|
Endülüste
yetişen fıkıh ve hadîs âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Futays bin Vâsıl
el-Gâfikî el-Bîrî'dir. Künyesi, Ebû Abdullah'dır. 229 (m. 844) senesinde
Endülüs'te doğdu. İlim öğrenmek için çeşitli yerleri dolaştı. Birçok âlimden
ders aldı. 319 (m. 931) senesinde 90 yaşında iken vefât etti.
Hadîs ilminde
yüksek bir yeri olan Muhammed bin Futays'e "Muhaddis-ül-Endülüs" deniliyordu.
Hadîs-i şerîf hâfızı idi. Ya'ni yüzbinden çok hadîs-i şerîf ezberlemişti Hadîs-i
şerîflerin râvileri hakkında geniş bilgisi vardı. O, Muhammed bin Ahmed
el-Atebî, Ebbân bin Îsâ, İbn-i Müzeyn, Abdullah bin Hâlid, Ebû Zeyd Abdurrahmân
bin İbrâhîm ve daha pekçok âlimden hadîs-i şerîf rivâyet etti. İlim elde etmek
için çok yeri dolaştı. Buralarda karşılastığı âlimlerden çok ilim aldı.
Afrika'da Seçere bin Îsâ'dan, Yahyâ bin Yahyâ bin Avnillah'dan, Kûfe'de ve
Mısır'da Muhammed bin Abdülhakem'den, Mûzenî'den, Muhammed bin Asbağ'dan vedaha
başkalarından; Mekke'de Ali bin Abdülazîz'den, Sâ'ig'den ve yüze yakın âlimden
ilim aldı. Onlarla sohbet ederek yetişti. Bir çok hadîs-i şerîf ezberleyip
rivâyet etti.
Farâdî diyor
ki, "O, yüksek bir şahsiyete sahip bir zât olup, öğrendiklerini zabt etmekte ve
rivâyetlerinin sağlamlığında, doğruluğunda eşsizdi. Sika (güvenilir) bir râvi
idi."
Fıkıh ilminde
de, önde gelen âlimlerdendi. Bu ilme ait birçok bilgileri toplayıp kitaplar
yazdı. Hadîs ve fıkıh ilimlerinde, zamanın âlimleri arasında üstün bir yeri
vardı. Her dînî mes'elede, kendisinden sonra gelen âlimlerden daha çok ilim
sahibiydi. Çok rivâyetleri vardır. Eserlerinden başlıcaları şunlardır:
KAYNAKLAR
1) Kitâb-ül-vera' anir-ribâ vel-emvâl ve tahzîr-il-fiten
2) Kitâb-üd-duâ ve'z-zikr
3) Mu'cem-ül-müellifîn cild-11, sh-131
4) Şezerât-üz-zeheb cild-2, sh-283
5) Kitâb-ül-Dîibâc-ül-müzehheb sh-246
6) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh-31
|
