BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

12 - Yıkanan Kadının Peliklerinin Hükmü Bâbı

770 - Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Amrü'n - Nâkıd, İshâk b. ibrahim ve İbn Ebî Ömer hepsi birden İbn Uyeyne'den rivâyet ettiler. İshak dedi ki: Bize Süfyan, Eyyüb b. Mûsa'dan o da Saîd b. Ebî Saîd el- Makburî'den, o da Ümmü Seleme'nin âzâdlısı Abdullah b. Râfi'den, o da Ümmü Seleme'den naklen haber verdi Ümmü Seleme şöyle dedi.

«Yâ Rasûlüllah. Ben başımın peliğini ören bir kadınım, cünüplükten yıkanmak için onu çözeyim mi?» dedim.

«Hayır! Başına yalnız üç avuç su atman sana yeter; sonra üzerine suyu dökünür ve temizlenirsin.» buyurdu.

771 - Bize Amru'n - Nâkıd'da rivâyet etti

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Hârûn rivâyet etti. H. Bize Abd b. Humeyd dahi rivâyet etti (Dedi ki): Bize Abdürrezzak haber verdi (Yezid ile Abdürrezzak) demişler ki bize Sevri, Eyyüb b. Mûsa'dan naklen bu isnadla haber verdi.

Abdürrezzak hadîsinde «Onu hayz ve cünüplük dolayısıyle çözeyim mi?

 (Peygamberimiz) «Hayır, » dedi cümlesi vardır. Sonra râvî Hadîs-i İbn Uyeyne hadîsinin manâsîyle zikretmiştir.

772 - Bu Hâdîs-î bana Ahmed ed-Dârimi dahi rivâyet etti.

(Dedi ki) Bize Zekeriyâ b. Adiy rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize yezîd yanî İbn Zürey’ Ravh b. Kâsım'den rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Eyyüb b. Mûsa bu isnadla rivâyet etti. ve: «Onu cünüplükten dolayı çözerek yıkayayım mı?» dedi Hayzı zikretmedi.

773 - Bize Yahya b. Yahya ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ye Ali b. Hucr toptan İbn Uleyye'den rivâyet ettiler. Yahya dedi ki bize İsmail b. Uleyye Eyyüb'den, o da Ebû Zübeyr'den, O da Ubeyd b. Umeyr'den naklen haberler.

Dedi ki: Âişe Abdullah b. Amr'in kadınlara yıkanacakları zaman peliklerini çözmelerini emrettiğini duymuş. Bunun üzerine; «Şu İbn Amr'a şaşarım, kadınlara, yıkanacakları zaman peliklerini çözmeyi emredermiş, başlarını tıraş etmelerini emretmiyormuş bârî,

Vallahi, ben ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir kaptan yıkanırdık. Başıma üç defa su dökmekten fazla bir şey yapmazdım» dedi.

Bu rivâyetler gusül ederken kadının saçını çözmesi îcap etmediğini bildirmektedir.

Dafr: Saç örgüsü yani pelik demektir. Bazıları bu kelimenin «Dufur» şeklinde okunacağını, dafr kırâetinin yanlış olduğunu iddia etmişlerse de bu iddia doğru değildir. Kelime iki şekilde de okunabilir. Ancak sabit ve muttasıl Hadislerde «Dafr» şeklinde zaptedildiği için o şekilde okunması tercih olunur.

Hafne: Avuç dolusu demektir. Hâdis-i rivâyet eden Ümmül Müminin Seleme (radıyallahü anha)'nın ismi Hind'dir. Hadîs'in ahkâmı hakkında Nevevî şunları söyler.:

«Cumhûr ulemâ ile bizim mezhebimize göre yıkanan kadının saçlarının içine ve dışına su işlediği zaman onları çözmek vacip değildir. Peliklerini çözmeden içlerine su işlemiyecekse çözmek vacip olur. Ümmü Seleme Hadisi onun saçlarına çözmeden su işlediğine hamledilir. Çünkü suyu saçların her tarafına vardırmak vâciptir. Hattâ İbrahim Nehâi'den rivâyet olunduğuna göre saçların içine su işlesin, işlemesin her halde onları çözmek vaciptir. Hasan-ı Bâsrî ile Tavus «Hayzdan yıkanırken saçların çözülmesi vacip, cünüplükten yıkanırken vacip değildir, demişlerdir. Bizim delilimiz Ümmü Seleme Hadis'idir. Erkeğin başında peliği bulunursa onun hükmü de kadın gibidir.»

Hanefîlere göre yıkanırken su saçların dibine işlemek şartıyle kadının peliklerini çözmesi vacip değildir. Hattâ Sahîh rivâyete göre pelik-lerini ıslatmak dahi lâzım değildir. «Hanefîlere» Bu Hadis haber-i vahittir. Binaenaleyh onunla Tealâ hazretlerinin

«Cünüp olursanız tertemiz yıkanın.» âyet-i kerimesine ziyâde edilemez, şeklinde bir itiraz da vârid olamaz. Çünkü saç her cihetle bedenden değildir. Âyet-i Kerîmedeki emirse bedenin temizlenmesine aittir. Bir de gözlerin içi gibi zaruret yerleri yıkamaktan istisna edilmiştir. Zira bunda güçlük ve zarar vardır. Kadının saçını çözmesinde zarar yoksa da güçlük vardır.

Peliklerin ıslatılmasına gelince: Sahîh Kavle göre bu da vacip değildir çünkü bunda da güçlük vardır. İmâm Hasan b. Ziyâd'ın Ebû Hanîfe‘den bir rivâyetine göre saçlar üç defa ıslanır ve her defasında sıkılır. Bu suretle aralarına suyun işlemesi temin edilir. Pelikler zaten çözülmüş ise Fakîh Ebû Cafer'den bir rivâyete göre onları ıslatmak vacip olur.

Erkeğin başında pelik bulunursa çözüp çözmeyeceği ihtilaflıdır. İhtiyaten çözmesi vaciptir.

Nevevî diyor ki; «Gerek cünüplükten gerekse hayz ve nifâs gibi şeylerden yıkanma hususunda erkekle kadının hükmü birdir. Yalnız hayz ve nifâstan yıkanan kadınların misk kullanmaları müstehabdır. Erkeklere Misk kullanmak müstehab değildir. Kadın bakire ise yıkanırken suyu fercinin dahiline ulaştırması vacip değildir. Bakire değilse fercinin kaza-i hacete oturduğu zaman açılan yerlerini yıkaması vacip olur. Çünkü o yerler bedenin dış kısmı hükmündedir. İmâm Şafiî ile ulemâmızın ekserisi bu ciheti nassan beyân etmişlerdir. Ulemâmızdan bâzılarına göre bakire olmayan kadının dahili fercini yıkaması vacip değildir. Bazıları da bunun hayz ve nifâstan temizlenirken vacip olduğunu, cünüplükten temizlenirken vacip olmadığını söylerler. Fakat Sahîh olan birinci kavildir.

Hanefîlere göre kadının fercinin dış kısmını yıkaması vaciptir. Zira ağız hükmündedir. Parmağını dahile sokarak yıkaması vacip değildir. Fetvada buna göredir. Yani bu meselede Hanefîlerle Şafiîler hemen hemen ittifak etmiş gibidirler. Sünnetsiz erkeğin avret mahallindeki kılıfın içini yıkaması müstehabtır. Hattâ «En - Nevazil» nâm eserde yıkanmasının vacip olduğu bildiriliyorsa da esah olan birinci kavildir.

Hazret-i Abdullah b. Amr'in yıkanırken kadınlarına saçlarını çözmelerini emretmesi bunu vacip gördüğüne hamledilir. Şu halde yıkama emrini vermesi ya suyun ulaşması îcap eden saç diplerinin yıkanması içindir. Yahut onun mezhebine göre yıkanacak kadının mutlaka saçını çözmesi vaciptir. Nitekim İbrahim Nehâi'nin mezhebi de budur. Bu takdirde İbn Amr (radıyallahü anh) Ümmü Seleme ve Âişe (radıyallahu anhüma) hadîslerini duymamış demektir. Mamafih İbn Amr'ın bu emri müstehab olmak üzere ihtiyaten vermiş olması da ihtimal dahilindedir. Allahüâlem.