BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

40- Tavafda İki Rükn-ü Yemaniyi İstilam Etmenin Müstehab Oluşu, Diğer İki Rüknün İstilamı Gerekmediği Bâbı

3120- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys haber verdi. H.

Bize Kuteybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys, İbn Şihâb'dan, o da Salim b. Abdillâh'dan, o da Abdullah b. Ömer'den naklen rivâyet etti ki, Abdullah:

«Ben, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in beyî'ten İki rükn-ü Yemân'dan başka bir meshederken görmedim.» demiş.

3121- Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele rivâyet ettiler. Ebû't-Tâhîr dedi ki: Bize Abdullah b. Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana -Yûnus, İbn Şihâb'dan, o da Sâlim'den, o da babasından naklen haber verdi. Babası (Abdullah):

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), beytin rükünlerinden rükn-ü Esved ile ondan sonra gelen Cumahlıların evleri tarafındaki rükünden başka bir yeri istilâm etmezdi.» demiş.

3122- Bize Muhammedü'bnu’l-Müsennâ rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hâlid b. Haris, Ubeydullah'dan, o da Nâfi'den, o da Abdullah’dan naklen rivâyet etti. Abdullah, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in Hacer-i Esved ile Rükn-ü Yemânî'den başka hiç bir yeri istilâm etmezdiğini söylemiş.

3123- Bize Muhammedü'bnü'l Müsennâ ile Züheyir b. Harb ve Ubeydullah b. Saîd hep birden Yahya el-Kattân'dan rivâyet, ettiler. İbn’l-Müsennâ dedi ki: Bize Yahya, Ubeydullahdan rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Nâfi İbn Ömer'den rivâyet etti. İbn Ömer Şöyle dedi:

«Bu iki rüknü (yani) Rükn-ü Yemani ile Hacer-i Esvedi, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in istilâm buyurduğunu gördüm göreli ine şiddette ne de serbest zamanda istilâmı terketmedim.»

3124- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile İbn Nümeyir hep birden Ebû Hâlid'den rivâyet ettiler. Ebû Bekir dedi ki: Bize Ebû Hâlid-i Ahmar, Ubeydullah'dan, o da Nâfi'den naklen rivâyet etti. Nâfi' şöyte demiş:

«İbni Ömer'in eliyle Hacer-i Esved'i istilâmda bulunduğunu gördüm. Sonra elini öptü ve:

— Ben, bunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yaptığını gördüm göreli terk etmedim! dedi.»

Bu hadîsi Buhârî ile Nesâî «Hac» bahsinde tahrîc etmişlerdir.

İki Rükn-ü Yemânî'den murâd: Hacer-i Esved'in bulunduğu köşe ile ondan sonra gelen köşedir.

Hacer-i Esved: Kâbe-i Muazzama'nın şarkında ve kapısının yanındaki köşededir. Asıl rükn-ü Yemânî , ondan sonraki köşenin ismidir.

Ancak Araplar, tağlîb tarikiyle anne ile babaya ebeveyn; güneşle aya: Kamereyn, dedikleri gibi, bu iki rükne de «Yemâniyeyn» adını vermişlerdir.

Diğer iki rüknüne de Şâmiyyeyn adı verilmiştir.

Hacer-i Esved'in bulunduğu rükne: Rükn-ü Esved de derler.

Evvelce de beyân olunduğu vecîhle Rükn-ü Esved'in iki fazilet ve meziyeti vardır. Bunlardan biri mezkûr köşenin Hazret-i İbrâhim (aleyhisselâm)’ın kurduğu temel üzerinde bulunması, diğeri de Haceri’l Esved'in kurduğu temel üzerinde bulunması, diğeri de Hacerü’l- Esved'in bu köşede olmasıdır.

Rükn-ü Yemânî'nin bir fazileti vardır. O da İbrahim (radıyallahü anh)’in kurduğu temel üzerinde bulunmasıdır.

Diğer rükünlerde bu meziyetler yoktur.

Bu sebepledir ki Hacer-i Esved istilâm ve öpülmek husûsiyetleriyle temayüz etmişdir. Rükn-ü Yemânî'de bir fazilet olduğu için, o yalnız istilâm olunur.

Diğer iki rükünde husûsî fazilet bulunmadığı sebeple, onlar ne istilâm olunur, ne de öpülürler.

Nevevî diyor ki: «İki Rükn-ü Yemânî'yi istilâm etmenin müstehab olduğunda ümmetin bütün ulemâsı müttefiktir. Öteki rükünlere istilâm yapılamıyacağma da cumhûr-u ulemâ ittifak etmişlerdir.

Yalnız selefden Bazıları, onlara istilâmı da müstehab saymışlardır.

Hazret-i Hasan ve Hüseyin ile Abdullah b. Zübe-yir, Câbir b. Abdillâh, Enes b. Mâlik, Urvetü'bnü ez-Zübeyir ve Ebû'ş-Şa'sâ Câbir b. Zeyd (radıyallahü anhüm) hazerâtı bunlar meyânindadır.

Kâdı Ebû Tayyib'in beyânına göre şehirler İmâmlarıyla fukahâ, geri kalan iki rüknün istilâm edilmiyeceğine bilittifâk kaail olmuşlardır.

Bu bâbda sahabe ile Tabiîn arasında bir gûnâ hilaf vâkî olmuşsa da onlardan sonra hilaf kalmamış ve bütün ulemâ mezkûr iki rüknün istilâm edilmiyeceğine ittifak eylemişlerdir.»

Rüknü meshetmekten murâd: İstilâmdır.

«Ne şiddetde ne de serbest zamanda istilâmı terketmedim.» cümlesinden murâd: «Tavaf esnasında kalabalık olsun obuasın istilâmı terketemedim.» demektir.

3125- Bana Ebû't-Tâhir rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bize Amr b. Haris haber verdi. Ona da Katâdetü'bnü Diâme, ona da Ebû't-Tufeyl-i Bekri rivâyet etmiş ki kendisi (Ebû't-Tufeyl), İbn Abbâs'i:

«Ben, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i, iki rükn-ü yem anîden başkasını istilâm ederken görmedim.» derken işitmiş.

İbn Abbâs hadîsini Buhârî, Ebû'ş-Şa'sâ'dan şu lâfızlarla tahrîc etmiştir:

«Ebû'ş-Şa'sâ: Bu beytin bir yerine istilâmdan kim çekinir? Muâviye (radıyallahü anh) da bütün rükünleri istilâm ederdi! demiş İbn Abbâs (radıyallahü anh):

— Bu iki rükün istilâm olunmazlar... mukaa İtelesin de bulunmuş. Bunun üzerine Ebû'ş-Şa'sâ:

— Beyt-i şerifin hiç bir yeri terkedilemez. İbn Zübeyir (radıyallahü anh) bütün rükünleri istilâm ederdi! demiş.

İmâm Ahmed b. Hanbel'in «Müsned»inde Hazret-i Ebû't -Tufeyil'den rivâyet edilen bir hadîsde Ebû't-Tufeyil (radıyallahü anh) şöyle demektedir: «İbn Abbâs ve Muâviye ile beraberdim. Muâviye hiç bir rüknü istilâm etmeden geçmezdi. İbn Abbâs ona:

— Bu iki rükün istilâm olunmaz!» dedi.»

Aynı hadîsi Tirmizî ile Hâkim dahi rivâyet etmişlerdir.