BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

11- Kaifin Çocuğu İlhak Etmesi ile Amel Bâbı

3690- Bize Yahya b. Yahya ile Muhammed b. Rumh rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Leys haber verdi. H.

Bize Kuteybetü'bnü SaîJ de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys, İbn Şihâb'dan, o da Urve'den, o da Âişe'den naklen rivâyet eyledi. Âişe (radıyallahü anha) Şöyle dedi:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sevinçli, yüzünün hatları parlar bir halde yanıma girdi ve:

«Baksan a! Demin Mücezziz Zeyd b. Hârisa ile Usâmetü'bnü Zeyd'e baktı da: Şüphesiz bu ayaklar birbirinden (meydana gelmiş) dir; dedi.» buyurdular.

3691- Bana Amru'n-Nâkid ile Züheyr b. Harb ve Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet ettiler. Lâfız Amr'mdir. (Dediler ki): Bize Süfyân, Zührî'den, o da Urve'den, o da Âişe'den naklen rivâyet etti. Âişe şöyle dedi:

Bir gün Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sevinçle yanıma girdi ve: «Ya Âişe! Baksan a! Mücezziz el-Müdlicî yanıma girdi de Usâme ile Zeyd'i gördü. Üzerlerinde bir kadife vardı. Onunla başlarını örtmüşler; ayakları açık kalmıştı. Mücezziz: Şüphesiz bu ayaklar birbirinden (meydana gelmiş) dır, dedi.» buyurdular.

3692- Bize bu hadîsi Mansûr b. Ebî Müzâhim dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbrahim b. Sa'd, Zührî'den, o da Urve'den, o da Âişe’den naklen rivâyet etti, Âişe (radıyallahü anha) Şöyle dedi:

Üsâmetü'bnü Zeyd ile Zeyd b. Harise yatarlarken içeri bir kâif girmiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de orada imiş. Kâif: Şüphesiz bu ayaklar birbirinden olmadır; demiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) buna sevinerek hoşnûd kalmış da; Âişe'ye (bana) haber verdi.

3693- Bana Harmeletübnü Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yûnus haber verdi. H.

Bize Abd b. Humeyd de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdürrezzak haber verdi.

(Dedi ki): Bize Ma'mer ile İbnü Cüreyc haber verdiler.

Bu râvilerin' hepsi Zührî'den bu isnâdla yukarıkilerin hadîsi mânasında rivâyette bulunmuşlardır. Yûnus hadîsinde: «Mücezziz kâif idi» ziyâdesi vardır.

Bu hadîsi Buhârî «Ferâiz» bahsinde; Ebû Dâvûd ile Nesâî «Talâk»da; Tirmizî «Velâ'»da tahrîc etmişlerdir.

Kâif: Kıyafet ve eserden anlayan demektir. Fukaha bu kelimeyi benzerliği bilen, eserleri birbirinden ayıran kimse mânâsında kullanmışlardır.

Câhiliyyet devrinde Araplar Hazret-i Üsame'nin nesebine ta'n ederlerdi. Çünkü babası Zeyd (radıyallahü anh) beyaz tenli olduğu halde Üsâme son derece siyah idi. Renk itibariyle o babasına değil, annesi Ümmü Eymen'e benziyordu. İşte kâif Hazret-i Zeyd ile Üsâme'nin baba-oğul olduklarım söylemekle âdeta ta'n edenlere cevap vermiş, onları susturmuş olduğu için Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buna sevinmiştir. Çünkü Araplar kâiflerin sözüne inanırlardı.

Hazret-i Müceziz b. A'ver , Benî Müdlic kabilesine mensub bir sahâbîdir. Mısır’ın fethine iştirak ettiği söylenir. Araplar Benî Müdlic ile Benî Esed kabilelerinin kıyafet ilmindeki maharetlerini i'tirâf ederlerdi. Maamafih bu san'at onlara mahsus değildi. Kureyş kabilesine mensûb olan Hazret-i Ömer'in de kıyafet ilmini bildiği rivâyet edilmiştir.

cümlesinin asıl mânâsı «Görmedin mi?» demek ise de burada ondan murâd bir şeyi haber vermek veya bildirmek olduğu için biz onu «Baksan a!» diye terceme ettik.

Hadîs-i şerîf kâifin sözü ile bir hüküm isbât edilebileceğine delildir. Ashâb-ı kirâmdan Enes b. Mâlik ile esah rivâyete göre Ömer (radıyallahü anhûma)’nın kavilleri budur. Cumhûr-u ulemâ ile Atâ' , Evzâî, Leys, İmâm Şafiî, İmâm Ahmed ve Ebû Sevr'in mezhepleri de budur. İmâm Mâlik'den meşhur olan rivâyete göre cariyeler hakkında kâifin sözü delil ise de, hür kadınlar hakkında delil olamaz. Bir rivâyette o da cumhûrla beraberdir.

Küfe ulemâsı ile İshâk . Sevri ve Hanefî'ler kıyafetle verile» hükmün bâtıl olduğuna kaildirler. Çünkü bu bir zan ve tahminden ibarettir: şerîatte onunla amel câız değildir,

Bâbımız hadîsinde kıyafetle hüküm İsbât ediîdiğne delil yoktur. Zira Üsâme (radıyallahü anh)’ın daha önceden nesebi sabit bulunuyordu. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de kâifin sözü ile istidlal etmiş değil, sadece Mücezziz'in hakka isabetine şaşmıştır. Bununla hüküm vâcib olmaz.

Kıyafetle ameli caiz görenlerce kâifin âdil, tecrübeli ve anlayışlı olması şarttır. Aded meselesinde ihtilâf etmişlerdi:. Şâfiîlerin esah kavline göre bir kâifin sözü ile amel olunur. İmâm Mâlik ile bâzı Şâfiîler kâifin iki olmasını şart koşmuşlardır.

Kâif kavli ile ancak iki muhterem cimâ'dan doğan çocuk hakkında amel edilir. Meselâ; bir kimse cariyesi ile cinsî münasebette bulunduktan sonra onu satar; müşteri de istibrâ yapmadan cimâ'da bulunur da câriye müşterinin cimâ'mdan altı ay sonra, sahibinin cimâ'mdan ise dört sene geçmeden doğurursa çocuğun nesebi hakkında kâife müracaat edilir. Kâif çocuğun nesebini hangisine ilhak ederse çocuk onun olur. Hiç birine ilhak edemez ve çocuğun bunların ikisinden de olmadığını söylerse, çocuk büyüyünceye kadar bırakılır. O zaman hangisine meyl ederse ona verilir. Şayet kâif çocuğu ikisine birden ilhak ederse Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) ile İmâm Şafiî ve Mâlik'e göre çocuk yine büyüyünceye kadar bırakılır; sonra hangisine meyi ederse ona verilir. Ebû Sevr ile Suhnun'a göre çocuk ikisinin müşterek evlâdı olur. Mâlikîler'den Maceşû ile Muhammed b. Mesleme çocuğun daha fazla kime benzerse ona verileceğine kail olmuşlardır.

Kâifi delil kabul etmeyenler arasında dahi münâzealı çocuk hakkında ihtilâf vardır. îrnam A'zam'a göre münâzea edenler erkek olsun kadın olsun çocuğun nesebi her ikisine müştereken ilhak olunur. İmâm Ebû Yûsuf'la İmâm Muhammed münâzea edenlerin kadın oldukları takdirde çocuğun onlardan yalnız birine ilhak edilebileceğine; İshâk ise aralarında kur'a çekileceğine kail olmuşlardır.