BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

44- Ahzâb Gazası —ki Hendek de Odur— Bâbı

4771- Bize Muhammed b. El-Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. Lafız İbn'l-Müsennâ'nındır. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Ebû İshâk'dan rivâyet etti.

(Dedi ki): Bera'ı dinledim; şöyle dedi:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ahzâb gününde bizimle bitlikte toprak taşıyordu. Hakîkaten toprak, karnının beyazını Örtmüştü. Kendisi şunları söylüyordu:

«Vallahi sen olmasan biz ne hidayete erer; ne sadaka verir; ne de namaz kılardık.»

«O halde üzerimize mutlaka sekînet indir! Çünkü bunlar bize karşı geldiler!»

Râvi

Dedi ki: Bazan da şöyle derdi:

«Bu adamlar bize karsı geldiler. Onlar fitne çıkarmak istediler mi biz karşıyız!» Bunları yüksek sesle okuyordu.

4772- Bize Muhammed b. El-Müsennâ rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdurrahmân b. Mehdî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Ebû İshâk’dan naklen rivâyet etti.

Dedi ki: Ben Berâ'dan dinledim...

Ve râvi yukariki hadîs gibi anlatmış. Yalnız o: «Bunlar bize zulüm ettiler!» demiştir.

4773- Bize Abdullah b. Mesleme ENKa nebi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdülâzîz b. Ebî Hâzim, babasından, o da Sehl b. Sa'd'dan naklen rivâyet etti. Sehl Şöyle dedi:

Biz hendeği kazıyor ve toprağı omuzlarımızda taşıyorken yanımıza Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geldi de:

«Allahım! Âhiret hayâtından başka hayât yoktur. O halde sen Ensar'-la Muhacirlere mağfiret eyle!» buyurdu.

4774- Bize Muhammed b. El-Müsennâ ile İbn Beşşâr da rivâyet ettiler. Lâfız İbn'l-Müsennâ'nındır. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Muâviye b. Karra'dan, o da Enes b. Mâlik'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'en naklen rivâyet etti ki, şöyle buyurmuşlar:

«Allahım! Âhiret hayâtından başka hayât yoktur. O halde sen Ensar'la Muhacirlere mağfiret eyle!»

4775- Bize Muhammed b. El-Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. İbn'l-Müsennâ

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Katâde'den naklen haber verdi.

(Dedi ki): Bize Enes b. Mâlik rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Allahım! Gerçekten hayât, âhiret hayâtıdır.» dermiş.

Şu'be

Dedi ki: Yahut şöyle buyurdu:

«Allahım! Âhiret hayâtından başka hayât yoktur. O halde sen En-sar'la Muhacirlere ikram eyle!»

4776- Bize Yahya b. Yahya ile Şeybân b. Ferrûh da rivâyet ettiler. Yahya: Bize haber verdi tâ'birini kullandı. Şeybân ise: Bize Abdülvâris, Ebû't-Teyyûh'dan rivâyet etti, dedi.

(Dedi ki): Bize Enes b. Mâlik rivâyet etti.

(Dedi ki):

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ de beraberlerinde olduğu halde ashâb racez okurlar ve:

«Allahim! Ahiret hayrından başka hayır yoktur. O halde sen Ensar'la Muhacirlere yardım eyle!» derlerdi.

Seyhan'ın hadîsinde «yardım eyle!» yerine «mağfiret eyle!» ifâdesi vardır.

4777- Bana Muhammed b. Hatim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Behz rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Seleme rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Sabit, Enes'den naklen rivâyet etti ki, Hendek (harbi) günü Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ashabı:

«Bizler sağ kaldıkça ebediyyen İslâmiyet üzerine Muhammed'e bey'at edenleriz!» derlermiş. Yahut râvi Sabit «İslâmiyet üzerine» yerine «Cihâd üzerine» demiştir. (Burada) Hammâd şekketmiştir.

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) de:

«Allahım! Gerçekten hayır, ahiret hayrıdır. O halde sen Ensarla Muhacirlere mağfiret eyle!» dermiş.

Bu hadîsin Berâ' rivâyetini Buhârî «Cihâd», «Megâzi» ve «Temenni» bahislerinde; Nesâî «Siyer»'de tahrîc ettiği gibi Sehl rivâyetini Buhârî «Menâkıb» ve «Megâzî» bahislerinde; Nesâî «Menâkıb» ile «Rikaak»'da; Enes rivâyetini Buhârî «Cihâd, Menâkıb» ve «Rikaak» bahislerinde; Nesâî «Rikaak» ve «Menâkîb»'-de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.

Hendek harbi hicretin beşinci yılında olmuştur. Buna Ahzâb muharebesi dahi denilir.

Ahzâb: Hızibler, kabileler demektir. Arap kabileleri Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ile harp etmek için birleşmişlerdi. Bunu haber alınca Medîne'yi müdafaa için etrafına hendek kazmaya karar verdiler. Bu karara Hazret-i Selmân-ı Fârisî'nin tavsiyesiyle vardıkları rivâyet olunur.

Hendek soğuk bir günde muhacirlerle Ensâr tarafından kazılmıştır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ashabının aç ve çıplak olmalarına rağmen canla başla hendek kazmağa çalıştıklarını görünce:

«Allahım! Gerçekten hayât âhiret hayatıdır, imdi sen Ensarla Muhacirlere mağfiret eyle!» diye duâ etmiş; onlar da kendisine:

«Bizler sağ kaldıkça ebediyyen cihâd (bir rivâyette İslâmiyet) uğruna Muhammed'e bey'at eden kimseleriz!» diye mukabele etmişlerdir.

Racezin muhtelif şekillerde okunduğu rivâyet olunmuştur.

«Âhiret hayâtından başka hayât yoktur!» cümlesinin mânâsı: «Ondan başka baki hayât yahut matlûb hayât yoktur.» demektir.

Bu rivâyetler: Bina yaparken racez okumanın müstehab olduğuna, memleketi İ'mar için yeri kazmak gibi fi'li yardımlarda bulunmanın harbetmiş kadar sevâb olacağına delildirler.