BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

15 - Hayızlı Kadına Namaz Değil Yalnız Orucun Kazası Vacip Olması Bâbı

787 - Bize Ebû'r Rabi' ez Zehram rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd Eyyûb'dan, o da Ebû Kılâbe'den, o da Muaze'den naklen rivâyet etti. H.

Bize Hammâd da Yezid er-Rişk den, o da Muâze'den naklen rivâyet etti ki bir kadın Âişe'ye:

«Bizden birimiz hayz günlerindeki namazını kaza edecek mi?» Diye sormuş. Âişe de:

— «Sen Haruriye misin? Muhakkakla bizden her birimiz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında hayz görür; sonra hiçbir kaza ile Me'mur olmazdık» demiş.

788 - Bize Muhammedü'bnü'l - Müsenna da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Cafer rivâyet etti:

(Dedi ki): Bize Şu'be Yezid'den naklen rivâyet eyledi. Dedi ki.

— Ben Muâze'den dinledim. Kendisi Âişe'ye «Hayızlı bir kadın namazı kaza edecek mi» diye sormuş. Âişe:

«Sen Haruriye misin? Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kadınları elbette hayz görürlerdi: Kendilerine onun yerine bir şey emir buyurdu mu? Cevabını vermiş.

Muhammed b. Cafer: «Âişe bu sözü ile kazayı Murad ediyor» demiştir.

789 - Bize Abdü’bnü Humeyd de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdürrezzak haber verdi.

(Dedi ki): Bize Ma'mer, Asım'dan, o da Muâze'den naklen haber verdi

Dedi ki: Âişe'ye sordum, neden hayızlı kadın orucu kaza ediyor da, namazı kaza etmiyor» dedim. Âişe:

«Sen Harûriye misin? dedi.

«Haruriye değilim ama soruyorum işte.» Dedim Âişe:

« (Vaktiyle) Bu iş bizim başımıza gelirdi de orucu kaza etmekle emrolunur; namazın kazası ile me'mur olmazdık» cevabını verdi.

Bu Hadis-i bütün Kütüb-ü Sitte sahipleri muhtelif ravilerden tahric etmişlerdir. Hadisin birinci rivâyetinde Hazret-i Âişe'ye sual soran kadının ismi zikredilmemiş. Diğer rivâyetlerinde soranın bizzat Muâze olduğu bildirilmiştir. Hadisin muhtelif rivâyetlerinin ifade ettiği mana kadının suali ve Hazret-i Âişe (radıyallahü anha)'nın cevabıdır. Kadın: «Hayızlılar neden orucu kaza ediyor da, namazı kaza etmiyorlar?» diye sormuş Âişe (radıyallahü anha) da «Sen haruriye misin yoksa» diye söze başlayarak Sahib-i Şeriat Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin kendilerine böyle emrettiğini anlatmıştır.

Harûrâ: Kûfe'ye yakın bir köydür, Hazret-i Ali (radıyallahü anh) aleyhine kıyam eden hariciler ilk defa burada toplanmışlardı. Bunlar Hazret-i Ali'nin, Ebû Musel Eş’ari ile Amr b. Âs'ı hakem tayin etmesine şiddetle itiraz ediyorlardı. Hatta kendisine «Allah'ın emrinde şekk ettinde düşmanını hakem yaptın» demişlerdi. Husumetleri gitgide artarak nihayet bir sabah kumandanları Abdullah'ın idaresi altında 8.000 nefer toplanarak Hazret-i Ali aleyhine kıyam ettiler. Hazret-i Ali kendilerine Abdullah İbn Abbâs (radıyallahü anhüma) yi gönderdi. İbn Abbâs (radıyallahü anha) onlarla münazarada bulundu, kendilerine nasihatlar verdi. Bunun üzerine 2.000 nefer yaptıklarına pişman olarak muhalefetten vaz geçtiler. 6.000'i inatlarında ısrar ettiler Hazret-i Ali (radıyallahü anh) da üzerlerine ordu göndererek onlarla harb ve kendilerini perişan eyledi. Bunlar din Bâbında pek şiddet gösterirler. Hayızlı kadının namazları kaza edeceğine kail olurlardı. Hariciler aslen altı fırka olup hepsi Hazret-i Ali ile Osman (radıyallahü anh) dan teberri ederler ve onlardan uzak kalmayı her ibâdete tercih eylerlerdi. Nikâhlarında bile bunu şart koşarlardı. Halbuki bu yaptıkları tamamıyla dalâlet ve İcma'ı Ümmete muhalefet idi. İşte Âişe (radıyallahü anha)’nın (Sen harûriyemisin) diye sorması bundandır. Yani; bu sual dalâlet fırkalarından haricilerin soracağı bir sualdir. Çünkü onlar hayızlı kadının namazları kaza edeceğine kaildirler. Sen de bu çirkin tarikata mı mensupsun? demek istemiş sonra, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında bütün ezvac-ı tâhiratın hayz gördüklerini fakat Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yalnız orucu kaza etmelerini emir buyurduğunu, namazın kazasını emretmediğini, kazası lâzım gelse onu da emreder olduğunu anlatmıştır. Bunun üzerine kadın kendisinin Haruriye' olmadığını yani haricilerle bir alâkası bulunmadığını, yalnız meseleyi iyi anlamak için sorduğunu söyleyerek özür beyan etmiştir.

Hayızlı kadının yalnız orucu kaza edip namazı kaza etmeyeceğine bütün müslümanların icma'ı vardır. Bu hususta nifaslılar da aynı hükümdedir. Yalnız hâriciler Ehl-i Sünnetin bu icma'ına muhalefet etmişlerse de onların muhalefetinin hiçbir kıymet ve tesiri yoktur. Ulema-i kirâm namazla oruç arasındaki farkı şöyle izah ederler. Namazların sayısı çoktur. Çünkü onlar günde beş defa tekerrür ederler. Bu sebeple günlerce kalan namazları her hayızdan temizlendikçe kaza etmek güç olur. Oruçta ise bu güçlük yoktur. Çünkü oruç senede bir defa gelir. Hayz günleri de ekseriyetle birkaç günü geçmez. Binaenaleyh orucun kazasında hiçbir güçlük yoktur. İşte orucun kaza edilip, namazın edilmemesi bu hikmete mebnidir. Selefi Sâlihinden bazıları namaz vakti geldikçe hayızlı kadına abdest almasını ve kıbleye karşı oturarak Allah'ı zikretmesini emrederlermiş. Bu kavil Ukbetübnü Âmir (radıyallahü anh) ile Mekhul'den rivâyet olunmuştur. Atâ'; «Ben böyle bir şey duymadım ama bu pek güzel bir iştir» demiştir. Ebû Ömer ise; «Bu emir fukaha ındinde metruhtür. Hatta onu mekruh görürler diyor.» Ebû Kılâbe dahi; «Bu meseleyi soruşturduk fakat aslı olduğunu öğrenemedik.» demiştir. Said b. Abdilâziz; «Biz bunu bilmiyoruz ve mekruh görüyoruz» mütelaasında bulunmuştur. Hanefîlerin «Münyetül - Müfti» nâm eserinde hayızlı kadının her namaz vakti abdest alarak evinin mescidinde bir namaz miktarı oturması, teşbih ve tehlilde bulunması müstehabdır.» denildiği gibi «Ed-Dirâye» nâm kitapta da; «Böyle yapan kadına kıldığı en güzel namazın sevabı yazılır» denilmektedir.

Hayızlı kadın oruçla muhatap değildir; orucun kazası ona ayrı bir emirle lâzım gelir. Bazıları onunda oruçla muhatap olduğunu fakat hayz halinde onu terketmesi emredildiğini söylerler. Bunlar «Abdestsiz bir kimsede namazla muhatabdır. Ama Abdestsiz olarak namazını kılamaz» derlerse de bu doğru değildir. Çünkü kadına hayz halinde iken oruç tutmak haramdır. Bir kimsenin haramı işlemekle muhatap olması caiz değildir. Bu Mes'ele Abdeste kıyas edilemez, zira Abdestsiz bir kimsenin abdest alarak namazı kılması mümkündür. Lâkin hayızlı bir kimsenin Abdest dahi alsa namaz kılması, caiz değildir.