BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

70- Kabe'nin Hicr'i ve Kapısı Bâbı

3313- Bize Saîd b. Mansûr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû’l-Ahvâs rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Eşhas b. Ebî's-Şa'sâ', Esved b. Ye-zîd'den, o da Âişe'den naklen rivâyet eyledi. Âişe (radıyallahü anha) Şöyle dedi:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'c: Cedr, Beyt-i Şeriften midir? diye sordum.

— Evet! cevâbını verdi.

— O halde onu niçin Beyt-i Şerife katmamışlar? dedim. Resûlüllah

— Çünkü senin kavminin nafakası yetmemiş; buyurdu.

— Beyt'in kapısı neden yüksek? diye sordum. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem);

— Bunu kavmin istediklerini içeriye almak, istediklerini men ermek İçin yapmışlar. Eğer kavmin câhiliyetten yeni kurtulmuş olmasa ben de kalplerinin inkârından korkmasaydım Cedr'i Beyt-i şerîfe katmaya ve kapısını yerle bir seviyeye getirmeye bakardım, buyurdular.

3314- Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ubeydullah yani İbn Mûsâ rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şeybân Eş'as b. Ebî'ş-Şa'sâ'dan, o da Esved b. Yezîd'den, o da Âişe'den naklen rivâyet etti. Âişe şöyle dedi: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e Hicr'i sordum...» Râvî hadisi Ebû'l-Ahvas hadîsi mânâsında rivâyet etmiştir. O, bu hadîsde şunu da söylemiştir: «Ben: Beyt-i Şerifin kapısı neden yüksek yapılmış ona merdivensiz çıkılmıyor? diye sordum. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— Kalpleri nefret eder korkusuyla (yüksek yapılmış) buyurdu.»

Bu hadîsi Buhârî ile İbn Mâce hacc bahsinde tahrîc etmişlerdir.

Cedr'den murâd, Hicr'dir. Hazret-i Âişe'nin bunun Beyt-i şerîf'den sayılıp sayılamıyacağını sorması üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in evet cevâbını vermesi bütün Hicr'in Kabe'den ma'dûd olduğuna delildir. Abdullah b. Abbâs (radıyallahü anh) onun Beyt-i Şerîf'ten ma'dûd olduğuna fetva verir: «Ben de İbn Zübeyr gibi Beyt-i Şerîf'e hükmetsem bütün Hicr'i ona katardım. Beyt'ten olmasa hiç onun etrafından tavaf edilir miydi?» dermiş. Tirmizî'nin Hazret-i Âişe'den rivâyet ettiği bir hadîsde Âişe (radıyallahü anha) Şöyle deditir: «Ben Beyt-i Şerîf’e girerek içinde namaz kılmak istedim de Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) elimden tuttu ve beni Hicr'e götürerek:

— Beyt-i Şerife girmek istersen Hicr'de namaz kıl. Çünkü Hicr Beyt'in bir parçasıdır. Lâkın kavmin Kabe'yi bina ederken işi kısadan tuttular da onu Beyt'ten çıkardılar, buyurdu.» Tirmizî: «Bu hadîs hasen sahihtir.»

demiştir. Aynı hadîsi Ebû Dâvûd ile Ne sâî dahi tahrîc etmişlerdir. Mamafih ulemâ bütün Hicrin Kabe'den ma'dûd olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Aynî diyor ki: «Üstadımız Zeynü'd - Dîn (rahimehüllah) bu hadîs bütün Hicr'in Kabe'den ma'dûd olduğuna delildir derdi. Şafiî'nin «El-Muhtasar»daki sözünün zahiri ve Şâfiiyye ulemâsından bir cemaatın kavillerinin muktezâsı da budur.

Nevevî: Sahih olan budur. Şafiî'nin nassan kavli bu olduğu gibi ulemâmızın cumhûru da kat'iyyetle buna kaail olmuşlardır, diyor. Nevevî'den önce İbn Salâh da bu kavli tercih etmiştir.

Râfiî ise: «Sahih olan kavle göre Hicr'in her yeri Beyt'ten ma'dûd değildir. Onun Beyt-i Şeriften sayılan yeri Beyt'te bitişik olan altı arşın miktarıdır) demiştir. Şâfiîler'den Ebû Muhammed Cüveynî ile oğlu İmâmû'l-Haremeyn, İmâm Gazâlî ve Bağa vî dahi buna kaail olmuşlardır.»

Az yukarda işaret ettiğimiz veçhile İbn Salâh bu bâbdaki rivâyetlerin muzdarip olduğunu, bir rivâyetle Hicr'den altı arşın, diğer rivâyette beş, başka bir rivâyette yedi arşına yakın yerin Kafa e'den ma'dûd olduğu bildirildiğini söylemiş, bu hal karşısında farzın yakînen sakıt olabilmesi için en yüksek adetle amel etmek lâzımgeldiğini söylemiştir.

Ulemâdan bâzılarına göre Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in beyân buyurduğu kalp korkusundan murâd, müşriklerin iftiharı yalnız Kabe'ye giren hak eder diye endişeye düşmeleridir. Hadîs-i şerifin hükmü yukarki rivâyetlerde görülmüştür.