BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

20- Aşüra Orucunun Hangi Gün Tutulacağı Bâbı

2720- Bize Ebû Bekir bi Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize veki' b. Cerrâh, Hâcib b. Ömer'den hakem b. A'rac'dan naklen rivâyet etti. Hâkim Şöyle dedi: İbn Abbâs (radıyallahü anhûma)'nın yanına vardım, kendisi zemzemin yanında cübbesini başının altına koyarak uzanmıştı, ona dedim ki:

— «Bana aşûra orucundan haber ver.» İbn Abbâs (radıyallahü anh)

— «Muharremin hilâlini gördünmü günleri saymaya başla ve 9. günü oruçlu olarak sabahla.» dedi.

— «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Aşûra orucunu böyle mi fulardı? dedim, İhm Abbâs (radıyallahü anh) .

— «Evet.» cevabını verdi.

2721- Bana Muhammed b. Hatim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Saîd El-Kattân, Muâviyetü'bnü Amr'dan naklen rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Hakem b. A'rac rivâyet" etti.

(Dedi ki): İbn Abbâs (radıyallahü anhûma)'ya Aşûra orucunu sordum, kendisi zemzemin yanında cübbesini başının altına koyarak uzanmıştı...»

Ve hadisi Hâcib b. Ömer hadîsi gibi rivâyet etti.

Bu hadîsi Ebû Dâvud (202—275) ile Tirmizî (209—279) dahi tahric etmişlerdir.

Tirmizî'nin yalnız başına rivâyet ettiği İbn Abbâs hadisinde:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Aşûra orucunun 10. gün tutulmasını emir buyurdu.» demektedir.

Tirmizî: «Bu hadîs hasen sahilidir.» demişse de, bununla iki rivâyetten hangisini kastettiğini beyan etmemiştir. Hadîs ulemasına göre Tirmizi'nin «Hasen sahih» dediği hadîs birincisi yani kitâbımızdaki rivâyettir. Tirmizi'nin yalnız başına tahric ettiği ikinci rivâyet munkatı'dır. Zira hadîsi Hasen-i Basrî Hazret-i İbn Abbâs'dan rivâyet etmiştir. Halbuki Hasan-ı Basri bunu İbn Abbâs'dan dinlemiştir. Mezkûr rivâyet Tirmizî'nin de tahric ettiği Bâbımız hadîsine muhalif olduğu için şâzzdır.

Bâbımız hadîsi Aşûra orucunun 9. günde tutulacağını göstermekte ise de Ayni, Hazret-i İbn Abbâs’ın bu sözüyle «9. ve 10. günleri tut.» demek istediğini söylüyor. Ona göre İbn Abbâs (radıyallahü anh) «Evet» demekle Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in onu sonra göreceğimiz hadîsdeki:

«Gelecek seneye inşaallah 9. gün oruç tutarız.» sözüne işaret etmiştir.

Kâdî İyâz: «İhtimâl Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bu niyeti de Yahûdiler'e benzememek için 9. ve 10 günleri oruç tutmaktı. Nitekim diğer bir rivâyette: (9. ve 10. günleri tutun.) buyurmuştur...» diyor.

Bâzılarına göre Hazret-i İbn Abbâs'ın buradaki «Evet» cevabı »Gelecek seneye sağ olursa 9. gün oruç tutar.» manasınadır.

Ebû Ömer İbn Abdilberr (36a—463): «Bu söz Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in vefatına kadar Aşûra orucunu Muharrem'in 10 unda tuttuğuna delildir. Medîne'ye gelinceye kadar onu bu şekilde tutmuştur. İbn Abbâs hadîsinden mahfuz olan budur Ama bu babda İbn Abbâs'dan rivâyet olunan eserler muztarîptir.» demiştir.

Nevevî diyor ki: «İbn Abbâs'ın bu sözü onun mezhebine «Öre Aşûra orucunun 9. günü tutulacağını sarahaten göstermektedir.

Selef ve Hale fin cumhûruna göre Aşûra orucu Muharrem'in 10. günü tutulur...»

2722- Bize Hasan b. Aliy El-Hulvâni rivâyet etti.

(Dedi ki): Bibe İbn Ebî Meryen rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Eyyûb rivâyet eyledi

(Dedi ki): Bana İsmail b. Ümraeyye rivâyet etti ki Ebû Gatafan b. Tarif El-Mürri'yi şöyle derken işitmiş: Ben, Abdullah b. Abbâs (radıyallahü anhûma)'yi şunları söylerken dinledim:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Aşûra günü oruç tuttuğu ve tutulmasını emir buyurduğu zaman eshab

— Ya Resûlallah, şüphesiz ki bu gün Yahûdilerle Hristiyanların ta'zim ettikleri bir gündür, dediler. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— «Gelecek seneye inşaallah 9. gün oruç tutarız,» buyurdular, İbn Abbâs:

— «Fakat gelecek sene gelmeden Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) vefat etti.» dedi.

2723- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Veki', İbn Ebî Zi'b'den, o da Kâsım b. Abbâs'dan o da Abdullah b. Umeyr'den, o da Muhtemelen Abdullah b. Abbâs (radıyallahü anhûma)'dan demiş olmak üzere rivâyet etti.

İbn Abbâs (radıyallahü anh) Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— «Eğer gelecek seneye kadar yaşarsan mutlaka 9. gün oruç tutarım.» buyurdular.

Ebû Bekir'in rivâyetinde: «Yani Aşûra gününde, dedi.» ibaresi de vardır.

Nevevî diyor ki: «Bu hadîe Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in daima Muharremin 9. günü oruç tutmadığını tarsîh etmektedir. Bu suretle onuncu gün oruç tuttuğu meydana çıkar. İmâm Şâfiî ile diğer Şâfiîye uleması, îmanı Ahmed, İshâk ve sair ulema Muharrem'in 9. ve 10. günlerinde oruç tutmanın müstehab olduğuna kaaildirler. Çünkü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Muharremin 10. günü oruç tutmuş, sağ kalırsa 9. günü tutmaya da niyet etmiştir.»

Ulemanin bu husustaki kavillerini az yukarda görmüştük.