BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

7- Namazdan (Sonra) Sağ'dan ve Sol'dan Çıkıp Gitmenin Cevazı Bâbı

1672- Bize, Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize, Ebû Muâviye ile Vekî', A'meş'den, o da Umâra'dan o da Esved'den, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Abdullah, Şöyle dedi: «Sakın sizden bîriniz (namazdan çıkarken) mutlaka sağ tarafından çıkmak lâzımdır zannederek, şeytana kendi nefsinden bir parça ayırmasın! Benim Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den ekseriya gördüğüm sol taraf nidan kalkıp gittiğidir.»

1673- Bize İshâk b. İbrahim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize, Cerîr ile îsa b. Yunus haber verdiler H. Bize bu hadîsi Aliyüb'nü Haşrem dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize, İsa haber verdi. Bunların ikisi de A'meş'den bu isnâdla, bu hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir.

1674- Bize Kuteybetü'bnü Saîd de rivâyet etti.

(Dedi ki) ; Bize Ebû Avâne, Süddî'den rivâyet etti.

Dedi ki: Enes'e sordum; «Namaz kıldığım vakit nasıl kalkıp gideyim? sağımdan mı, solumdan mı?» dedim. Enes:

— Ben, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i ekseriyetle sağ tarafından kalkıp giderken gördüm.» dedi.

1675- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Züheyr b. Harb rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize, Vekî', Süfyân'dan, o da Süddî'den, o da Enes'den naklen rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) sağ tarafından kalkıp gidermiş.

Bu hadîsleri Buhârî «Ezan» bahsinde; Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce «Namaz» bahsinde muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.

İbn Mâce'nin sahîh bir senedle Amr b. Şuayb'dan, onun da babasından, onun da dedesinden rivâyet ettiği hadîsde, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namazdan bazen sağ tarafından, bazen de sol tarafından kalkarak ayrıldığı bildirilmişdir. Tirmizî: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den her iki vecih sahîh olarak rivâyet edil-nıişdir.» diyor. Ve hadîsin hasen olduğunu söyledikten sonra ulemânın buna göre amel ettiklerini yânî Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in dilerse sağından, isterse solundan kalkıp gittiğine kaail olduklarını söylüyor.

Hazret-i Ali (radıyallahü anh)’in:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ın, haceti sağında ise sağından kalkar; solunda ise solundan kalkıp giderdi.» dediği rivâyet olunur.

Nevevî (631-676), Abdullah b. Mes'ûd hadîsi ile Enes (radıyallahü anh) hadîsinin aralarını şöyle bulmuşdur: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bazen sağından bazen solundan kalkıp giderdi. Her iki râvî kendince daha çok zannettiği şekli rivâyet etmişdir. Bu rivâyetler, namazdan çıkarken sağdan veya soldan kalkmanın caiz olduğuna delâlet ederler. Hiç birini yapmakta kerahet yoktur. İbn Mes'ûd (radıyallahü anh)’in sözünden anlaşılan kerahet, sağdan veya soldan kalkmanın asıl olması itibârı ile değil, sağdan kalkmayı vacip i'ti-kad edenler hakkındadır. Çünkü böyle bir i'tikaadda bulunmak hatâdır. Ancak sağ taraftan kalkmak efdaldir. Hadîslerin umûmu sağ tarafın faziletini sarahaten göstermektedir. Bununla beraber sağ veya sol taraflardan birinde görülecek bir haceti olan kimsenin, o taraftan çıkıp gitmesi müstehabdir.