BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

23- Namazdan Çıkmak İçin Namazın Sonunda Selam Verme ve Bunun Keyfiyeti Bâbı

1341- Bize Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Saîd, Şu'be'den, o da Hakem île Mansûr'dan, onlar da Mücâhid'den, o da Ebû Ma'mer'den naklen rivâyet etti ki: Mekke'de emirlik yapım bir zât (Namazdan çıkarken) iki defa selam verirmiş. Bunun üzerine Abdullah b. Mes'ûd:

«Bu zât, bu doğru sünneti nereden elde etti?» demiş.

Hakem kendi hadîsinde: «Hakîkaten Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu yapardı.» demişdir.

1342- Bana Ahmed b. Hanbel rivâyet etti.

(Dedi ki): Bile Yahya b. Saîd, Şu'be’den, o da Hakem'den, o da Mücahid'den, o da Ebû Mâmer'den o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Şu'be (bir defasında bu hadîsi Abdullah b. Mes'ûd'a ref ederek) şunu söylemiş: Hakikaten bir emir veya bir zât (namazdan çıkarken) iki kere selâm vermiş de Abdullah:

—Bu zât, bu doğru sünneti nereden elde etti!., demiş.

1343- Bize îsbâk b. İbrahim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Âmir-i Akadî haber verdi.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Ca'fer, İsmail b. Muhammed'den, o da Amir b. Sa'd'dan, o da babasından naklen rivâyet etti.

Dedi ki:

— «Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i sağına soluna selam verirken görürdüm, hattâ yanağının beyazlığını bile görürdüm.»

Bu hadîsler namazdan çıkarken selâm vermenin keyfiyet ye hükmünü bildirmektedirler. Ulemânın bu bâbdaki beyanâtını bilmünasebe Buladan önceki bahislerde görmüşdük. Fâidederi hâlî kalmaz ümîdi ile mezkûr beyanâtı burada da hulâsa ediyoruz:

1- Cumhûr-u ulemâya göre namazdan çıkarken sağa ve sola selâm vermek meşrudur. Allâme Aynî, Buhârî şerhinde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den iki selâmı rivâyet eden sahabenin yirmi kişi olduğunu söylemiş ve isimlerini birer birer saymıştır. Yalaız bu meşruiyetin sıfatı ihtilaflıdır. Hanefîler'e göre sağa ve sola selâm vermek farz değil vâcipdir. Bu husûsda mücerred selâm Lâfzı ile iktifa etmek de caizdir.

Hanbelîler'e göre «Es-Selânmu aleyküm ve Rahmetullâh» lâfızları ile sağa sola iki selâm vermek farzdır. Şafiîler'e göre iki selâm vermek sünnetdir. Bunlann birincisi farz, ikincisi sünnetdir. Bu kavil İmâm Ahmed b. Hanbel'den de rivâyet olunur.

Mâlikîler'e göre bir defa selâm vermek farzdır. Onlarca bu mes'ele-nin tafsilâtı vardır. Bir selâm yalnız kılanla İmâma farzdır, ikinci selâm İmâm ile yalnız kılan hakkında sünnet, üç selâm vermek ise müstehâbdır. Bunlardan biri sağ tarafa, diğeri sol tarafa, üçüncüsü de İmâmın selâmına cevap olmak üzere kıble tarafına doğru verilir.

Nevevî, Mâlikîler'in istidlal ettikleri hadîsleri zayıf bulmaktadır. İçlerinde sahih olanlar bulunsa bile bir selâmın caiz olduğunu beyâna hamlolunur.