|
Tebe-i
tâbiîn devrinin en tanınmış hadîs âlimlerinden. Künyesi, Ebü'l-Hasan'dır. 161
(m. 777) târihinde Basra'da doğup, 234 (m. 849) târihinde Sâmarrâ'da vefât
etmiştir. Çok eser vermiş olan bir âlimdir. Aynı zamanda iyi bir târihçidir.
Hadîs ilminde hâfız idi. Ya'nî yüzbin hadîs-i şerîfi râvileriyle ezberlemişti.
Babasından, Hammâd bin Zeyd, İbn-i Uyeyne, Beşîr bin Mufaddal, Hâlid bin Hâris,
Yahyâ bin Sa'd elKettân ve daha birçok büyük zâttan rivâyetlerde bulunup, ilim
almıştır. Kendisinden de, Buhârî, Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî, İbn-i Mâce ve Zührî
gibi âlimler rivâyette bulunup, ilim öğrenmişlerdir. Rivâyet ettiği hadîs-i
şerîfler; Sahih-i Buhârî, Ebû Davut, Tirmizî ve Nesâî adındaki hadîs
kitaplarında bulunur.
Âlimlerin
hakkında buyurdukları: Ebû Hatim er-Râzî: "Onun, hadîs-i şerîfler hakkında
bilgisi çoktu. Bu hususta pek ileri bir dereceye ulaşmıştı. Ahmed bin Hanbel
hazretleri, hürmet ve edebinden dolayı ondan ismiyle değil de, künyesiyle
bahsederdi."
Süfyân-ı
Sevrî (r.a.): "Onu sevdiğimden dolayı beni kınıyorsunuz. Böyle bir şey için
Allahü teâlâdan korkun. Vallahi, onun benden öğrendiğinden daha çok şeyi, ben
ondan öğrendim."
Süfyân
hazretlerinden fetva istendiği veya bir mes'ele sorulduğu zaman, keşke Ali el-Medînî
burada olsaydı, buyururdu.
Yine Süfyân-ı
Sevrî bir toplulukta, "Altmış seneden beri sizinle oturmamıştım. Yine de
oturmıyacaktım. Fakat, şimdi Ali el-Medînî olduğu için oturuyorum" demiştir.
Abdurrahmân
bin Mehdî: "Ali el-Medînî, Resûlullahın (s.a.v.) hadîs-i şerîflerini,
hususiyetlerini, Süfyân bin Uyeyne'nin rivâyet ettiklerini en iyi bilen bir
âlimdir" demiştir.
Ebû
Kudâme anlattı. Ali el-Medînî'den duydum. Şöyle söyledi: "Rü'yâmda gördüm.
Süreyya denilen yıldız topluluğu yeryüzüne iyice yaklaştı ve onları ben aldım."
Ebû Kudâme devam ederek "Allahü teâlâ, onun rü'yâsını tasdîk etti Hadîs ilminde
pek az kişiye nasîb olan bir mertebeye erişti" dedi.
Ali el-Medînî'nin
talebelerinden birisi anlattı. Hocamız Ali el-Medînî bir gün bize geldi. Dedi
ki: "Bu gece bir rü'yâ gördüm. Rü'yâda etimi uzattım, gökteki yıldızlardan
birçoğunu yakaladım." Bunun üzerine, hocamızla beraber, rü'yâ tâbircilerinden
birisine gittik. Rü'yâ tâbircisi olan zât "Efendim! Bu rü'yânız, sizin iyi bir
alim olacağınıza alâmettir. Belki zamanla siz de bunun farkına varacaksınız"
dedi. Talebelerinden birisi der ki, "İlimde o kadar ilerlemişti ki, meşgul
olduğu her mes'eleyi kısa zamanda hallederdi. Eğer ben meşgul olsaydım, uzun
zaman uğraşmam gerekirdi."
Ali el-Medînî,
etrafının i'timâdını çok kazanmıştı. Herkes onun oturuşunu kalkışını,
elbisesini, kısaca söz ve işlerini yazarlar, ona göre hareket etmek için
uğraşırlardı.
Ebû
Yahyâ anlattı: "Bağdâd'da ilim meclisleri kurulurdu. Bu meclislerde, zamanın
ileri gelen âlimleri de bulunurdu. Bir mes'ele üzerinde ba'zan uzun müddet
konuşurlar, fakat bir neticeye varamazlardı. Ali el-Medînî Bağdâd'da bulunduğu
zaman, suâl edilen mes'eleleri kolayca hallederdi."
Muhammed bin
İsmâil el-Buhârî'ye yakınlarından birisi "Arzu ettiğin bir şey var mı?" diye
sordu. O da "Ali el-Medînî daha hayattadır. Irak'a gidip, onun meclisinde
bulunmak istiyorum" demiştir.
İmâm-ı Buhârî
hazretleri bir defasında da "Ali bin Medînî'nin yanına gittim ve onu görünce,
hiçbir şey olduğumu, anladım" buyurdular.
Ebû
Ubeyd Kâsım bin Selâm: "İlim, dört zâta ulaştı. Ebû Bekir bin Ebî Şeybe ilmi en
iyi anlatanı, Ahmed bin Hanbel, onların en fakîhi, Ali bin el-Medînî, onların en
âlimi, Yahyâ bin Maîn, ilmi en çok yazandır."
Ali el-Medînî,
Ahmed bin Hanbel'den ayrılırken, bana bir nasîhatte bulun demişti. Ahmed bin
Hanbel hazretleri de "Takva üzere ol, Ahıret, sanki karşında imiş gibi ol ve
oraya olan hazırlığını ihmâl etme" buyurdular. Ali bin el-Medînî dedi ki: "Seyyidim
(Efendim) Ahmed bin Hanbel bana "Hadîs-i şerîfle-ri kitaptan okuyarak şöyle"
buyurdu.
Eserleri: 1-
el-Esâmî ve'l-Kûna (isimler ve künyeler), 2- et-Tabakât, 3- Kabâil-ul-Arap,
4-et-Târîh, 5- İhtilâf-ul-hadîs, 6-Mezâhib-ül-muhaddisîn, 7- İlel-ül-hadîs ve
ma'rifet-ur-rical
KAYNAKLAR
1) El-A'lâm
cild-4, sh-303
2) Tehzîb-üt-tehzîb
cild-7, sh-349
3) Tezkiret-ül-huffâz
cild-2, sh-428
4) Târih-i
Bağdâd, cild-11, sh-458
5) Tabakât-üş-Şâfiiyye
cild-2, sh-145
|
