BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

4- İnsanın Kendine veya Bir Uzvuna Saldıran Kimseyi, Saldırılan Defeder de Öldürür veya Bir Uzvunu Telef Ederse -Ödemesi İcab Etmeyeceği Bâbı

4459- Bize Muhammed b. El-Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki) ; Bize Şu’be, Katâde'den, o da Zürâra'dan, o da Imrân b. Huşayn'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dedi:

Yala b. Münye yahut İbn Ümeyye bir adamla kavga etti de biri diğerini ısırdı. O da elini ağzından çekerek ön dişini çıkardı. (İbn’l-Müsennâ: İki ön dişini dedi.) Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in huzuruna dâvaya çıktılar. O da:

«Sizden biriniz aygırın ısırdığı gibi ısırıyor mu? Ona diyet yok!..» buyurdu.

4460- Bize yine Muhammed b. El-Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Katâde'den, o da Ata'dan, o da İbn Ya'lâ'dan, o da Ya'lâ'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen bu hadisin mislini rivâyet eyledi.

4461- Bana Ebû Gassân El-Mismaî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muâz (yani İbn Hişâm) rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana babam, Katâde’den, o da Zürâra b. Evfâ'dan, o da Imrân b. Husayn'dan naklen rivâyet etti ki, bir adam birinin kolunu ısırmış. O da kolunu çekivermiş ve ön dişi düşmüş. Derken dâva Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e arzolunmuş, fakat onu iptal ederek:

«Onun etini mi yemek istedin?» buyurmuşlar.

4462- Bana Ebû Gassân El-Mismaî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muâz b. Hişâm rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana babam, Katâde'den, o da BüdeyVden, o da Ata' b. Ebî Rabâh'dan, o da Safvân b. Ya'lâ'dan naklen rivâyet etti ki, Ya'lâ b. Münye'nin çırağının kolunu bir adam ısırmış. O da kolunu çekmiş ve Ön dişi düşüvermiş. Bunun üzerine dâva Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e arzolunmuş; fakat o bunu iptal ederek:

«Onu aygır devenin kemirdiği gibi kemirmek mi istedin?» buyurmuşlar.

4463- Bize Ahmed b. Osman En-Nevfelî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Kureyş b. Enes, İbn Avn'dan, o da Muhammed b. Sîrîn'den, o da Imrân b. Husayn'dan naklen rivâyet etti ki, bir adam birinin elini ısırmış. O da elini çekmiş ve adamın bir veya iki ön dişi düşüvermiş. Bunun Üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den yardım dilemiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ;

«Bana ne emrediyorsun? Ona elini senin ağzına koymasını, senin de aygırın kemirdiği gibi kemirmeni mi emretmemi istiyorsun? Ver elini de ısırsın! Sonra çek!» buyurmuşlar.

4464- Bize Şeybân b. Ferrûh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hemmâm rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Atâ', Safvân b. Ya'lâ b. Münye’den, o da babasından naklen rivâyet etti. Şöyle dedi:

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bir adam geldi, bu adam birinin elini ısırmış; o da elini çekmiş ve iki Ön dişi (yani ısırdığı kimsenin dişleri) düşmüştü. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu dâvayı ibtâl etti; ve: «Onu aygırın kemirdiği gibi kemirmek mi istedin?» buyurdular.

4465- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Üsâme rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi.

(Dedi ki): Bana Atâ' haber verdi.

(Dedi ki): Bana Safvân b. Ya'lâ b. Ümeyye, babasından naklen haber verdi. Babası Şöyle dedi:

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e birlikte Tebûk gazâsına iştirak ettim. (Ya'lâ: Bu gaza bence en sağlam amelimdir, demiş.) Atâ' da şunu söylemiş: Safvân dedi ki: Ya'lâ «Benim bir çırağım vardı; bir insanla kavga etti de biri diğerinin elini ısırdı. (Safvân bana hangisi diğerini ısırdığını söyledi.) Derken ışınlan şahıs elini ısıranın ağzından çekiverdi; ve iki ön dişinden birini çıkardı. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldiler. Fakat o adamın ön dişini heder kıldı.» dedi.

4466- Bize bu hadîsi Amr b. Zürâra da rivâyet etti,

(Dedi ki): Bize İsmail b. İbrahim haber verdi.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc bu isnâdla bu hadisin benzerini haber verdi.

Buradaki Imrân b. Husayn rivâyetlerini Buhârî «Diyât, İcâre, Cihâd» ve «Megâzî» bahislerinde; Tirmizî ile İbn Mâce «Diyâuda; Nesâî «Kısas» bahsinde tahrîc etmişlerdir.

Hadîsin muhtelif rivâyetlerinden anlaşılıyor ki, bahis mevzuu kavga Hazret-i Ya’lâ ile çırağı arasında vuku' bulmuş ve Ya'lâ (radıyallahü anh) çırağının kolunu ısırmıştır. Gerçi hadîsin bir rivâyetinde Ya'lâ (radıyallahü anh)'ın: «Benim bir çırağım vardı; bir insanla kavga etti de biri diğerinin elini ısırdı...» dediği bildiriliyorsa da bu söz ısıranın kendisi olmasına aykırı değildir. Çünkü bir insan kendini kinaye yolu ile anlatarak dinleyenden gizleyebilir. Bu bâbta Nevevî şunları söylemiştir: «Hafızlar diyor ki: Sahîh ve meşhur olan kavle göre ışınlan Ya'lâ değil, çırağıdır. Mâmâfîh vak'anın Ya'lâ ile çırağı arasında bir veya iki zamanda iki defa cereyan etmiş olması da ihtimâl dahilindedir Kurtubî , Hazret-i Ya'lâ'nın büyük bir zât olduğunu dikkate alarak ısırmayı ona yakıştıramamış; çırağına hamletmeyi evlâ görmüştür.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in:

«Ver elini de ısırsın, sonra çek!..» buyurması, emir değil red ve inkârdır. Yani: Sen elini ısırması için onun ağzına koyamıyorsun. O halde onun elini senin ağzından çekmesine neden canın sıkılıyor da işlediği cinayeti Ödetmek istiyorsun? demek istemiştir.

Hadîs-i şerifte geçen: «Bu dâvayı ibtâl etti» ve «O adamın ön dişini heder kıldı» cümlelerinden murâd: Dişi çıkarılan zâta bir şey ödenmeyeceğine hükmetmesidir.