BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

95- Mü'minlerin Birbirlerile Yardımlaşması ve Başkalarile Alakayı Keserek Onlardan Uzak Kalmaları Bâbı

541- Bana Ahmet b. Hanbel rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Câ'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, İsmail b. Ebî Hâlid’den, o da Kays'dan, o da Amr b. Âs'dan naklen rivâyet eyledi.

Dedi ki: Resulullâh (sallallahü aleyhi ve sellem)'i gizli değil açıkça şöyle buyururken İşittim:

«Dikkat edin!.. Ebû... oğulları (yani, Ebû filân oğulları) benim velilerim değildirler. Benim velim ancak Allah ile mü'minlerin salihleridir.

Bu hadisi Buhârî . «Kitabû-l' Edep» te tahriç etmiştir. Onun rivâyetinde sarahaten «Âl-î ebî filân» denilmişse de Müslim'in rivâyetinde yalnız «Âl'ebi »zikredilmiş sonunu «Yani filân» diyerek tamamlamıştır. Resulullâh (sallallahü aleyhi ve sellem) bununla kimi kasdettiğini ya kendi nefsi hakkında yahut eshabma ait bir fitne ve fesat mülâhaza ettiği için tasrih buyurmamiştır. Kürtûbî Müslim'in asıl nüshalarında »filân» kelimesinin yeri açık bırakıldığını sonradan bazı kimselerin tashih yolu ile oraya «fûlân» kelimesini yazdığını söyler. Bu kelime bir isimden kinayedis. Kâdî îyâz bununla Hakem b. Ebîl Âs’ın kasdedildiğini söylemiştir. Hadis-i Şeriften murad Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in velisi yalnız Allah ve salih mü'minler olduğunu bildirmektedir. Yani:

«Salih mü'minler akrabam olmasada benim içîn velîdirler. Salih mü’min olmayanlar akrabam dahi olsalar benim için velî olamazlar.» demek istemişlerdir.

İbn Tîn'in nakline göre bu sözden murad Resulullâh (sallallahü aleyhi ve sellem)'in akrabasından müslüman olmayanlardır. Binaenaleyh bu söz küllü itlâk cüz'ü murad kabilinden mecaz-ı mürsel olur. Hattabî:

«Burada nefyedilen vilâyet din hususundaki vilâyet değil karabet ve ihtisas ciheti ile olan vilâyettir» demiştir.

Kurtubî'ye göre; bu hadisin faidesi yakın akraba dahi olsa mü'minle kâfirin arasındaki vilâyetin kesildiğini anlatmaktır.

Tîybî'de şunları söylemiştir:

«Hadisin mânası: Ben hiç bir kimseye akrabalık sebebi ile muvâlât ve dostlukta bulunmam. Ben ancak Allah'ı severim. Çünkü O'nun kulları üzerine vacip olan bir hakkı vardır. Salih mü'minleri de Allah rızası için severim. Sevdiklerime iman ve Salâhlarından dolayı muvâlât eylerim. Bu hususta akrabam olup olmamaları mevzubahis değildir. Şu kadar var ki; akrabamın akrabalık haklarına da riayet eylerim. Bu tefsir büyük ulema tarafından söylenmiş büyük sözlerdir.»

Mü'minlerin salihlerinden kimlerin kastedildiği ihtilaflıdır. Bu hususta birkaç kavil vardır. Şöyle ki:

1- Taberî'nin Katade'den rivâyetine göre bunlardan murad Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'dir.

2- İbn Ebî Hatîm'in Süddi'den rivâyetine göre murad sahabe-i kirâmdır.

3- Yine İbn Ebi Hatim'in Dahhâk'tan rivâyetine göre mü'minlerin salihleridir.

4- Yine İbn Ebû Hatim'in Hasan-ı Basrî'den rivâyetine göre Ebi Bekr, Ömer, ve Osman (radıyallahu anhüm) hazarâtıdır.

5- Taberî'nin İbn Mes'ud'dan merfu' olarak tahriç ettiği bir rivâyete göre Ebû Bekr ile Ömer (radıyallahü anhumâ)'dır. Fakat bu hadisin senedinde zaaf vardır.

6- İbn Ebi Hatim'in sahih bir senedle Sa'id b. Cübeyr'den tahriç ettiği bir rivâyete göre yalnız Ömer (radıyallahü anh) dır

7- Kurtubî'nin Müseyyeb b. Şerik'den rivâyetine göre hasseten Ebû Bekr (radıyallahü anh)'dır.

8- İbn Ebi Hatim'in Mücahit'ten rivâyetine göre yalnız Ali (radıyallahü anh)'dır.