|
Hadîs
âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Abdullah bin İbrâhîm bin Abdeveyh bin Mûsâ bin
Beyân el-Bezzâr el-Bağdâdî'dir. Künyesi Ebû Bekr olup, Şâfiî lakabıyla tanınır.
260 (m. 874) senesi Cemâzil-evvel veya âhır ayında Cibâl'de doğdu. İlim tahsil
etmek ve talebe yetiştirmek için Cezîre ve Mısır'a seyahatler yaptı. Bağdâd
şehrine yerleşti. 354 (m. 965) senesi Zilhicce ayında 95 yaşında vefât etti.
Ahmed bin Hanbel'in (r.a.) kabri yakınına defn edildi.
Meşhûr hadîs
âlimlerinden olan Şâfiî, Muhammed bin Şeddâd el-Müsmeî, İbn-i Ebiddünyâ,
Muhammed bin Cehmî es-Semrî, Muhammed bin Ferec el-Ezrâk, Ebû Kulâbe er-Rakkâşî,
Ahmed bin Ubeydullah en-Nursî, Abdullah bin Ravh el-Medâinî, Ebü'l-Velîd bin
Berd el-Antâkî, Muhammed bin Rebh el-Bezzâr, Muhammed bin Mesleme el-Vâsıtî,
Muhammed bin Süleymân el-Bâgandî, Muhammed bin Gâlib et-Temtam, Ebû İsmâîl
et-Tirmizî, İsmâil bin İshâk el-Kâdı ve daha pek çok âlimden ilim tahsil edip,
hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundu. Kendisinden de; Ebû Hasen ed-Dâre Kutnî, Ebû
Hafs bin Şâhin, Ebû Ali bin Şâzân, Ahmed bin Abdullah bin el-Mehâmilî,
Abdülmelik bin Bişrân, Ebû Tâlib bin Ceylân ve daha bir çok âlim ilim öğrenip
hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundular.
Iraklı meşhûr
âlimlerinden olan eş-Şâfiî, hadîs ilminde sika (güvenilir), hüccet (üçyüzbinden
ziyâde hadîs-i şerîfi râvileriyle birlikte ezbere bilen), yüksek fazîlet sahibi
bir âlimdir, ilminden, ahlâkından ve yazmış olduğu nadide, eserlerinden, pekçok
kimse istifâde etmiştir. Vaktinin hemen hemen hepsini ilmî çalışmaya ayırır,
insanlara fâideli olmaya, onların kalblerini kırmamaya çalışır, sevgi ve
saygılarını kazanırdı. Kendisini tanıyan meşhûr âlimler, onun ilminin
çokluğundan, hadîs-i şerîflerdeki güvenilirliğinden bahsetmişlerdir.
Hatîb
el-Bağdâdî şöye anlatır: "Şâfiî, sika, sağlam, çeşitli mevzularda ve büyük
âlimlerin, velîlerin hâllerini toplayan güzel eserlere sahip bir zâttır."
Dâre Kutnî
şöyle anlatır: "O sika, i'timâd edilen bir âlimdir. Öyle ki, kendisi hakkında
güvenilirliğini bozacak hiçbir söz söylenmemiştir."
Hamze es-Sehmî
şöyle bildiriyor: "Dâre Kutnî'ye Ebû Bekr eş-Şâfiî hakkında soruldukta;
güvenilir, dağ gibi, dayanılacak bir zâttır. Zamanımızda hadîs ilminde onun gibi
istifâde edilmesi kolay ve sağlam kaideler koymuş birisini görmedim" demiştir.
Dâre Kutnî,
Muhammed bin Ali İbni Mahalled'den şöyle işittiğini bildiriyor: "318 senesinde
Bağdâd'da bir meclis gördüm ve bu mecliste İbn-i Sâld'den hadîs-i şerîf yazdım.
Sonra aynı mecliste Ebû Bekr Şâfiî'den yazdım. Bağdâd'da vâli Deylem, Eshâb-ı
kirâmın (r.anhüm) fazîletlerinden bahsetmeyi yasaklayıp, mescidlerde Selef-i
sâlihîni kötüleyen yazılar yazdırıyordu, işte bu zaman, Ebû Bekr eş-Şâfiî,
Bağdâd'da Medine câmisinde açıkça Eshâb-ı kirâmın fazîletlerini yazdırıyordu.
Onun mescidi Şam kapısı yanında olup, bu işi de yalnız Allah rızâsı için yapar
ve bunu da bir ibâdet bilirdi."
Hasen bin
Rizkuveyh anlatır: "Ebû Bekr eş-Şâfiî beni da'vet etti ve benim uzun seneler
yaşamam ve kendisinden hadîs-i şerîf almam için duâ etti."
Onun rivâyet
ettiği bir hadîs-i şerîfte Esma binti Amîs, (r.anhâ) şöyle bildirir: Resûlullah
(s.a.v.) yakınlarını topladı, onlara hitaben: "Ey Benî Abd-ül-Muttalib,
sizden başka kimse yok mu?" buyurdular. Biz "Hayır" deyince, Resûlullah
(s.a.v.): "Sizden birisine gam, keder, hastalık ve şiddetli sıkıntı
geldiğinde üç kerre: "Allah, Allah Rabbî lâ üşrike bihi şey'en" diye söylesin"
buyurdular.
KAYNAKLAR
1) Târîh-i Bağdâd cild-5, sh-456
2) Tezkiret-ül-huffâz cild-3, sh-880
3) Şezerât-üz-zeheb cild-3, sh-16
4) Mu'cem-ül-müellifîn cild-10, sh-194
|
