| |
FETHULLAH EVDEHÎ
Hindistan'da yetişen İslâm âlimlerinin ve evliyânın büyüklerinden. Fethullah
Evdehî diye tanınır. Dehlî âlimlerindendir. Doğum ve vefât târihleri tesbit
edilememiş ise de, onuncu asrın başlarında vefât ettiği bilinmektedir.
Önceleri uzun seneler Dehlî Câmiinde ders verip ilim öğretti. Bundan sonra Şeyh
Sadreddîn Hakîm'in talebesi oldu. Onun yanında ve hizmetinde bulunup, tasavvuf
yolunda ilerledi. Kalbi, Allahü teâlâdan başka her şeyin düşüncesinden
temizlenip, bâtın ilminin yüksekliklerine kavuştu. Bu yolun büyüklerinden ve
önde gelenlerinden oldu. Çeştiyye yolunda kemâl buldu.
İmâm-ı
Rabbânî'nin babası Abdülehad hazretlerinin hocası olan Abdülkuddûs bin Abdullah
da, Fethullah Evdehî hazretlerinin talebesidir. Fethullah Evdehî, pekçok talebe
yetiştirdi. Talebelerinin önde gelenlerinden olan Şeyh Kâsım Evdehî,
hocasından ve diğer büyüklerinden duyduklarını bir kitap hâline getirdi.
Âdâb-üs-Sâlihîn isimli bu eserde şöyle yazmaktadır: "Bu Çeştiyye yolunun
büyüklerinin, halîfelerine ve talebelerine vermeyi âdet edindikleri; seccâde, tarak, tesbih,
baston, makas, iğne, ibrik, kâse, tuzluk, leğen, güğüm, ayakkabı ve na'lın gibi
şeylerin herbirinin ayrı bir mânâsı vardır. Seccâde: Tâat, ibâdet, istikâmet ve
doğru yola sımsıkı sarılmaya; Tesbih: Kalbin dağınıklığını giderip asıl işle
meşgûl olmaya; Tarak: Kötülüğün, çirkinlik ve lüzumsuz işlerin atılmasına;
Baston: Hakîkî var ve bir olan Allahü teâlâya güvenip, dayanmaya; Makas: Allahü
teâlâdan başka şeylerle olan meşgûliyetleri kesip, emelleri, arzu ve istekleri
kısa yapmaya; İğne: Sûret, görünüş ile mânâyı birbirine bağlamaya işârettir. Ama
iğneyi ipliksiz vermezler. İbrik ve kâse: Fukarâ ve misâfire ekmek ve su ikrâm
etmeye; Tuzluk, Leğen ve Güğüm: Sofraya, yâni derviş sofralarının halîfeye
havâle edildiğine alâmettir. Ayakkabı ile Nâlın: Sağlam adım atmaya işârettir."
KAYNAKLAR
1)
Ahbâr-ül-Ahyâr; s.174
2)
İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.14, s.45
|
|
