27- Alış-Verişte Yeminden Nehi Bâbı 4209- Bize Züfaeyr b. Harb rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Ebû Safvân- El-Emevî rivâyet etti. H. Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele b. Yahya da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi. Her iki râvi Yûmıs'dan, o da İbn Şi-hâb'dan, o da İbn'l-Müseyyeb'den naklen rivâyet etmişlerdir ki, Ebû Hüreyre, ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i: «Yemin malın harcanmasına, kazancının elden gitmesine sebeptir.» buyururken işittim, demiş. 4210- Bize Ebû Bekir b. Ebi Şeybe ile Ebû Küreyb ve İshâk b. İbrahim rivâyet ettiler. Lâfız İbn Ebî Şeybe'nindir. (İshâk: Bize haber verdi, tâbirini kullandı.) Ötekiler: Bize Ebû Usâine, Velid b. Kesir'den, o da Ma'faed b. Kâ'b b. Mâlik'ten, o da Ebû Katâdete'l-Ensârî’den naklen rivâyet etti ki, Ebû Katâde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i «Alış-verişte çok çok yemîn etmekten sakinini Zira yemîn (matı) har-çattırır; sonra yok eder.» buyururken işitmiş, dediler. Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) rivâyetini Buhari, Ebû Dâvûd ve Nesâî «Bûyû'» bahsinde tahrîc etmişlerdir. Ebû Katâde rivâyeti de aynı mânâdadır. Bu rivâyetlerdeki yeminden naurâd: Yalan yere yemîn etmektir. Menfeka: Harcamaya sebep, Memlıaka: Bereketine gidermeye sebep mânâlannadır. Bu kelimeler birer ismi mekân olup mübalega için kullanılmışlardır. Asılları masdar-ı mîmîdir. Aynı kelimeler: Münfika ve Mümlıika şekillerinde ismi fail olarak da rivâyet edilmişlerdir. Hadîs-i şeriV her iki rivâyetiyle ahş-verişte çok yemin etmenin memnu' olduğuna delildir. Çünkü lüzumsuz yere yemîn etmek mekruhtur. Burada ona bir de malın revâc bulması inzİmâm etmektedir. Bir de müşteri çok defa yemine aldanır. Hâsılı yeminle mal satmak satıcının zannına göre malın harcanmasına sebep olursa da hakîkatta bereketinin elden gitmesine sebep olur. Bu hem dünyevî, hem uhrevî tasavvur edilebilir. Dünyada malı telef olabilir; yahut faydasız yere harcanır. Âhirette ise sevabı kalmaz. |