|
Hadîs ve fıkıh âlimi. Abdürrazzâk bin Hemmâm bin Nafiî Ebû Bekir es-San'ânî
büyük imamlardandır. 127 (m. 744)'de San'a'da doğdu. 211 (m. 826)'da Yemen'de
vefât etti. Benî Himyer kabilesi âzâdlılarından idi. Bunun için O, Ebû Bekir-el-Himyerî
diye de zikr olunur.
Hadîs ilminde, hâfız (yüzbin hadîs-i şerîfi râvileri ile birlikte ezbere bilen)
ve sika (güvenilir) bir zât idi. Ayraca fıkıh ve tefsîr ilminde de çok yüksek
idi. Babasından, amcasından, Ma'mer bin Râşid, İmâm-ı Evzâî, İmâm-ı Mâlik, İbn-i
Cüreyc, Süfyân bin Uyeyne, Süfyân-ı Sevrî, Zekeriyya bin İshâk el-Mekkî, Ca'fer
bin Süleymân, Yûnus bin Süleym es-San'ânî, İbn-i Ebî Revvâd, İsmâil bin lyâş ve
başka zâtlardan ilim öğrenip, hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Kendisinden de,
hocalarından Süfyân bin Uyeyne ve Mu'temir bin Süleymân, ayrıca, Veki' bin
Cerrâh, Ebû Üsâme, Ahmed bin Hanbel, İshâk bin Râhaveyh, Yahyâ bin Ma'In Ebû
Hayseme, Ahmed bin Sâlih, İbrâhîm bin Mûsâ, Abdullah bin Muhammed el-Müsnedî,
Ahmed bin Yûsuf es-Sülemî, Ebû Mes'ûd er-Râzî ve başka âlimler hadîs-i şerîf
nakletmişler-dir. Hadîs âlimlerinden bir çoğu O'nun hadîs-i şerîf rivâyetindeki
güzelliğini takdir etmişlerdir. Küçük yaşta ilim öğrenmeye başladı. Kısa zamanda
yükselip herkes tarafından tercih edilen bir âlim oldu. Dînî mes'eleleri çözmesi
için, her taraftan kendisine müracaat ederlerdi. Hz. İmâm-ı Buhârî "Abdürrazzâk'ın
kendi kitabında rivâyet ettiği bilgilerin hepsi sahîhdir, doğrudur." Ahmed bin
Hanbel (r.a.), "Abdürrazzâk'ın ilminin derecesi çok yüksek idi" buyurdular.
Eserleri: Tefsîr-ul-Kur'ân, el-Musannef fil-Hadîs, Kitab-ül-megâzî, Tezkiyet-ul-ervâh
el-Câmi-ul-Kebîrfi'l-hadîs, el-Câmi-us-Sünen fi'l-fıkh'dır.
Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden ba'zıları:
Eshâb-ı kirâmdan birisi gelerek, "Yâ
Resûlallah! İnsanların en fazîletlisi kimdir?" diye sordu. Peygamber efendimiz
buyurdu ki: "Allah yolunda canı
ile, malı ile cihâd eden mü'mindir."
"Sizden biri Allahü teâlânın emir ve yasaklarına
uyarak güzel ahlâk sahibi olunca, yaptığı ibâdet ve tâatlerini de iMâs ile
(Allahü teâlâ’nın rızâsı için)
yapınca, her
haseneden (her iyi
amelden) dolayı
kendisi için, ondan yediyüz misline kadar sevab yazılır. Yapacağı her seyyieden
(kötü amelden)
dolayı
da kendisine yalnız bir misli günah yazılır. Allahü teâlâ affederse hiç
yazılmaz."
"Cum'a gününde öyle bir saat vardır ki, şayet bir
müslüman o saatte rastlar da Allahtan bir hayır dilerse, Allah onu kendisine
mutlaka verir."
Peygamber efendimize sordular: "Kıyâmet günü kâfirler yüzüstü nasıl haşr
olunur?" Peygamber efendimiz buyurdular ki: "Onları,
dünyâda iken, iki ayakları üzerinde yürütmeye kadir olan Allahü teâlâ, kıyâmet
günü de yüzüstü süründürmeye kadirdir."
"Bir kadın, efendisinin
(kocasının) izni olmadan nafile oruç
tutmasın. Efendisinin izni olmadan evine girmeye kimseye izin vermesin.
Efendisinin kazancından onun emri olmadan dağıtmasın, vermesin."
"Elimde bir mal bulunsa, onu sizden saklamam. Her
kim afif olmayı
(haramlardan sakınmayı)
isterse Allahü
teâlâ afif kılar. Ganî olmak isteyeni Allahü teâlâ zengin eder
(Muhtaç olduğu halde ihtiyâcını
gizleyen kimseyi, Allahü teâlâ ganî eyler, başkalarına muhtaç bırakmaz). Her
kim sabrederse (sabretmeye çalışırsa) Allahü
teâlâ o kimseye sabrın hakîkîsini ihsan eder. Hiç bir kimseye sabırdan daha
geniş ve daha hayırlı bir ihsan verilmemiştir."
KAYNAKLAR
1)
Tabakât-ı İbn-i
Sa'd cild-5, sh-548
2)
El-A'lâm cild-3, sh-353
3)
Tehzîb-üt-tehzîb
cild-6, sh-310
4)
Mu'cem-ul-müellifîn
cild-5, sh-219
5)
Şezerât-üz-zeheb
cild-2, sh-21
6)
Miftâh-üs-se'âde cild-2, sh-77, 79, 232, 296, 549,
581, 591
7)
Mîzân-ül-i'tidâl cild-2, sh-609
8)
Tezkiret-ül-huffâz
sh-364
9)
Tabakât-ı
Hanâbile cild-1, sh-209
10)
Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh-566
11)
Vefeyât-ül-a'yân
cild-3, sh-216
12)
Tabakât-üş-Şâfiiyye
cild-2, sh-6, 28, 30, 71, 72, 84, 146, 149
13)
Târîh-i Bağdâd cild-8, sh-162
14)
Kâmûs-ül-a'lâm cild-4, sh-3075
|
