BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

24- Namazdan Sonra Zikir Bâbı

1344- Bize Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Amr'dan rivâyet etti.

Dedi ki: Bana, bunu Ebû Mâbed, İbn Abbâs'dan naklen haber verdi. (Bir zaman sonra da onu inkâr etti.) İbn Abbâs:

— Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namazının bittiğini tekbirle anlardık.» demiş.

1345- Bize İbn Ebî Ömer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize SÜfyân b. Uyeyne, Amr b. Dinar'dan, o da İbn Abbâs'ın âzâdlısı Ebû«Mâbed'den naklen rivâyet etti ki: Onun İbn Abbâs'dan haber verdiğini işitmiş. İlmi Abbâs:

— «Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in namazının bittiğini ancak tekbîrle anlardık.» demiş.

Râvî Amr diyor ki:

— «Ben bunu Ebû Mâhed'e söyledim, takat o inkâr etti. Ve: Ben buj hadîsi sana rivâyet etmedim; dedi. Hâlbuki onu bana daha Önce haber vermişdi.»

1346- Bize Muhammed b. Hatim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr haber verdi.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi. H.

Dedi ki: Bana İshâk b. Mansûr da rivâyet etti. Lâfız onundur.

Dedi ki: Bize Abdürrezzâk haber verdi.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi.

(Dedi ki): Bana Amr b. Dinar haber verdi. Ona da İbn Abbâs’ın âzadlısı Ebû Mâbed haber vermiş; ona da İbn Abbâs haber vermiş ki: Cemaatın farz namazdan çıkınca yüksek sesle zikirde bulunması Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde varmış.

Ebû Mâbed şunu da söylemiş:

— «İbn Abbâs: Ben cemaatin namazdan çıktıklarını bu sesi işitdi-ğim zaman bununla bilirdim; dedi.»

Bu hadîsi Buhârî «Ezan» bahsinde; Ebû Dâvûd da «Kİ-tabü's - Salât» da tahrîc etmişlerdir.

Görülüyor ki hadîsi evvelâ Ebû Mâbed rivâyet etmiş; bir müddet sonra kendisi rivâyet ettiğini inkâi etmişdir.

İmâm Müslimin bu hadîsle ihticâc etmesi onu sahih kabul ettiğine delildir. Yani râvî kendi rivâyet ettiği bir hadîsi bir müddet sonra inkâr eder; fakat bu hadîsi ondan mevsuk râvîler rivâyet etmiş bulunursa o hadîs sahîhdir.

Nevevî: «Hadîs İmâmları ile fukahâ ve Usûl-u fıkıh İmâmlarından müteşekkil cumhûr-u ulemânın mezhebi budur.» diyor. Bu zevata göre râvînin unutması veya şüpheye düşmesi sebebi ile inkâr ettiği yahut «Hatırımda değil.» veya: «Bunu sana rivâyet ettiğimi hatırlamıyorum» dediği bir hadîsle ihticâc olunabilir. Bu bâbda muhalefet eden yalnız Hanefîler'den Kerhî'dir. Ona göre böyle bir hadîsle ihticâc olunamaz.

Fakat râvî hadîsi kat'î sûretde inkâr eder; kendisinden rivâyetde bu-Junanların yalan söylediklerini bildirir; ve bu hadîsi asla rivâyet etmediğini söylerse o hadîsle bütün ulemâya göre ihticâc caiz değildir.

İbn Abbâs (radıyallahü anh)'m: «Farz namazdan çıkınca cemaatın yüksek sesle zikirde bulunması Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde vardı.» demesi Cumhûr-u Ulemâya göre merfû hadîs hükmündedir. Zâten hadîsin diğer rivâyetleri mevsûldür.