BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

75- Bir Kimsenin Hac Seferine veya Başka Yola Çıkacağı Zaman Okuyacağı Şeyler Bâbı

3339- Bana Hârûn b. Abdillâh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Haccâc b. Muhammed rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi. Ona da Aliyyi Ezdi haber vermiş ki, İbn Ömer kendilerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sefere çıkarken devesinin üzerine dosdoğru oturduğu vakit üç defa tekbir getirerek arkasından:

«Bize bu hayvanı, müsahhar kılan Allah'ı tenzih ederim. Biz buna takat getiremezdik. Şüphesiz ki biz Rabbimize dönücüleriz. Yâ Rabbi! Senden bu seferimizde hayır ve takva, amellerden de senin razı olacaklarını dileriz. Yâ Rabbî! Bu seferimizi bize âsân eyle. Bize onun uzaklığını dür. Allahımİ Seferde arkadaş, ailede vekîl sensin. Allahım! Seferin meşakkatinden, manzaranın kötüye değişmesinden, mal ve âite hususunda kötü dönüşden sana sığınırım!» buyururduğunu, döndüğü vakit dahi aynı duayı okurduğunu:

«Dönenleriz, tövbekarlarız, âbidleriz, ancak Rabbimize hamd edenleriz» duasını ziyâde eylerdiğini öğretmiş.

3340- Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsmail b. Uleyye, Âsım-i Akvel'den, o da Abdullah İbn Sercis'den naklen rivâyet eyledi. Abdullah Şöyle dedi:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sefere çıkarken seferin meşakkatinden, varılan yerin hüzn âver olmasından, iyi hâlden kötüye dönmekten, mazlumun bed duasından, aile ve malda kötü hâlden Allah'a sığınırdı.

3341- Bize Yahya b. Yahya ile Züheyr b. Harb hep birden, Ebû Muâviye'den rivâyet ettiler. H.

Bana Hâmid b. Ömer de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdülvâhid rivâyet etti. Her iki râvi Âsım'dan bu isnâdla bu hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir. Şu kadar var ki, Abdülvâhid hadîsinde: «mal ve ailede»; (Ebû Muâviye) Muhammed b. Hâzim rivâyetinde ise: «döndüğünde aileden işe başlardı.» cümleleri; her ikisinin rivâyetlerinde: «yâ Rabbî! Seferin meşakkatinden sana sığınırım.» ifâdesi vardır.

Mukrinîıı: Takat getirenler demektir. Cümleden murâd: «Bu hayvanı Allahü teâlâ bize râmetmese biz onu sevk ve idareye takat getiremezdik» manasınadır.

Va'sâ: Meşakkat ve şiddet, keâbeti üzüntüden nefsin değişmesi; münkaleb: Merci1 yani dönülecek yer mânâlarmadır.

cümlesi Sahîh-i Müslim'in ekseri nüshalarında bu şekilde rivâyet olunmuştur. Mamafih şeklinde rivâyeti de vardır. İbrahim Harbî, Müslim'in râvilerinden Âsim'in burada vehmederek kelimeyi «kevn» şeklinde okuduğunu doğrusunun «kevr» olacağını söylemişse de Nevevî buna itiraz etmiş ve her iki rivâyetin doğru olduğunu Tirmizî ile birçok hadîs İmâmlarının hadîsi iki vecihîe rivâyet ettiklerini bildirmiştir. Tirmizî bu hadîsi rivâyet ettikten sonra «kevn» kelimesinin râ ile «kevr» şeklinde dahi rivâyet olunduğunu söylemiş ve: «Bunların ikisinin de izah vec-hi vardır; kevr'in imandan küfre yahut tâattan ma'siyete dönüş mânâsına geldiği söylenir. Kelimenin mânâsı bir şeyden kötüye dönmektir.»

demiştir. Diğer ulemâ bu kelimenin her iki rivâyetine göre mânâ: Doğruluktan dönmek yahut noksanlığı fazlalaştırmakdır demişlerdir. Ulemânın beyânına göre» «Kevr» rivâyeti «Tekvîru'l-imâme» yani sarığı sarmak terkibinden; «Kevn» rivâyeti ise yardımcı fiil «Kâne»nin masdarından alınmıştır ve mevcûd olmak, karar kılmak mânâsına gelir. Mazırî «Kevr» rivâyetine göre dahi hadîsin: «Cemaatin içersinde bulunurken ondan dönmekten sana sığınırım» mânâsına geldiğini söylemiştir. Bâzılarına göre hadîs-i şerif, «Başta dümdüz duran sarığın bozulması gibi dürüst işlerimizin fesada uğramasından sana sığınırız» mânâsına geldiğini söylemişlerdir.

Ebû Ubeyd diyor ki: «Râvi Âsım'a (kevn) rivâyetine göre mânânın ne olduğu soruldu da: (Sen Arapların (Yani hâli iyi iken ondan döndü dediklerini işitmedin mi?) cevâbını verdi.

Mazlumun bedduasından murâd zulümdür. Çünkü beddua zulme karşı yapılır. Hadîs-i şerif zulümden ve zulme sebeb olacak şeylerden kaçınmak lâzım geldiğine işaret etmektedir. Mazlumun bedduası ile Allahü teâlâ arasında perde olmadığı yani o duanın saatında kabul edileceği sahih hadîslerle sabit olmuştur.

Bu rivâyetler bütün seferlere çıkarken Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in okuduğu bu duayı okumanın müstehab olduğuna delildirler.

Nevevî: «Bu bâbda vârid olmuş pek çok zikirler vardır. Ben onları «Kitâbu'l-Eskâr» adlı eserimde topladım» diyor.