BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

76- Hacc Seferiyle Başka Seferlerden Dönen Kimsenin Okuyacağı Dua Bâbı

3342- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Üsâme rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ubeydullah Nâfi'den, o da İbn Ömer'den naklen rivâyet etti. H.

3343- Bize Ubeydullah b. Saîd de rivâyet etti. Bu lâfız onundur.

(Dedi ki): Bize Yahya yani El-Kattân, Ubeydullah'tan, o da Nâfi'den, o da Abdullah b. Ömer'den naklen rivâyet eyledi. Abdullah (radıyallahü anh) Şöyle dedi:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ordulardan yahut seriyye-lerden yahut hacc veya ömre'den döndüğü vakit bir dağ eteğine veya bir bayıra çıktığında üç defa tekbîr alır sonra şöyle derdi:

— Bir Allah'tan başka ilâh yoktur. Onun şeriki yoktur. Mülk onundur. Hamd de ona mahsustur. Hem o her şeye kaadîrdir. Dönenleriz, tevbekârlarız, âbidleriz, sâcidleriz ancak Rabbimize hamd edenleriz. Allah vaadinde sâdıktır. Kuluna yardım etmiş yek başına bütün hizipleri târmâr etmiştir.»

3344- Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsmail yani İbn Uleyye, Eyyûb'dan rivâyet etti. H.

Bize İbn Ebî Ömer de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ma'n, Mâlik'ten rivâyet etti. H.

Bize İbn Râfi' dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Ebî Füdeyk rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Dahhâk haber verdi. Bu râvilerin hepsi Nâfi’den, o da İbn Ömer'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den (yukarıki) hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir. Yalnız Eyyûb hadîsi müstesna! Çünkü onda tekbîr iki defadır.

3345- Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsmail b. Uleyye, Yahya b. Ebî İshâk'dan rivâyet etti.

(Dedi ki): Enes b. Mâlik şunları söyledi: «Ben ve Ebû Talha Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’le birlikte dönüyorduk, Safiyye de Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in devesinin üzerinde, terkisinde idi. Medine'nin dışına geldiğimiz vakit Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— Dönenleriz, tevbekârlarız, âbidleriz, ancak Rabb'imize hamd edenleriz» dedi. Artık Medine'ye varıncaya kadar bunu söylemeye devam etti.

3346- Bize Humeyd b. Mes'ade rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Bişr b. Mufaddal rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Ebî İshâk Enes b. Mâlik'ten, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen bu hadîsin mislini rivâyet eyledi.

İbn Ömer hadîsini Buhârî «Kitâbu'd-Deavât» ile “Kitâbu'l-Cihâd»da, Enes (radıyallahü anh) hadisini «Kitâbü'l-Cihâd», «Kitâbü’l-Edeb» ve «Kitâbü'l-Lİbâs»da; aynı hadîsi Nesâî «Kitâbü’l-Hacc» ile «Kitâbü’l-Yevm ve'l-Leyle»de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Enes (radıyallahü anh) hadîsinin Buhârî rivâyetinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikte Usfân'dan döndükleri, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in terkisinde Safiyye Bînti Huyeyy bulunduğu; deve sürerek ikisi birden yere düştükleri ve Hazret-i Ebû Talha'nın kendilerine yardım ettiği dahi bildirilmektedir.

Seniyye: Dağ eteği, yamaç; fedfed: Sert ve yüksek yer mânâsınadırlar Bazıları fedfedin boş sahra mânâsına geldiğini; bir takımları sert ve çakıllı yer demek olduğunu söylemişlerdir.

«Allah va'dinde sâdıktır» cümlesinden murâd dînini muzaffer kılması akıbetin ehl-i takvanın zaferiyle neticeleneceği vesaire gibi şeyler hakkındaki va'd-i ilâhîdir. Şüphesiz ki Allahü teâlâ hazretleri va'dinden dönmez.

«Kuluna yardım etti» ifâdesinden maksat Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'dir.

Nevevî diyor ki: Teâlâ Hazretleri insanlar tarafından harp yapılmaksızın bütün hizipleri bizzat hezimete uğratmıştır. Bu hiziplerden murâd Hendek harbinde toplanarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e karşı elbirliği yapan müşriklerdir. Allahü teâlâ bunların üzerine bir rüzgâr ile görmedikleri melek orduları göndermiştir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in münafıklarla, kalplerinde maraz bulunan ve (Allah ile Resûlü'nün va'dleri ancak bizi aldatmak olmuştur) diyenlerin sözlerini tekzib için (Allah va'dinde sâdıktır) buyurması bu şekilde rabt ve îzâh olımur. Meşhur olan kavle göre hiziplerden murâd Hendek harbinin hizipleridir. Kâdî Iyâz bununla muhtemelen her zaman ve her yerde İslâm'a karşı toplanan küfür hiziplerinin kasdedilmiş olmasını söyleyenler vardır, demektedir.

Bazıları Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in konuşurken seci' yapmaktan men ettiği halde burada bizzat kendisinin seci' yapmasını müşkü saymışlarsa da kendilerine cevap verilmiş: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in men ettiği seci' kâhinlerin yaptığı tekellüflü ve bâtıl şeyleri tazammun eden seci'lerdir. Hiç tekellüfsüz dile geliveren seci'leri men etmemiş hattâ bunları bazen kendisi de yapmıştır» denilmiştir.

Bu hadisler kadının kocasının terkisine binebileceğine, büyüklerin ve ulemânın hizmetlerinde bulunmanın müstehab olduğuna ve sağ salim yoldan dönen bir kimsenin Allah'a hamdü senada bulunarak tevbe etmesi gerektiğine delildirler.