| |
HACIM SULTAN
Anadolu'da yaşayan büyük velîlerden. İsmi Recep'tir. Soyu
Peygamber efendimize dayandığı rivâyet edilir. Doğum ve vefât târihi belli
değildir. On dördüncü asırda yaşamıştır. Hacı Bektâş-ı Velî'nin yakınlarındandı.
Hacım Sultan, Bektaş-ı Velî ile Anadolu'ya, insanlara doğru
yolu anlatmak için gönderildi. Hacı Bektaş-ı Velî ile Hacım Sultan, Kâbe'ye
doğru yola çıktılar. Günlerce süren yolculuktan sonra Kâbe-i muazzamaya
geldiler. Tavâftan sonra kırk gün Arafat Dağında riyâzet çekip, Allahü teâlâdan
vazîfelerini yerine getirebilmek için yardım istediler. Sonra Medîne'ye giderek
Peygamber efendimizi ziyâret ettiler. Daha sonra Anadolu'ya gittiler. Anadolu'ya
geldiklerinde Hacı Bektaş-ı Velî, Hacım Sultan'ı Germiyan iline gönderdi.
Hacım Sultan, Afyonkarahisar civârında bir köyde konakladı.
O köyde bulunan Bağlu Baba isimli sâlih ve velî bir zâtla görüştü. Bu sırada
köylüler gelip Hacım Sultan'a; "Ey garip! Bizim sığırlarımızı, hayvanlarımızı
güt." dediler. Hacım Sultan bu isteklerini kabûl etmedi ise de, ısrarlara
dayanamayıp; "Mâdem çok istiyorsunuz, sığırlarınızı getirin." dedi. Köylü,
sığırlarını toplayıp Hacım Sultan'ın yanına getirdi. Sığırlar içerisinde bir
büyük kara boğa vardı. Hacım Sultan o boğaya; "Ey kara boğa! Allahü teâlâ için
sen bu sığırları akşama kadar güt!" dedi. Kara boğa bu sözleri işitince gelip,
Hacım Sultan'ın ayağına yüz sürdü. Sonra kalkıp, sığırları süse süse önüne katıp
götürdü. Akşama kadar güttü. Akşam olunca sığırları evine getirdi. Kara boğa
sığırları bu şekilde güderken, Hacım Sultan ibâdetle meşgûl oluyordu.Kara boğa,
sığırları öyle güdüyordu ki, sığırlar hiç kimsenin ekinine zarar vermiyordu.
Köyde yaşlı bir kadının tek ineği vardı. Götürüp sığırların
yanına güdülmesi için bıraktı. Bunu fark eden Hacım Sultan kadıncağıza; "Vâlide!
Allahü teâlânın emri ile bu ineği kurt yer. Sığıra salma." dedi. Kadın onun
sözlerine kulak asmayıp, ineğini sığırların yanında otlamaya gönderdi. Sığırlar
otlarken kadının ineği sığırlardan ayrıldı ve başka bir yere gitti. O sırada bir
kurt ineğe rastlayıp ineği yedi. Akşam olunca bütün sığırlar evlerine geldiği
halde, kadının ineği geri dönmedi. Çocukları bir müddet aradılar ve ineği
bulamadılar, sonunda; "O divâne bu ineği satmıştır. Yoksa bu kadar aramadan
sonra bulurduk." dediler. Hacım Sultan; "Sizin ineğinizi falan yerde kurt yedi."
deyince, kadının çocukları; "Kâdıya gidelim." dediler. Hep birlikte kâdının
huzûruna vardılar. İnekleri kaybolan çocuklar kâdıya:
"Efendim! Bu divâne bizim sığırlarımızı güder. Fakat
kendisi gitmez. Büyük bir kara boğa sürüyü güder. Bu ise bir eve çekilip orada
ibâdet ve riyâzetle meşgûl olur. Kendisine sorun ineğimizi ne yaptı?" dediler.
Kâdı; "Ey divâne! Bunların ineğini ne yaptın." diye sordu.Hacım Sultan; "Biz, bu
ineği salma diye işin başında analarına söyledik, îkâz ettik. Allahü teâlânın
emri ile bu ineği kurt yer, dedik. Sözümüze kulak asmayıp otlamaya gönderdi. Bu
yüzden ineklerini kurt yedi." dedi. Kâdı; "İneği kurt yediğini nereden bilelim.
Eğer gören varsa getir, şâhitlik etsinler." deyince, Hacım Sultan; "Evet
şâhitler vardır. Gidip getireyim." dedi ve getirmek için dışarı çıktı. İneğin
kurt tarafından parçalandığı yerde kayalar vardı. Bir miktarını parçalayıp
onlara; "Gelin ineği kurt yediğine şâhitlik edin." dedi.
Taş parçaları Allahü teâlânın emri ile Hacım Sultan ile
birlikte kâdı huzûruna geldiler. Kâdı durumu görünce hayretler içinde kaldı.
Taşlar Allahü teâlânın izni ile konuşup; "İneği bizim yanımızda kurt yedi. Bu
hususta şâhitlik ederiz. Eğer inanmazsanız adam gönderin, ineğin başını ve
derisini getirsinler. Sizler de görün." dediler. Birkaç kişi, denilen yerden
ineğin başını ve derisini getirdi. İnsanlar durumu görüp hayrette kaldılar.
Kâdı, Hacım Sultan'ın mübârek bir zât olduğunu anlayıp, özür diledi. Hacım
Sultan orada bulunanlara hayır duâ etti. "Bizim vazîfemiz vardır. Siz Allahü
teâlâya emânet olun." diyerek o köyden ayrıldı. Bu sırada köy halkı; "Efendim bu
kadar zamandır bizim sığırlarımız ile ilgilendiniz. Size hakkınızı verelim."
dediler. Hacım Sultan; "Benim hakkım beni bulur." dedi. Hacım Sultan yola
çıkınca, kara boğa arkasına takıldı. Köy halkı kara boğanın önüne geçip
gitmemesi için ne kadar uğraştılarsa da karşı çıkamadılar.
Hacım Sultan Afyonkarahisar'a varınca, bir süre burada
kaldı. O sırada Karahisar Beyi Tokuz isimli bir şahıstı. Karahisar halkı beyin
yanına gidip; "Falan kayanın yanında bir derviş kırk gündür yemez içmez. Devamlı
Allahü teâlâya ibâdet eder. Yanında da kara bir boğa var." diye anlattılar. Bey;
"Gelin yanına birlikte gidelim." dedi. Huzûruna varınca, Hacım Sultan onlarla
bir müddet konuşmadı. Sıcak bir gündü. Herkes çok susadı. Bey, "Eğer bu mübârek
bir zât ise, bize su verir. Biz de içeriz." diye içinden geçirdi. Beyin bu
düşüncesi Allahü teâlânın izni ile Hacım Sultan'a mâlum oldu. "Yâ Allah!" deyip
kalktı ve elini kayaya vurduğu gibi, kayadan berrak bir su çıktı. Bunun üzerine
Tokuz Bey, af dileyip; "Efendim, bizi bağışla. Duâ ve himmet eyle. Bizim
şeyhimiz rehberimiz ol. Sana bir dergâh yapayım. Bâzı köyleri vakfedeyim.
Dört-beş hizmetçi vereyim." deyince, Hacım Sultan; "Ey Bey! Allahü teâlânın
emriyle hocam bana; "Senin makâmın Germiyan'da Susuz denilen yerdir. Git orada
otur." buyurdu. Biz oraya gideriz. Bu pınarcık bizim yâdigârımız olsun. Şimdi
siz kendi yerinize gidin." dedi.
Hacım Sultan daha sonra o pınardan abdest alıp, namaz
kıldıktan sonra Sandıklı'ya doğru yola çıktı. O zamanlar Sandıklı'da Hacı isimli
sâlih bir zât vardı. Bir gece rüyâsında Peygamber efendimizi gördü. Peygamber
efendimiz ona; "Ey Hacı! Bizim evlâdımızdan bir kişi vardır. İsmine Hacım
derler. Var onunla yâren ol." buyurdu. Derviş Hacı uyanıp, sabah namazını
kıldıktan sonra Hacım Sultan'ı aramaya başladı. Yolda giderken kendi kendine;
"Aceb o zâtı nasıl bulurum?" diye düşünürken, bir zâtın zikretmekle meşgûl
olduğunu gördü. Yanında kara bir boğa vardı. Yanına gidip selâm verdi. Hacım
Sultan selâmı alıp; "Hoş geldin benim vefâlı yârenim Derviş Hacı." dedi. Derviş
Hacı; "Ey Efendim! Size kim derler?" diye sordu. Hacım Sultan; "Hacı Derviş,
anamızın verdiği isim Recep'tir. Fakat hocalarım bize Hacım ismini verdiler."
dedi. Derviş Hacı bunları duyunca, hemen Hacım Sultan'ın ellerine kapandı ve
yârenliğe kabûl etmesi için yalvardı. Hacım Sultan bir müddet de Sandıklı'da
kaldı.
Bir gün Hacım Sultan'ı o beldeden kovalamak isteyenler
toplanıp; "Ona söz fayda vermez. Onu dövelim. Evlerimizin yakınında onu
yatırmıyalım. Birkaç adamı gönderip, onu oradan kovsun." dediler. Onların bu
plânı Allahü teâlânın izni ile Hacım Sultan'a mâlum oldu. "Kader böyle imiş.
Bize burada râhat olmaz." dedi.
Akşam yakındı. Hacım Sultan kalkıp abdest aldı. Akşam
namazını kıldı. Sonra Yâsîn-i şerîf, Vâkıa, Enbiyâ, İhlâs, Fâtiha ve Bekara
sûrelerini okuyup, Peygamber efendimizin mübârek rûh-ı şerîfine, âline, eshâbına
evliyânın rûhuna sevâbını bağışladı. Sonra yüz kere salevât, bin kere istiğfâr
getirdi. Niyet eyledi: "Burada kalmak uygun mudur?" dedi. Bir mikdâr uyudu.
RüyâsındaPeygamber efendimizi gördü ve mübârek elini öptü. Bu esnâda Peygamber
efendimiz; "Ey ciğerpârem Hacım! Senin yerin burası değil. Senin yerinSusuz
denilen yerdir. Allahü teâlânın emri ile var, orada yerleş. Hem bu kavim sizi
sevmedi. Sana kasdederler. Benim evlâdıma kasdedenler, kötülük düşünenler yarın
kıyâmet gününde yüzleri kara olup, benim şefâatimden mahrum olurlar." buyurdu.
Hacım Sultan uyanınca, yanında bulunan Derviş Hacı'ya;
"Rüyâmda Peygamber efendimizi gördüm."Senin yerin Susuz denilen yerdir."
buyurdular. Yalnız senin yerin burasıdır. Sen burada kal. Ben oraya gideceğim."
dedi. Derviş Hacı; "Aman Sultanım! Ben senden nasıl ayrılırım?" deyince, Hacım
Sultan; "Hayır bu, böyle olacak. Allahü teâlâya emânet ol." diyerek yola çıktı.
Hacım Sultan aleyhine çalışan topluluk, onu öldürmek için geldiğinde, Hacım
Sultan'ı yerinde bulamadı. Elleri boş döndüler. Sonra bunlar, Allahü teâlânın
gazâbına uğrayarak bir hastalığa yakalandı ve birçoğu öldü.
Hacım Sultan Susuz'a vardıktan bir müddet sonra rüyâsında
Peygamber efendimizi gördü. Hacım Sultan Peygamber efendimizin elini öptü.
Peygamber efendimiz ona; "Ey ciğerpârem Hacım! Senin makâmın burasıdır. Burada
karar eyle. Senin ömrün burada geçer. Allahü teâlâdan râzı ol. O'na tevekkül
eyle." buyurdu ve bâzı nasîhatlarda bulundu. Hacım Sultan uykudan uyanınca,
Allahü teâlâya şükretti.
Hacım Sultan'ın ikâmet ettiği yerde yörükler topluluğundan
bozuk îtikâd sâhibi bir grup vardı. Bir gün Hacım Sultan'ın yanına gelerek; "Sen
kimsin? Nereden geldin?" diye sordular. Hacım Sultan; "Hicaz'dan gelirim."
deyince; "Öyleyse buradan git. Bizim yerimizde ne ararsın?" dediler. Hacım
Sultan; "Buraya Allahü teâlânın izni, Peygamber efendimizin işâreti,Ahmed Yesevî
ve Hacı Bektâş-ı Velî'nin duâsı ile geldim. Burası bizim makâmımız, yerimiz
oldu." buyurdu. Onlar ısrarla gitmesini, yoksa zarar vereceklerini söylediler.
Hacım Sultan oradan ayrılmayınca, zarar vermek istediler. Allahü teâlânın izni
ile zarar veremediler. Hacım Sultan, Allahü teâlâya; "Bunların şerrini benim
üzerimden def eyle." diye duâ etti. Allahü teâlâ bu kabîleye bir hastalık verdi
ve pek çok kimse öldü. Bunun üzerine kabîlenin ileri gelenleri Hacım Sultan'dan
af dilediler. Hacım Sultan da; "Allahü teâlâ üzerinizdeki belâ ve musîbeti def
eylesin." diye duâ edince, kabîle hastalıktan kurtuldu.
Kısa zamanda Hacım Sultan'ın ismi her tarafa yayıldı.
İnsanlar akın akın onun ziyâretine koştular. Sevenleri bir araya gelip adına bir
câmi yaptırdılar. Hacım Sultan, burada ibâdetle meşgûl olur, gelenlere nasîhat
ederdi.
Horasan'da Burhan isminde zahid bir derviş vardı. Peygamber
efendimizin soyundan olanları çok severdi. Dâimâ; "Yâ Rabbî! Bana bir evlâd-ı
Resûlün eteğine yapışmamı nasîb eyle." diye duâ ederdi. Bir gece ibâdetlerini
yapıp uyuduktan sonra şöyle bir rüyâ gördü: Rum diyârına gitmişti. Diyâr-ı Rum
erenleri bir yerde toplanmışlar, ibâdet ve sohbet ediyorlardı. O sırada bir
derviş geldi. Nurlu bir zât olup, görenin kalbine Allah sevgisi gelirdi. Bu zât
Hacım Sultandı ve Derviş Burhan'a; "Hoş geldin benim yârenim Derviş Burhan.
İstiyorsan, Rum diyârında Germiyan iline gelip bizi bulasın." dedi.
Derviş Burhan uykudan uyanınca, kalbini sevgisinin
doldurduğu zâtı aramak için yola çıktı. Germiyan iline geldiğinde, acaba o
mübarek zatı nasıl bulurum, diye düşünürken kendi kendine; "Beni tâ Horasan'dan
buraya çeken zât ayağına getirmez mi?" dedi. Allahü teâlânın izni ile dolaşırken
yolu Hacım Sultan'ın bulunduğu yere düştü. Bir tepenin üzerinde Hacım Sultan'ı
gördü. Rüyâsında gördüğü zât olduğunu anladı ve hemen yanına gitti. Selâmını
alan Hacım Sultan; "Hoş geldin Derviş Burhan!" dedi.Derviş Burhan, Hacım
Sultan'ın elini öperek talebeliğe kabûl etmesini ricâ etti. Talebeliğe kabûl
edilen Derviş Burhan, uzun yıllar Hacım Sultan'a hizmet etti.
Hacım Sultan vefâtı yaklaşınca, yerine Burhan Efendiyi
halîfe bıraktı. Susuz'da vefât eden Hacım Sultan, burada defnedildi. Kabri
Afyon'un Sandıklı ilçesinde Susuz diye anılan yerdedir. Vefât târihi belli
değildir.
KERÂMET VE MENKÎBELERİ
EFENDİM BENİ AFFEYLE
Bir gün bâzı kimseler Hacım Sultan'ın yanına, oradan
gitmesini, eğer gitmezse zarar vereceklerini söylemek için birisini gönderdiler.
O şahıs geldiğinde, Hacım Sultan namaz kılıyordu. Namazı kıldıktan sonra, o
şahıs Hacım Sultan'ın yanına yaklaşınca, titremeye başladı. Kalbinde bu hal ile
bir yumuşama meydana geldi. Yanına varıp selâm verdi. Hacım Sultan selâmını
alıp; "Ey yiğit! Söyle bakalım, seni gönderenler ne dediler, dinleyelim."
buyurdu. Bunun üzerine o yiğit ayağa kalkıp, Hacım Sultan'ın ellerine sarıldı;
"Efendim! affeyle. Bana bedduâ etme." dedi. Hacım Sultan; "Allahü teâlâ seni
buraya gönderenlere de insâf versin. Ey yiğit! Evlâd-ı Resûl'e tâbi ol, uy.
Onları sevenlerden ol. Kimseyi gıybet etme. Çünkü Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde
meâlen; Birbirinizi gıybet etmeyiniz! (Hucurât sûresi: 12) buyurmaktadır.
Şimdi git zikr ve Allahü teâlâyı anmakla meşgûl ol." buyurdu. O şahıs, geri
dönünce, kendisini gönderen kimselerin arasına karışmadı. Vakitlerini ibâdet ve
zikirle geçirdi.
KAYNAKLAR
1) Veleyatnâme-i Hacım Sultan (Ali Emîri, Millet
Kütüphânesi, No: 943) |
|
