| |
MUSTAFA EFENDİ
On
sekizinci yüzyılda Anadolu'da yetişmiş olan evliyādan ve ālimlerden. İsmi
Mustafa olup, Hacı Mustafa Efendi veya Debbağzāde diye meşhur olmuştur. Rize'de
doğdu, İstanbul'da vefāt etti. Doğum ve vefāt tārihleri belli değildir.
Doğum
yeri olan Rize'de ilim tahsiline başlıyan Debbağzāde Mustafa Efendi İstanbul'a
geldi. Zamānının ālimlerinden aklī ve naklī ilimleri tahsil edip derin ālim
olduktan sonra Fātih Cāmiinde ders okuttu. Selānik kādılığına tāyin edildiyse de
gitmedi. Daha sonra Mısır kādılığına tāyin edildi. Mısır kādılığı sırasında
insanların Allahü teālānın emirlerine uygun olarak yaşamaları iēin gayret etti
ve bu vazīfeyi adāletle yürüttü. Derin ilmiyle ve güzel ahlākıyla insanlara
örnek oldu. Sonra Medīne-i münevvere kādılığına getirildi. Sevgili
Peygamberimizin kabr-i şerīflerini ziyāret edip, mübārek beldenin ahālisine
hizmette kusūr etmedi. Mekke-i mükerremeye giderek hac vazifesini yerine
getirdi.Hac ibādeti esnāsında başka İslām memleketlerinden gelen ālim ve
velīlerle görüşüp sohbet etti. Sonra İstanbul'a dönmek üzere oradan ayrıldı.
Ancak Bayas (veya Payas) Vālisi Küēük Alioğlu onun bu yolculuğuna māni oldu. Onu
hapsettirdi. Debbağzāde Hacı Mustafa Efendinin hapsedildiği haberi İstanbul'a
ulaşınca, zamānın pādişāhı, onun serbest bırakılması iēin emir gönderdi. Fakat
vāli, pādişāhın emrini de dinlemeyip, onu serbest bırakmadı. Hatta Debbağzāde
Hacı Mustafa Efendiye sıkıntı ve ezā ettirdi. Mustafa Efendi hapsedildiği
hücrede devamlı olarak namaz kılıp, ibādet etti ve Allahü teālāya duā ve niyāzda
bulundu.
Hücrede
bulunduğu sırada başını secdeye koyup kendisinin kurtulması ve onu hapseden
vālinin cezalandırılması iēin Allahü teālāya duā ve niyāzda bulundu. Allahü
teālā ālim ve velī olan bu zātın duāsını kabūl etti. Ona zulmeden bu vāli feci
bir şekilde öldü.Vālinin yerine geēen oğlu, Debbağzāde Hacı Mustafa Efendiyi
hapishāneden ēıkarttırdı. Ona ikrām, iltifāt ve ihsānlarda bulundu. Bu hālin,
Hacı Mustafa Efendinin kerāmeti olduğunu anlayan vāli, onu kendi adamlarıyla
İstanbul'a kadar yolladı.
İstanbul'a gelen Debbağzāde Hacı Mustafa Efendi, ilim öğretmeye ve
insanlara Allahü teālānın emir ve yasaklarżnż anlatmaya devām etti. Sahīh-i Buhārī'yi, İbn-i Hacer'in
Nuhbe'sini okuttu. Pekēok kimse ondan ders alıp ilim öğrendi. Âkifzāde
Abdurrahmān Efendi de ondan ders ve hadīs-i şerīf okutmak husūsunda icāzet alan
kimselerdendir. Sahīh-i Buhārī'nin senedinde bulunan zātları ihtivā
eden bir eser te'lif eden Debbağzāde Hacı Mustafa Efendi, ilim ve fazīlet
sāhibi, olgun, ēok ibādet eden, velī bir zāt idi.
KAYNAKLAR
1)
Mecmū fi'l-Meşhūd ve'l-Mesmū'; s.26
|
|
