BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

37- Uhud Gazası Bâbı

4742- Bize Heddâb b. Hâlid El-Ezdî rivâyet ettî.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Seleme, Alî b. Zeyd ile Sâbit-i Bünânî'den, onlar da Enes b. Mâlik'den naklen rivâyet etliler ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) uhud (harbi) günü Ensardan yedi, Kureyş'ten iki kişi arasında yalnız bırakılmış. Müşrikler kendisini kuşatınca:

«Bunları bizden kim püskürtecek ki, cennet onun ola!» Yahut: «Cennette o benim refîkim ola?» buyurmuş. Bunun üzerine Ensardan bir zât İlerleyerek çarpışmış ve öldürülmüş. Sonra kendisini yine kuşatmışlar. Ve (tekrar):

«Bunları bizden kim püskürtecek ki, cennet onun ola!» Yahut: «Cennette o benim refikim ola?»buyurmuş. Ve (yine) Ensardan bir zât ilerleyerek çarpışmış, neticede Öldürülmüş. Bu minval üzere devamla yedi kişi (nin hepsi) Öldürülmüş. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) iki arkadaşına:

«Arkadaşlarımıza insaf etmedik!» buyurmuşlar.

Bu son cümleden murâd: Kureyşli iki zât Ensâra acımadılar demektir. Çünkü gözlerinin önünde Ensâr birer birer şehîd edildiği halde onlardan biri ileri atılmamıştı. Fakat Kâdi Iyaz'la başkalarının beyanına göre bu cümle: «mâ ensafenâ» şeklinde de rivâyet olunmuştur. Bu takdirde mânâ: «Arkadaşlarımız bize insaf etmedi.» demek olur ki, bundan murâd: Harpten kaçanlardır.

4743- Bize Yahya b. Yahya Et-Temîmî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdülâzîz b. Ebî Hâzim, babasından rivâyet etti ki, babası, Sehl b. Sa'd'a Ühud harbinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yaralanması sorulurken işitmiş. Sehl Şöyle dedi:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yüzü yaralandı; yan dişi kırıldı ve başındaki miğferi parçalandı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kızı Fâtıme kanı yıkıyordu. Aliy b. Ebî Tâlib de kalkanla üzerine su döküyordu. Fâtıme suyun kanı daha fazla akıttığını görünce bir hasır parçası alarak onu kül oluncaya kadar yaktı. Sonra onu yaraya yapıştırdı. Böylelikle kan kesildi.

4744- Bize Kuteybe b. Saîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ya'kub (yani İbn Abdirrahmân El-Kaari), Ebû Hâzim'den rivâyet etti ki, Ebû Hâzim, Sehl b. Sa'd'a Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yarası sorulurken dinlemiş. Sehl Şöyle dedi:

Vallahi ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yarasını kim yıkardığım, suyu kim döktüğünü ve yarasının ne ile tedavi edildiğini pek âlâ bilirim!..

Bundan sonra râvi, Abdülâzîz'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuş; yalnız o: «Yüzü de yaralandı.» cümlesini ziyade etmiş; «hüşimet» yerine «küsiret» demiştir.

4745- Bize bu hadîsi Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Züheyr b. Harb, İshâk b. İbrahim ve İbn Ebî Ömer de toptan İbn Uyeyne'den rivâyet ettiler. H.

Bize Amr b. Sevvâd El-Âmirî dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Amr b. Haris, Saîd b. Ebî Hilâl’den naklen haber verdi. H.

Bana Muhammed b. Sehl Et-Temîmî de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana İbn Ebî Meryem rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed (yani İbn Mutarrif) rivâyet etti. Bunların hepsi Ebû Hâzim'den, o da Sehl b. Sa'd'dan bu hadîsi Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etmişlerdir. İbn Ebî Hilâl'in hadîsinde: -Yüzü isabet aldı.» İbn Mutarrif hadîsinde ise: «Yüzü yaralandı.» ibareleri vardır.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbü'l-Cihâd»'ın bir iki yerinde ve «Tıb» bahsinde tahrîc etmiştir.

Uhud gazasında Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in mübarek yüzünü yaralayan ve yan dişini kıran Utbe b. Ebî Vakkas'tır. Abdullah b. Kamie' de ok atmış; ve: «Al şunu! Ben de İbn Kamie'yim!» demiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona:

«Allah seni cehenneme tıksın!» diye mukabele etmiştir. Aynî'nin beyânına göre bundan sonra İbn Kamie bir koyun sürüsünün içine girmiş; ve kendisini arkadan bir teke süsmüş; bir daha yeri bulunmamıştır.

4746- Bize Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Seleme, Sâbit'ten, o da Enes'den naklen rivâyet etti ki, Uhud (harbi) gününde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yan dişi kırılmış; başı da yarılmış. Artık hem yaradan kanı silmeye başlamış; hem:

«Peygamberinin başını yarıp yan dişini kıran bir kavim nasıl felah bulur! Halbuki o kendilerini Allah'a davet ediyordu!» diyormuş. Bunun üzerine Allah (azze ve celle):

"Sana bu işten bir şey yoktur!" Sûre-i Âl-i İmrân, âyet: 128. âyetini indirmiş.

Hadîs-i şerîf âyetin nüzul sebebini bildirmektedir. Mamafih bu âyetin nüzul sebebi ihtilaflıdır. Bâzı müfessirlere göre Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) münafıklardan bir kavme lanet ettiği zaman inmiştir. Bir takımları Uhud harbinde bozguna uğrayanlara sitemde bulunduğunda indirildiğini söylemişlerdir. Bozguna uğrayanların içinde Hazret-i Osman b. Affan da bulunuyormuş. Âyet inince Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) sitemden vaz geçmiş. Bu âyetin inmesine Ashâb-ı Soffa'nın öldürülmelerini sebep gösterenler de vardır. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) katiller aleyhine kırk sabah bed duada bulunmuştu.

Âyetten murâd: «Suçluları ıslah veya azâb etmek hususunda sana düşen bir vazife yoktur.» Yahut: «Zafer veya hezimet sana âit değildir.» demektir.

4747- Bize Muhammed b. Abdillâh b. Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Vekî' rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize A'meş, Şakîk'dan, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Abdullah Şöyle dedi:

Sanki ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’i görüyor gibiyim: Peygamberlerden birini kavminin doğduğunu hikâye ediyor, kendisi de hem yüzünden kanı siliyor hem de:

«Yâ Rabbi! Kavmimi affet! Çünkü onlar bilmiyorlar!» diyordu.

4748- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Vekî' ile Muhammed b. Bişr, A'meş'den bu isnâdla rivâyette bulundular. Şu kadar var ki o: «Kendisi alnından kanı yıkıyordu.» demiştir.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbü'l-Enbiyâ» ile «İstitâbetü'l-Mürted-dîn»'de; İbn Mâce «Kitâbü'l-Fîten»'de tahrîc etmişlerdir.

Nevevî burada dövüldüğü bildirilen peygamberin, geçmiş peygamberlerden biri olduğunu söylemekle yetinmiştir. Zahire bakılırsa Benî İsrail Peygamberlerinden biri olacaktır. Çünkü Buhârî onu Benî İsrail bahsinde rivâyet etmiştir. Bazıları kavmi tarafından döğülen Peygamberin Nûh (aleyhisselâm) olabileceğini söylemişlerdir. Hazret-i Nûh'u kavmi bayıltıncaya kadar döğerler ve boğarlarmış. Ayıldığı zaman o yine:

«Allahım kavmimi affet! Çünkü onlar bilmiyorlar!» diye duâ ederdi.

Fakat Aynî bu kavle i'tiraz etmiş: «Bu takdirde bahis ile bu kavil arasında mutabakat yoktur. Zîra bahis Benî İsrâî1 hakkındadır. Nûh (aleyhisselâm) ise Benî îsrâî1'den çok zaman evvel yaşamıştır.» demiştir. Kurtubî döğüldüğü hikâye edilen Peygamberin bizzat hikâye edenin kendisi olduğunu söylemişse de Aynî bunun da öteki gibi bir kavl olduğunu söyleyerek kabul etmemiştir.

Hadîs-i şerif Peygamber'lerin (salevâtullâhi aleyhim ecmain) kavimlerine karşı son derece halim, selim, sabırlı, müşfik ve müsamahakâr olduklarına delildir.