|
Hadîs ve tefsîr
âlimi. Künyesi Ebû Hafs olup, ismi Ömer bin Muhammed bin Büceyr bin Hazm'dır.
Memleketine nisbetle Semerkandî, Hemedânî ve dedelerinden Büceyr'e nisbetle
Büceyrî denildi. Muhaddis-i Mâverâünnehr ve Hâfız-ı kebîr lakabı verildi. 223
(m. 838)'de doğan Büceyrî, 311 (m. 923) yılında vefât etti.
Hadîs âlimi
olan babası; Büceyrî'yi, hadîs-i şerîf öğrenmesi için, başta Mısır, Şam ve
Bağdâd olmak üzere, çeşitli memleketlere defalarca gönderdi. Gittiği yerlerde
Ahmed bin Abdülvâhid bin Âmûd, Îsâ bin Hammâd, Bişr bin Muâz Ukdî, Ahmed bin
Abde Dabî, Amr bin Ali Filâs, Dârimî'nin dayısı Muhammed bin Muâviye, Ebû Âmir
Mûsâ bin Âmir, Hişâm bin Huld, Muhammed bin Hâşim Bealbekî, Süleymân bin Seleme,
Eyyûb bin Ali bin Heysem Kenânî, İbn-i Hammâd, Muhammed bin Beşşâr Bendâr ve
daha pekçok âlimden ilim tahsil edip, hadîs-i şerîf dinledi. Yüzbin hadîs-i
şerîf ezberleyerek hadîs ilminde hâfız oldu. Çok çalıştı, İslâmî ilimlerin
inceliklerine vâkıf oldu. Hadîs ve tefsîr ilimlerinde zamanının ileri gelen
âlimlerinden sayıldı. Âlimler sika (güvenilir) olduğunda ittifak ettiler.
Günahlardan sakınmada ve ibâdette çok gayretli olduğu bildirildi.
Ömer
Büceyrî'den; başta oğlu Ebü'l-Hasen Muhammed bin Ömer olmak üzere, Ebû Bekr
Muhammed bin Ali bin İsmâil Şaşî el-Keffâl, Ebû Yahyâ Ahmed bin Muhammed,
İbrâhîm bin İshâk Semerkandî, Ali bin İbrâhîm bin Fudayl bin Haddâs Keşaşî,
Muhammed bin Muhammed Sabr, A'yün bin Ca'fer Semerkandî, Ebü'l-Hasen Ahmed bin
Muhtâc Keşşân, Muhammed bin Ahmed bin İmrân Şaşî, Ali bin Bendâr Sayrâfi, Ebû
Hatîm ve daha bir çok âlim ilim öğrenip, hadîs-i şerîf rivâyet etti.
Ömer
Büceyrî'nin rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden birinde, Resûlullah (s.a.v.):
"Ümmetimin hepsi Cennete girer, istemeyen müstesnâ" buyurdu. Eshâb-ı kirâm
(r.anhüm) "Kim istemez?" dediler. "Bana itâat eden Cennete girer. Bana isyan
eden istememiştir" buyurdu.
Ömer bin
Muhammed Büceyrî, değişik ilimlerde birçok eser yazdı. Kaynaklarda tefsîr
ilminde "Kitâb-üt-tefsîr" ve hadîs ilminde "Câmi'-üs-sahîh" adlı eserleri
hakkında bilgi verilmektedir.
KAYNAKLAR
1) Şezerât-üz-zeheb cild-2, sh-262
2) Hediyet-ül-ârifîn cild-1, sh-780
3) İzâh-ül-meknûn cild-1, sh-361
4) Mu'cem-ül-müellifîn cild-7, sh-307
|
