BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

6- At Etlerinin Yenmesi Hakkında Bir Bab

5134- Bize Yahya b. Yahya İle Ebû’l-Rabİ El-Ateki ve Kuteybe b. Saîd rivâyet ettiler. Lafız Yahyanındir. (Yahya Bize haber verdi tabirini kullandı. Ötekiler bize Hammâd b. Zeyd rivâyet etti dediler.) Haın-znad, Amr b. Dinar'dan, o da Muhammed b. Ali'den, o da Câbir b. Abdillah'dan naklen rivâyet etmiş ki Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Hayber günü ehli eşeklerin etlerini yasak etmiş; at etlerine izin vermiştir.

5135- Bana Muhammed b. Hatim de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi.

(Dedi ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki kendisi Câbir b. Abdillah'i şunu söylerken işitmiş:

— Biz Hayber zamanı at ve yaban eşeklerini yedik ama bizi Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ehli eşekten nehy buyurdu.

5136- Bana bu hadisi Ebût-Tahir dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb haber verdi. H.

Bana Yakub Ed-Devrakî ve Ahmed b. Osman En-Nevfelî de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû Âsim rivâyet etti. Her iki râvi İbnû Cüreye'den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır.

5137- Bize Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babamla Hafs b. Giyâs ve Veki', Hişam'dan o da Fatima'dan, o da Esmâ'dan, naklen rivâyet ettiler. Esma şöyle dedi:

— Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında bir at keserek yedik.

5138- Bize bu hadisi Yahya b. Yahya dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Muâviye haber verdi. H.

Bize Ebû Küreyb de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Üsame rivâyet etti. Her iki râvî Hişâm'dan bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır.

Cabir hadisini Buhârî «Megazî» ve «Zebâyıh» bahislerinde; Ebû Dâvud «Kitabu'l-et'ıme»'de; Kesâî «Sayd» ile «Velime» bahislerinde tahrîc ettikleri gibi Esmâ hadisini Buhârî, Nesâî ve İbnü Mâce «Zebâyıh» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.

At etinin yenilip yenilmiyeceği hususunda ulema ihtilaf etmişlerdir. Yenilir deyenlerin delili bu rivâyetlerdir. Hanefîler'den İmâm Ebû Yûsuf ile İmam Muhammed'e diğer mezheb İmâmlarından İmâm Şafiî İmâm Ahmed, Ebû Sevr, Leys, İbnül Mübarek, İbnü Şîrîn, Hasen-i Basri. Ata', Esved b. Yezid Şureyh, İbrahim Nehâî, Hammâd b. Süleyman. Saîd b. Cübeyr, Dâvûd-u Zahirî ve cumhûr ulemâ at etinin mubah olduğuna kaildirler. Bu kavil Ashabı Kiramdan Abdullah b. Zübeyr, Yedâle b. Ubeyd, Enes b. Malik. Esma binti Ebî Bekir ve Süveyd b. Gafele hazerâtından naklolunmustur.

Başta İbn Abbâs (radıyallahü anhûm) olmak üzere bir taife bunu mekruh görmüştür. O halde bu keraheti Bazıları tahrimiyye bazıları da tenzîhiyye diye rivâyet etmişlerdir. İmâm A'zam'la İmâm Mâlik'in ve Hatem'in mezhebleri de budur. İmâmı A'zam: «At etini yiyen günahkâr olur ama buna haram ismi verilemez» demiştir. Hazret-i İmâmın bu hükme varması atın pis olduğuna inandığı için değil neslinin tükenmesi mülahazasına metnidir. Çünkü at harb âletidir. Bunların delilleri.

«Atları katırları ve eşekleri do binesiniz diye bir de zînet için yaratmıştır» âyet-i kerîmesi ile İbn Mâce'nin rivâyet ettiği Halid İbn Velid hadisesidir. Mezkûr hadise:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) at, katır ve eşek etleriyle yırtıcılardan azı dişlileri yemekten men etti.» denilmektedir. Bu hadîsi Ebû Dâvûd ile Nesâî de tahric etmişlerdir. Ancak hadîs ulemâ taraûndan zayıf görülmüş. Hattâ basıları nesh edildiğine bile kail olmuşlardır. Bununla beraber Aîlâme Ayni şöyle demektedir: «Hâlid hadisinin senedi güzeldir. Bundan dolayıdır ki Ebû Dâvûd onu kitabına aldığı vakit sükût etmiştir. Binaenaleyh ona göre bu hadis hasendir»

Hadisin bir rivâyetinde «bir at boğazladık» diğerinde «bir at kestik» deniliyor. Kesmek ameliyesi çene altından, boğazlamak ise göğüsten yapıldığına göre iki rivâyetin arasını bulmak için bunların ayrı ayrı iki vak'a olduğuna hükmedilir. Kesmekle boğazlamak sözlerinden birinin mecaz olarak kullanılması da mümkündür. Bu taktirde vak'a birdir. Ulemâdan Bazıları: «Kesme hususunda atın hükmü sığırın hükmü gibidir» demiş. Bununla atın hem boğazlanmasının hem de kesilmesinin caiz olduğunu anlatmak istemişlerdir. Fakat kesmek efdaî görülmüştür.