BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

10- Katli İkrarin Sahih Oluşu; Öldürülenin Velisine Kısas Îmkanı Verilmesi ve Ondan Afv İstemenin Müstehab Oluşu Bâbı

4481- Bize Ubeydullah b. Muâz El-Anberî rivâyet etti."

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Yûnus, Simâk b. Harb'dan rivâyet etti ki, ona da Alkame b. Vâil, ona da babası rivâyet etmiş.

(Dedi ki):

Ben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'le beraber otururken ansızın bir adam birini bir tasına yedekle yederek geliverdi; ve: Ya Resûlallah! Bu adam benim kardeşimi öldürdü! dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Onu öldürdün mü? diye sordu. (Getiren zât: O i'tirâf etmezse aleyhine beyyine getireceğim; dedi.) (Getirilen) Evet, öldürdüm, dedi.

«Onu nasıl öldürdün?» diye sordu.

— İkimiz bir ağaçtan yaprak silkiyorduk. Derken bana söğerek beni kızdırdı. Ben de balta ile başına vurdum ve öldürdüm; dedi.

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ona:

«Kendin namına ona verecek bir şeyin var mı?» diye sordu.

— Benim elbisemle baltamdan başka malım yoktur, cevabını verdi. «Kavmin seni satın alırlar sanır mısın?» buyurdu. Adam:

— Ben kavmimce beş para etmem! dedi. Bunun üzerine ona yedeğini atarak:

«Al arkadasıml» buyurdu. Adam da onu alıp gitti. O gittikten sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Onu öldürürse o da onun gibi olur.» buyurdular. Derken adam döndü ve:

— Yâ Resûlallah! Duydum ki sen:

«Onu öldürürse o da onun gibi olur» buyurmuşsun; halbuki ben onu senin emrinle aldım; dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Onun seninle kardeşinin günahlarınızı üzerine almasını İstemez misin?» buyurdular. Adam:

— Yâ Nebiyyallâh! (Gâlibâ) hay hay dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«İste bu onun gibidir.» buyurdu. Adam da onun yedeğini attı ve ona yol verdi.

4482- Bana Muhammed b. Hatim de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Saîd b. Süleyman rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Huşeym rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsmail b. Salim, Alkame b. Vâil'den, o da babasından naklen haber verdi. Şöyle dedi:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e adam öldürmüş birini getirdiler. O da öldürülenin velîsine kısas hakkı tanıdı. Bunun üzerine velî onu alıp gitti. Boynunda tasına yedek vardı; onu çekiyordu. O dönüp gittikten sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Katille maktul cehennemdedir.» buyurdular. Derken biri o adama giderek Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sözünü söyledi. O da katili bırakıverdi.

İsmail b. Salim

Dedi ki: Ben bunu Habib b. Ebî Sâbit'e andım da: Bana İbn Eşva' rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ondan ancak afv etmesini istemiş, fakat o kabul etmemiş; dedi.

Nis'a: Tasınadan örme iptir. Katili getiren zâtın: «O itiraf etmezse aleyhine beyyine getireceğim!» sözünden maksadı, inkâra mecali olmadığını anlatmaktır.

Karn: Aslında boynuz demektir. İnsana nisbet edildiği zaman ondan başın yan tarafı kasdedilir.

Nevevî'nin beyânına göre:

«Onu öldürürse o da onun gibi olur.» cümlesinin sahih te'vili şudur; birbirlerine üstünlük ve minnet bulunmaması hususunda o da katil gibidir; çünkü ondan hakkını almış olur. Fakat afvederse iş değişir; bu sefer fazl-u minnet onun olur; dünyada hürmetle anılır; âhirette de bol sevâb kazanır.

Bazıları bu cümleyi te'vîl ederken: «Katil olmakta ikisi de birdir. Gerçi birinin Öldürülmesi haram, diğerininki mubah ise de öfkeye ve nefse uymakta müsavidirler. Bahusus Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) o zâttan, katili afv etmesini de istemişti» demişlerdir.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu sözü sahih bir maksadı îhâm için söylemiştir.' Maksat velînin korkarak afvetmesidir. Afvde ise hem velî hem de maktul için maslahat vardır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu maslahata târîz suretiyle işarette bulunmuştur.

«Onun seninle kardeşinin günahlarınızı üzerine almasını istemez misin?» cümlesini bazıları: «Maktulü öldürdüğü, kardeşini de bu sebeple üzüntü ve kedere gark ettiği için ikisinin günahlarını da. yüklenmiş olur.» şeklinde izah etmişlerdir. «Onu afvetmen senin ve ölen kardeşinin geçmiş günahlarınızın bağışlanmasına sebep olur.» mânâsına da ihtimâli vardır.

«Katille maktul cehennemdedir.» cümlesine gelince: Burada ondan murâd, hadîste bahsedilenler değildir; zîra velî katili öldürmek için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den izin almıştır. Cümleden maksat asabiyet ve saire gibi haram bir sebeple birbirlerini vuran katil ve maktuldür. Ancak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bununla yine afve ta'-rîz yapmıştır. Nitekim maktulün velîsi, ben de bu sözün mânâsına girerim diye korkmuş ve katili öldürtmekten vaz geçmiştir.