BAB 001 002 003 004

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

1- Bir İnsanın Tesadduk Ettiği Şeyi Tesadduk Ettiği Kimsedün Satın Almasının Keraheti Bâbı

4248- Bize Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Mâlik b. Enes, Zeyd b. Eşlem'den, o da babasından naklen rivâyet etti ki, Ömer b. Hattâb şunları söylemiş:

İyi cins bir atımı Hak yolunda tesadduk ettim. Az sonra sahibi onu ziyan etmiş. Ben onu ucuza satacağını anlayarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e hükmünü sordum da:

«Onu ne sahn al, ne de sadakandan dön; zira sadakasından donen kusmuğuna dön (üp yiy) en köpek gibidir.» buyurdular.

4249- Bana bu hadîsi Züheyr b. Harb da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdurrahmân yani İbn Mehdi, Mâlik b. Enes'den bu isnâdla rivâyette bulundu. Şunu da ziyade etti:

«Onu satın alma; velevki onu sana bir dirheme versin!»

4250- Bana Ümeyye b. Bistâm rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd yani İbn Zürey' rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ravh —ki İbn’l-Kaa-sîm'dir—, Yezîd b. Eşlem'den, o da babasından, o da Ömer'den naklen rivâyette bulundu ki, Ömer bir atını Hak yolunda tesadduk etmiş; sonra onu sahibinin ziyan ettiğini görmüş. Bu zâtın malı azmış. Bu sebeple atı satın almak isteyerek Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelmiş ve meseleyi kendilerine arz etmiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Onu satın olma, velevki sana bir dirheme versin; zîra sadakasından dönenin misali kusmuğuna dönen köpek gibidir.» buyurmuşlar.

4251- Bize bu hadîsi İbn Ebî Ömer de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Siifyân, Zeyd b. Eslem'den bu İsnâdla rivâyette bulundu. Ancak Mâlik ile Ravh'ın hadîsleri daha tamam ve daha uzundur.

4252- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Mâlik'e, Nâfi'den dinlediğim, onun da İbn Ömer'den naklen rivâyet ettiği şu hadîsi okudum: . .. j

Ömer b. El-Hattâb bir atını Hak yolunda tesadduk etmiş. Sonra onun satılacağını anlamış da satın almak istemiş; ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bu meseleyi sormuş. Efendimiz:

«Onu satın almal Sadakandan da dönme!» buyurmuşlar.

4253- Bize bu hadisi Kuteybe b. Saîd ile İbn Rumh dahi hep birden Leys b. Sa'd'dan rivâyet ettiler. H.

Bize El-Mukaddemî ile İbn'l-Müsennâ da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Yahya —ki El-Kattân'dır— rivâyet etti. H.

Bize İbn Nümeyr de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti. H.

Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Üsâme rivâyet etti.

Bu râvilerin hepsi Ubeydullah'dan ve ikisi Nâfi'den, o da İbn Ömer'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den Mâlik'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır.

4254- Bize İbn Ebî Ömer ile Abd b. Humeyd rivâyet ettiler. Lâfız Abd'ındır.

(Dedi ki): Bize Abdürrazzâk haber verdi.

(Dedi ki):

Bize Ma'mer, Zührî'den, o da Sâlim'den, o da İbui Ömer'den naklen haber verdi ki, Ömer bir atını Hak yolunda tesaduuk etmiş. Sonra onun satılırdığım görerek satın almak istemiş ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’t sormuş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Sadakandan dönme yâ Ömer!» buyurmuşlar.

Bu hadîsi Buhârî «Zekât», «Hibe» ve «Cihâd» bahislerinde; Nesâî «Zekât»da tahrîc etmişlerdir. Bu mânâda birçok hadîsler rivâyet olunmuştur.

Atik: Çok koşan iyi cins at demektir. Hazret-i Ömer'in tesadduk ettiği bu atın adı (Verd) olup Temîm-i Dârî radıyallahü anh) tarafından Resûlü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimize hediyye edilmiş; o da Ömer (radıyallahü anh)’e vermişti:

cümlesinin lügat mânâsı:

«Allah yolunda iyi cins bir ata (adam) bindirdim.» bindirdim.» demektir. Burada ondan maksad atı temlik etmesidir; zîrâ milki olmasa o zat atı satmağa kalkışmazdı. Hazret-i Ömer'in bu atı vakfettiğini söyleyenler de vardır. Bu takdirde o zâtın atı satması ancak zayıfladığı ve bu sebeple diğer atlara yetişemediği için caiz olabilir, denilmiştir. Allah yolundan murâd: Kirmânî'ye göre vakıftır. Fakat Aynî bu tevcihi kabul etmemiş: «Allah yolundan murâd, gâzî yahut hacıdır; bu cihet ihtilaflıdır.» demiştir.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in:

«Sadakandan dönme!» buyurması Hazret-i Ömer'in atı vakfetmediğine delîl gösterilmiş: «Eğer vakfetmiş olsaydı dönememesine sebep onu gösterirdi. Bilfarz vakfetmiş bile olsa ihtimâl Ömer (radıyallahü anh) vakıf malın satın alınabileceğini zannetmiş, fakat Peygamber (sallallahü (sallallahü aleyhi ve sellem) onu bundan menetmiştir.» denilmiştir.

Atı alan zâtın onu ziyan etmesinden murâd: Alafını, yemini gerektiği gibi vermemesi, ona bakmamasıdır.