

5194- Bize Ahmed b. Yûnus rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Züheyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû z-Zübeyr, Câbir'den rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Yıllanmış hayvandan başkasını kesmeyin. Ancak size (böylesin) bulmak) güç gelirse o başka! Bu takdirde koyundan bir kuzu kesiverin!» buyurdular.

5195- Bana Muhammed b. Hatim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi.

(Dedi ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki, kendisi Câbir b. Ab-dillah'ı şunu söylerken işitmiş:

— Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bize Medine'de kurban günü bayram namazını kıldırdı. Müteakiben bir takım adamlar giderek kurban kestiler. Ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kurban kestiğini zannettiler. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisinden önce kurban kesenin kurbanını başka bir hayvanla iade etmesini ve kimsenin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kesmedikçe kurban kesmemesini emir buyurdu.

5196- Bize Kuteybe b. Saîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys rivâyet etti. H.

Bize Muhammed b. Rumh da riyâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys, Yezîd b. Ebî Habib'den, o da Ebû'l-Hayr'dan, o da Ukbe b. Âmir'den naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arkadaşlarına kurbanlık olarak dağıtmak üzere ona koyun vermiş. (O da dağıtmış da) Bir oğlak kalmış. Bunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e söyleyince:

«Onu sen kurban et!» buyurmuşlar.

Kuteybe hadîsteki ashab yerine sahabesi, dedi.

5197- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezid b. Harun, Hİşam Destevâî'den, o da Yahya b. Ebî Kesîr'den, o da Ba'cete'l-Cühenî'den, o da Ukhe b. Âmir El-Cüheni'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizim aramızda kurbanları taksim etti de bana bir kuzu düştü. Ben:

— Ya Resûlallah! Bana bir kuzu düştü, dedim. «Onu kurban et!» buyurdular.

5198- Abdullah b. Abdirrahmân Ed-Dârimî de rivâyet etti.

(Dedi ki) ; Bize Yahya (yani İbn Hassan) rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muâviye —ki bu zat İbn Sellâm'dır— haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yahya b. Ebî Kesîr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Ba'ce b. Abdillah haber verdi. Ona da Ukbe b. Âmîr El-Cühenî haber vermiş ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ashab arasında kurbanlar dağıtmış. Râvi yukarki hadis mânâsında rivâyet etmiştir.

Müginne: Yıllanmış mânâsına gelir ki, bundan koyun ve keçinin bir yaşını, sığırın iki yaşım, devenin beş yaşını bitirmiş olanları kastedilir. Hadîs-i şerifte sarahaten müsinne zikrediîdiğine göre koyundan maada hiç bir hayvanın yaşını doldurmamış yavrusundan kurban olmaz. Koyunun sürüden ayrılmayacak derecede irileşmiş yavrusundan ise yaşını doldurmadan da kurban olabilir. Bu hususta yaşlısının bulunup bulunmaması hükmen müsavidir. İbn Ömer (radıyallahü anh) ile Zührî'den rivâyet edildiğine göre daha yaşlısı varken yaşını doldurmayan kuzudan kurban olmaz. Hadîs-i şerîf onların lehine delil ise de cumhûr ulema onu îstihbab mânâsına almışlardır. Yani yıllanmış hayvan kesmek müs-tehabdır. Böylesi bulunmazsa o zaman kuzu da kesilebilir. Yoksa hadîste kuzunun hiç bir surette kurban edilemiyeceğine dair bir sarahat yoktur. Ulemâ kurbanın yalnız koyun, keçi, sığır, manda ve deveden caiz olacağma ittifak etmişlerdir. İbn Münzir;in rivâyetine göre Hasen b. Salih vahşî sığırın yedi kişi için, geyiğin bir kişi için kurban edilebileceğine kail olmuştur. Vahşî sığır hakkında Dâvûd-ı Zahirî’nin mezhebi de budur.

Kuzudan kurban olabilmek için en az altı ayını doldurmuş olması icabeder.

Cumhûra göre kurban için en mu'teber hayvan devedir. Ondan sonra sığır, daha sonra koyun ve keçi gelir. İmâm Malik’e göre koyun hepsinden efdaldır. Çünkü eti bütün etlerden makbuldür. Cumhûrun hücceti deve ile sığırın yedi kişi için kurban edilebilmesi, koyununsa yalnız bir kişiye yetmesidir. Bu deve ile sığırın üstünlüğüne delildir.

Ulema kurbanlığın semizletiimesi müstehab olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Cumhûra göre beslenip semizletilmesi müstehabdır. Bu babda «Sahîh-i Buhârî»'de Hazret-i Ebû Ümame'den bir hadîs rivâyet edilmiştir. Mezkûr hadîste:

«Biz kurbanlıkları semizletîrdik.» denilmektedir. Kâdi Iyâz bazı Mâlikîler'in bunu kerih gördüklerini söylemiştir. Mâlikîler bunu Yahûdilere benzememek için kerih görmüşlerse de

Nevevî: «Bu kavil batıldır» demektedir.

Atûdt: Hassaten keçi yavrusu olup, otlayacak derecede büyümüş olanıdır. Oğlaktan kurban kesmek Ebû Bürde, Ukbe b. Âmir ve Zeyd b. Hâlid gibi birkaç sahâbiye mahsus olmak üzere tecviz edilmiş, onlardan başkasına cevaz verilmemiştir.