BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

2- Fidan Dikmenin ve Ekin Ekmenin Fazileti Bâbı

4050- Bize İbn Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdülmelik, Atâ'dan, o -da Câbir'den naklen rivâyet etti. Câbir Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bİr müslüman bir ağaç dikerse, o ağaçtan yenilen (yemiş) mutlaka onun için sadakadır. O ağaçtan çalınan (yemiş) onun için sadaka, yabanî hayvanların yediği sadaka, kuşların yediği dahi onun için sadakadır. (Hasılı) bir kimse o ağacı (n yemişini yeyip) azaltırsa, bu onun için mutlaka sadaka olur.» buyurdular.

4051- Bize Kuteybe b. Saîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys rivâyet etti. H.

Bize Muhammed b. Rumh da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys, Ebû'z-Zübeyr'den, o da Câbir'den naklen haber verdi İd, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) hurmalığının içinde bulunan Ümmü Mübeşşir-i Ensâriyye'nin yanına girerek ona:

«Bu hurmalığı kim dikti, müslüman mı, kâfir mi?» diye sormuş.

Ümmü Mübeşşir:

— Müslüman (dikti) cevabını vermiş.

Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer bir müslüman bir ağaç diker veya ekin eker de ondan bir insan yahut hayvan veya başka bir şey yerse, bu onun için mutlaka sadaka olur.» buyurmuşlar.

4052- Bana Muhammed b. Hatim ile İbn Ebî Halef rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ravh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki, Câbir b. Ab-dillah'ı şunu söylerken işitmiş: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer müslüman bir adam bir fidan diker veya ekin eker de, ondan bir yabanî hayvan, kuş yahut başka bir şey yerse, bunda onun için mutlaka sevab vardır.» buyururken işittim.

İbn Ebî Halef (Kuş yahut başka bir şey yerine): «Kuş bir şey» dedi.

4053- Bize Ahmed b. Saîd b. İbrâhîm rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ravh b. Ubâde rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Zekeriyyâ b. İshâk rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Amr b. Dînâr haber verdi ki, Câbir b. Abdillâh'ı şöyle derken işitmiş:

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bir bahçede Ümmü Ma'bed'în yanına girerek:

«Ey Ummü Ma'bed! Bu hurmaları kim dikti; mütlüman mı, kâfir mi?» diye sordu. Ümmü Ma'bed:

— Müslüman (dikti) diye cevap verdi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer müslüman bir kimse ağaç diker de, ondan bir intan veya hayvan yahut kuş yerse, bu mutlaka onun için kıyâmet gününe kadar bir sadaka olur.» buyurdu.

4054- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hafs b. Gıyâs rivâyet etti. H.

Bize Ebû Küreyb ile İshâk b. İbrahim de hep birden Ebû Muâviye’den naklen rivâyet ettiler. H.

Bize Amru'n-Nâkid dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ammâr b. Muhammed rivâyet etti. H.

Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Fudayl rivâyet etti.

Bu râvilerin hepsi A'meş'den, o da Ebû Süfyân'dan, o da Câbir'den naklen rivâyette bulunmuşlardır.

Amr, Ammâr'dan rivâyetinde; Ebû Küreyb de Ebû Muâviye'den naklettiği rivâyetinde ziyade ederek: «Ümmü Mübeşşir'den» dediler. İbn Fudayl'in rivâyetinde: «Zeyd b. Harise'nin karısından»; İshâk'ın Ebû Muâviye'den rivâyetinde ise: «Bâzan Ümmü Mübeşşir'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den dedi; bâzan demedi.» ibareleri vardır.

Bu râvilerin hepsi Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen Ata', Ebû'z-Zübeyr ve Amr b. Dinar hadîsleri gibi rivâyette bulunmuşlardır.

4055- Bize Yahya b. Yahya ile Kuteybe b. Saîd ve Muhammed b. Ubeyd el-Guberî rivâyet ettiler. Lâfız Yahya'nındır. Yahya (Bize haber verdi) tâbirini kullandı; Ötekiler: Bize Ebû Avfine, Katâde'den, o da Enes'den naklen rivâyet etti; dediler. Enes şöyle dedi; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer bir müslüman bir ağaç diker yahut ekin eker de, ondan bir kuş veya insan yahut hayvan yerse, bundan dolayı ona mutlaka sadaka olur.» buyurdular.

4056- Bize Abd b. Humeyd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Müslim b. İbrahim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebân b. Yezîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Katade rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Enes b. Mâlik rivâyet etti ki, Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ensârdan bir kadın olan Ümmü Mübeşşir'in bir hurmalığına girdi de:

«Bu hurmaları kim dikti? Müslüman mı, kâfir mi?» diye sordu.

— Müslüman (dikti) dediler. Râvi yukarıkilerin hadîsi gibi rivâyette bulunmuştur.

Bu hadîsin Ahmed b. Saîd rivâyetinde Hazret-i Câbir b. Abdillâh'dan nakleden râvi Amr b. Dînâr hakkında Ebû Mes'ûdu Dimaşkî şunu söylemiştir: «Müslim'in bütün nüshalarında bu hadîste Amr b. Dînâr zikredilmiştir; halbuki burada malûm olan Câbir'den Ebû'z-Zübeyr'in rivâyetidir.»

Hazret-i Enes rivâyetini Buhari «Müzârea» ve «Edeb» bahislerinde; Tirmizî «Ahkâm»da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Ağaç dikme hususunda İmâm Ahmed b. Hanbel sahabeden Ebû Eyyûb, Ebû'd-Derdâ, Sâib b. Hallâd ve Muâz b. Enes hazerâtından hadîsler rivâyet etmiştir. Alî b. Abdilâzîz’in «El-Müntehab» adlı eserinde Enes (radıyallahü anh)'dan güzel bir isnadla tahrîc ettiği bir hadîste: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem);

«Birinizin elinde bir fidan bulunduğu halde kıyâmet kopar da, henüz kopmadan o fidanı dikebilirse, hemen diksin!» buyurdular denilmektedir.

Rivâyetlerin bâzılarında Hazret-i Zeyd b. Harise'nin zevcesi Ümmü Mübeşşir, bazılarında Ümmü Ma'bed olarak zikredilmiştir. İbn Abdilberr: «Bu tadının Ümmü Bişr binti’l-Berâ' b. Ma'rur olduğu söylenir.» diyor, Nevevî, Ümmü Bişr dahi denildiğini ilâve etmiş: «İsminin Huleyde olduğunu söyleyenler varsa da bu rivâyet sahîh değildir.» demiştir.