BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

22- Bir Kimsenin Ödünç Bir Şey Alıp da Ondan Daha İyisini Vermek Suretiyle Ödemesi Bâbı ve «Sizin En Hayırlınız Borcunu En İyi Ödeyeninizdir» Hadisi

4192- Bize Ebû't-Tâhir Ahmed b. Amr b. Şerh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb, Mâlik b. Enes'den, o da Zeyd b. Eslem'den, o da Atâ' b. Yesâr'dan, o da Ebû Râfi'den naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir adamdan ödünç olarak genç bir deve almış. Sonra kendilerine sadaka malı bir takım develer gelmiş; ve Ebû Râfi'a o zatın devesini ödemesini emir buyurmuş. Derken Ebû Râfi' dönerek: Develerin içinde altı yaşındaki seçkinden faskasını bulamadım, demiş. Bunun üzerine:

«Ona onu ver; zîra insanların en hayırlısı borcunu en iyi ödeyenlerdir.» buyurmuşlar.

4193- Bize Ebû Küreyb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hâlid b. Mahled, Muhammed b. Ca'fer'den rivâyet etti.

(Dedi ki): Ben Zeyd b. Eslem'den dinledim.

(Dedi ki): Bize Atâ' b. Yesâr, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in âzadlısı Ebû Râfi'den naklen haber verdi. Ebû Râfi':

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ödünç olarak genç bir deve aldı...» diyerek hadîsin mislini rivâyet etmiş. Şu kadar var ki:

«Zîrâ Allah'ın kullarının en hayırlısı (borcunu) en iyi Ödeyenleridir.» şeklinde söylemiş.

4194- Bize Muhammed b. Beşşâr b. Osman El-Abdiy rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Seleme b. Küheyl'den, o da Ebû Seleme'den, o da Ebû Hüreyre’den naklen rivâyette bulundu. Şöyle dedi:

Bir adamın Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'de alacağı vardı. Bu sebeple ona ağır lâkırdı söyledi. Derken Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’hı ashabı onu paylamak istediler. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) i

«Hak sahibinin gerçekten konuşma hakkı vardır.» diyerek onlara:

«Bu adam için bir baş deve satın alın da kendisine verin!» buyurdu.

Ashâb: Biz ancak onun devesinden daha a'lâsını buluyoruz; dediler.

«Öyle ise onu satın alın da kendisine verin; zira sizin en hayırlılarınızdan biriniz (yahut sizin en hayırlınız) borcu hususunda en iyi olanınızdır.» buyurdular.

4195- Bize Ebû Küreyb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Vekî', Alî b. Sâlih'den, o da Seleme b. Kübeyl'den, o da Ebû Seleme'den, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ödünç bir baş deve aldı da (yerine) ondan daha üstün bir baş deve verdi ve:

«Sizin en hayırlılarınız borç ödeme hususunda en İyi olanlarınizdir.» buyurdular.

4196- Bize Muhammed b. Abdillâh b. Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyân, Seleme b. Küheyl'den, o da Ebû Seleme'den, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyette bulundu. Şöyle dedi:

Bir adam Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den alacaklı olduğu bir deveyi istemeğe geldi de:

«Ona kendi devesinden daha üstün bir baş deve verin!» buyurdu. Bir de:

«Sizin en hayırlınız, borç ödeme hususunda en iyi olanmizdır.» buyurdular.

Aynı mânâda olan bu hadîslerden Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) rivâyetini Buhârî «Vekâle» ve «İstikraz» bahislerinde; Nesâî «Buyû'»da; İbn Mâce «Ahkâm»da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.

Sinn: Zâtü's-sinn yani muayyen bir yaş sahibi mânâsına gelir. Lügat kitaplarında devenin on yaşma kadar her yaşta ayrı isim taşıdığı zikredilir. Ebû Dâvûd bunları «Sünen»inde şöyle sıralamıştır: Huvar: Süt emen yavru deve; Fasîl: Memeden ayrılmış deve yavrusu; İbn mehâd: İki yaşına girmiş erkek yavru; dişisine Bintü mehâd derler. İbn Lebûn: Üç yaşma girmiş erkek yavru, dişisine Bintü Lebûn denilir. Hıkk: Dört yaşma girmiş erkek yavru, dişisine Hikka derler. Ceza': Beş yaşma girmiş erkek yavru, dişisine Cezea derler. Seniy: Altı yaşma girmiş erkek deve, dişisine Seniyye denir. Rabâi: Yedi yaşına girmiş deve, dişisine Rabâıyye derler. Sedîs yahut Sedes: Sekiz yaşına girmiş deve; Bâzilt Dokuz yaşına'girmiş deve; Muhallef: On yaşına girmiş deve demektir. Bu yaştan sonra devenin ayrıca adı yoksa da: «Bâ-zilu âm; Bâzilü âmeyn»; «Muhallefü âm, Muhallefü âmeyn, Muhallefü selâseti a'vâm...» diye isimler vererek on beş yaşına kadar çıkarlar.

Bekr: Devenin küçüğü mânâsına gelir. İnsanın küçüğüne çocuk denildiği gibi, devenin küçüğüne de Bekr, dişisine Bekra ve Kalûs denilmiştir.

Mehâsin: Kâdî Iyâz'ın beyânına göre mahsenin cem'idir; iyiler demektir, fakat ekseriyetle (ensen)’in cem'i olan (ehâsin) şeklinde kullanılır. Mehâsin aslında bedenin güzel yerleri demek olduğuna göre bu kelimenin «zevu'l-mehâsin» yani- güzel uzuvlara Mâlik mânâsında kullanılmış olması da ihtimâl dahilinde görülmüştür.