BAB 001 002 003 004

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

2- Aşağı Doğru İnse Dahi Evladına Yaptığı Bağış Müstesna Olmak Üzere Alanın Eline Geçtilten Sonra Sadaka ve Hibeden Dönmenin Haram Kılınması Bâbı

4255- Bana İbrahim b. Mûsa Er-Râzî ile İshâk b. İbrahim rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Îsâ b. Yunus haber verdi.

(Dedi ki): Bize Evzâî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Ali'den, o da İbni Müseyyeb'den, o da İbn Abbâs'dan naklen rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Sadakasından dönen kimsenin misâli, kusup da sonra kusmuğuna dönerek onu yiyen köpek gibidir.» buyurmuşlar.

4256- Biz» bu hadîsi Ebû Küreyb Muhammed b. Ala' da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn’l-Mubârek, Evzâî'den naklen haber verdi. Evzâî: Ben Muhammed b. Alî b. Hüseyn'i bu isnâdla bu hadîs gibi rivâyette bulunurken İşittim; demiş.

4257- Bana bu hadîsi Haccâc b. Şâir dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdüssamed rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya —ki İbn Ebî Kesîr'dir—- rivâyette bulundu.

(Dedi ki): Bana Abdurrahman b. Amr rivâyet etti ki, Muhammed b. Fâtıme binti Resûlillâh kendisine bu isnadla yukarıkilerin hadîsleri gibi rivâyette bulunmuş.

4258- Bana Hârûn b. Saîd El-Eylî ile Ahmed b. Isa da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Amr —ki İbn'l-Hâris'dir— Bükeyr'den naklen haber verdi. O da Saîd b. El-Müseyyeb'i: Ben İbn Abbâs'i şunları söylerken dinledim derken işitmiş: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

«Bir sadaka verip de sonra sadakasından dönen kimsenin misâli, kusup da sonra kusmuğunu yiyen köpek gibidir.» buyururken işittim.

4259- Bize bu hadîsi Muhammed b. El-Müsennâ ile Muhammed b. Beşşâr da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be rivâyet etti.

(Dedi ki); Ben Katâde'yi, Saîd b. El-Müseyyeb'den, o da İbn Abbâs'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen onun ;

«Hibesinden dönen kusmuğuna dön (üp yiy) en gibidir.» buyurduğunu rivâyet ederken dinledim.

4260- Bize bu hadîsi Muhammed b. El-Müsennâ da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Ebi Adiy, Saîd'den, o da Katâde'den bu isnâdla bu hadisin mislini rivâyet etti.

4261- Bize İshâk b. İbrahim dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Mahzunu haber verdi.

(Dedi ki): Bize Vüheyb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Tavus, babasından, o da İbn Abbâs'dan, o da (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyette bulundu:

«Hibesinden dönen, kusup da sonra kusmuğuna don (erek yiy) en köpek gibidir.» buyurmuşlar.

Bu hadîsi Buhârî «Hibe» bahsinde mevsûl ve muallak olarak tahric etmiştir. Muallâk rivâyetini Tirmizî ıden maada bütün Kü-tüb-ü Sitte sahipleri nakletmişlerdir.

Tâvûs, İkrime, İmâm Şafiî, İmâm Ahmed ve İshâk bu hadîsle istidlal ederek verilen hibe ve sadakadan dönmenin haram olduğunu söylemişlerdir. Yalnız baba evlâdına yaptığı hibeden dönebileceği için bu hadîs ecnebiye yapılan hibeye hamledilmiş-tir.

Nevevî diyor ki: «Kardeşlerle amcalara ve diğer zevü erhâma yapilan hibelerden de dönmek caiz değildir. İmâm Şafiî'nin mezhebi budur. İmâm Mâlik ile Evzâî dahi buna kaildirler.»

Hanefîler'e göre karşılıksız verilen hibe duruyorsa ecnebiye yapılmış dahi olsa dönmek caiz, fakat mekruhtur. Saîd b. El-Müseyyeb, Ömer b. Abdilâziz, Kâdî Şureyh, Esved b. Yezîd, Hasan-ı Basrî, İbrahim Nehâî ve Şa'bî'nin mezhepleri de budur. Bu kavil Ömer b. El-Hattâb, Ali b. Ebî Tâlib, Abdullah b. Ömer, Ebû Hüreyre ve Fedâle b. Ubeyd (radıyallahü anh) hazerâtından rivâyet olunmuştur. Bu zevata göre hadîste hibesinden dönen kimse kusmuğunu yiyen köpeğe şer'an değil, mürüvvet ve ahlâk yönünden benzetilmiştir. Çünkü köpek helâl ve haramla muhâtab değildir. Şu halde hibesinden dönen kimse köpeğin yaptığı gibi pis ve iğrenç bir şeye dönmüş oluyor demektir ki, bununla hibeden dönmenin haram oluşu sübut bulamaz; yalnız çirkinlik tavsif olunur. Buna onlar da kail olarak: Hibeden dönmek mekruhtur, demişlerdir.