01. CİLD ( A ) 0000000000001 0000000000002 0000000000003 0000000000004 0000000000005 0000000000006 0000000000007 0000000000008 0000000000009 0000000000010 0000000000011 0000000000012 0000000000013 0000000000014 0000000000015 0000000000016 0000000000017 0000000000018 0000000000019 0000000000020 0000000000021 0000000000022 0000000000023 0000000000024 0000000000025 0000000000026 0000000000027 0000000000028 0000000000029 0000000000030 0000000000031 0000000000032 0000000000033 0000000000034 0000000000035 0000000000036 0000000000037 0000000000038 0000000000039 0000000000040 0000000000041 0000000000042 0000000000043 0000000000044 0000000000045 0000000000046 0000000000047 0000000000048 0000000000049 0000000000050 0000000000051 0000000000052 0000000000053 0000000000054 0000000000055 0000000000056 0000000000057 0000000000058 0000000000059 0000000000060 0000000000061 0000000000062 0000000000063 0000000000064 0000000000065 0000000000066 0000000000067 0000000000068 0000000000069 0000000000070 0000000000071 0000000000072 0000000000073 0000000000074 0000000000075 0000000000076 0000000000077 0000000000078 0000000000079 0000000000080 0000000000081 0000000000082 0000000000083 0000000000084 0000000000085 0000000000086 0000000000087 0000000000088 0000000000089 0000000000090 0000000000091 0000000000092 0000000000093 0000000000094 0000000000095 0000000000096 0000000000097 0000000000098 0000000000099 0000000000100 0000000000101 0000000000102 0000000000103 0000000000104 0000000000105 0000000000106 0000000000107 0000000000108 0000000000109 0000000000110 0000000000111 0000000000112 0000000000113 0000000000114 0000000000115 0000000000116 0000000000117 0000000000118 0000000000119 0000000000120 0000000000121 0000000000122 0000000000123 0000000000124 0000000000125 0000000000126 0000000000127 0000000000128 0000000000129 0000000000130 0000000000131 0000000000132 0000000000133 0000000000134 0000000000135 0000000000136 0000000000137 0000000000138 0000000000139 0000000000140 0000000000141 0000000000142 0000000000143 0000000000144 0000000000145 0000000000146 0000000000147 0000000000148 0000000000149 0000000000150 0000000000151 0000000000152 0000000000153 0000000000154 0000000000155 0000000000156 0000000000157 0000000000158 0000000000159 0000000000160 0000000000161 0000000000162 0000000000163 0000000000164 0000000000165 0000000000166 0000000000167 0000000000168 0000000000169 0000000000170 0000000000171 0000000000172 0000000000173 0000000000174 0000000000175 0000000000176 0000000000177 0000000000178 0000000000179 0000000000180 0000000000181 0000000000182 0000000000183 0000000000184 0000000000185 0000000000186 0000000000187 0000000000188 0000000000189 0000000000190 0000000000191 0000000000192 0000000000193 0000000000194 0000000000195 0000000000196 0000000000197 0000000000198 0000000000199 0000000000200 0000000000201 0000000000202 0000000000203 0000000000204 0000000000205 0000000000206 0000000000207 0000000000208 0000000000209 0000000000210 0000000000211 0000000000212 0000000000213 0000000000214 0000000000215 0000000000216 0000000000217 0000000000218 0000000000219 0000000000220 0000000000221 0000000000222 0000000000223 0000000000224 0000000000225 0000000000226 0000000000227 0000000000228 0000000000229 0000000000230 0000000000231 0000000000232 0000000000233 0000000000234 0000000000235 0000000000236 0000000000237 0000000000238 0000000000239 0000000000240 0000000000241 0000000000242 0000000000243 0000000000244 0000000000245 0000000000246 0000000000247 0000000000248 0000000000249 0000000000250 0000000000251 0000000000252 0000000000253 0000000000254 0000000000255 0000000000256 0000000000257 0000000000258 0000000000259 0000000000260 0000000000261 0000000000262 0000000000263 0000000000264 0000000000265 0000000000266 0000000000267 0000000000268 0000000000269 0000000000270 0000000000271 0000000000272 0000000000273 0000000000274 0000000000275 0000000000276 0000000000277 0000000000278 0000000000279 0000000000280 0000000000281 0000000000282 0000000000283 0000000000284 0000000000285 0000000000286 0000000000287 0000000000288 0000000000289 0000000000290 0000000000291 0000000000292 0000000000293 0000000000294 0000000000295 0000000000296 0000000000297 0000000000298 0000000000299 0000000000300 0000000000301 0000000000302 0000000000303 0000000000304 0000000000305 0000000000306 0000000000307 0000000000308 0000000000309 0000000000310 0000000000311 0000000000312 0000000000313 0000000000314 0000000000315 0000000000316 0000000000317 0000000000318 0000000000319 0000000000320 0000000000321 0000000000322 0000000000323 0000000000324 0000000000325 0000000000326 0000000000327 0000000000328 0000000000329 0000000000330 0000000000331 0000000000332 0000000000333 0000000000334 0000000000335 0000000000336 0000000000337 0000000000338 0000000000339 0000000000340 0000000000341 0000000000342 0000000000343 0000000000344 0000000000345 0000000000346 0000000000347 0000000000348 0000000000349 0000000000350 0000000000351 0000000000352 0000000000353 0000000000354 0000000000355 0000000000356 0000000000357 0000000000358 0000000000359 0000000000360 0000000000361 0000000000362 0000000000363 0000000000364 0000000000365 0000000000366 0000000000367 0000000000368 0000000000369 0000000000370 0000000000371 0000000000372 0000000000373 0000000000374 0000000000375 0000000000376 0000000000377 0000000000378 0000000000379 0000000000380 0000000000381 0000000000382 0000000000383 0000000000384 0000000000385 0000000000386 0000000000387 0000000000388 0000000000389 0000000000390 0000000000391 0000000000392 0000000000393 0000000000394 0000000000395 0000000000396 0000000000397 0000000000398 0000000000399 0000000000400 0000000000401 0000000000402 0000000000403 0000000000404 0000000000405 0000000000406 0000000000407 0000000000408 0000000000409 0000000000410 0000000000411 0000000000412 0000000000413 0000000000414 0000000000415 0000000000416 0000000000417 0000000000418 0000000000419 0000000000420 0000000000421 0000000000422 0000000000423 0000000000424 0000000000425 0000000000426 0000000000427 0000000000428 0000000000429 0000000000430 0000000000431 0000000000432 0000000000433 0000000000434 0000000000435 0000000000436 0000000000437 0000000000438 0000000000439 0000000000440 0000000000441 0000000000442 0000000000443 0000000000444 0000000000445 0000000000446 0000000000447 0000000000448 0000000000449 0000000000450 0000000000451 0000000000452 0000000000453 0000000000454 0000000000455 0000000000456 0000000000457 0000000000458 0000000000459 0000000000460 0000000000461 0000000000462 0000000000463 0000000000464 0000000000465 0000000000466 0000000000467 0000000000468 0000000000469 0000000000470 0000000000471 0000000000472 0000000000473 0000000000474 0000000000475 0000000000476 0000000000477 0000000000478 0000000000479 0000000000480 0000000000481 0000000000482 0000000000483 0000000000484 0000000000485 0000000000486 0000000000487 0000000000488 0000000000489 0000000000490 0000000000491 0000000000492 0000000000493 0000000000494 0000000000495 0000000000496 0000000000497 0000000000498 0000000000499 0000000000500 0000000000501 0000000000502 0000000000503 0000000000504 0000000000505 0000000000506 0000000000507 0000000000508 0000000000509 0000000000510 0000000000511 0000000000512 0000000000513 0000000000514 0000000000515 0000000000516 0000000000517 0000000000518 0000000000519 0000000000520 0000000000521 0000000000522 0000000000523 0000000000524 0000000000525 0000000000526 0000000000527 0000000000528 0000000000529 0000000000530 0000000000531 0000000000532 0000000000533 0000000000534 0000000000535 0000000000536 0000000000537 0000000000538 0000000000539 0000000000540 0000000000541 0000000000542 0000000000543 0000000000544 0000000000545 0000000000546 0000000000547 0000000000548 0000000000549 0000000000550 0000000000551 0000000000552 0000000000553 0000000000554 0000000000555 0000000000556 0000000000557 0000000000558 0000000000559 0000000000560 0000000000561 0000000000562 0000000000563

( A ) ( B ) ( C ) ( Ç ) ( D ) ( E ) ( F ) ( G ) ( Ğ ) ( H ) ( I ) ( İ ) ( J ) ( K ) ( L ) ( M ) ( N ) ( O ) ( Ö ) ( P ) ( R ) ( S ) ( Ş ) ( T ) ( U ) ( Ü ) ( V ) ( W ) ( Y ) ( Z )

ARŞİV

Alm. Archiv, Fr. Archives, İng. Archives. Bu kelime bütün dünyada: a) Kurumların gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri sonucu meydana gelen ve bir gaye ile saklanan dokümantasyon, b) Sözkonusu dokümantasyona bakan kuruluş, c) Bunları barındıran yerler manasında kullanılmaktadır.

Arşiv kelimesinin kökü, eski Yunanca “arkheion” kelimesinin Latinceye geçmiş hali olan “archivum”dur. Mana itibariyle arşiv; resmi dairelerin, çeşitli müesseselerin veya kişilerin işlerini yürütürken, muamelesi tamamlanmış ve muhafazası icab eden vesikaların düzenli bir şekilde, belirli kaidelere göre bir araya getirilerek saklandığı yerdir. Arşivler, vesikaların çıktığı yerler olan devletin, şehrin veya müessesenin, ailenin hizmetinde oluşuna göre devlet arşivi, şehir arşivi, özel arşiv, aile arşivi gibi isimler alırlar.

Arşiv malzemesinin çekirdeğini, devlet dairelerinde, büyük müesseselerde günlük muameleler esnasında çıkan yazışmalar ve dosyalar meydana getirir. Fakat bütün bu kağıtlar arşiv malzemesi değildir. Toplanan malzeme arşivlerde mütehassısları tarafından seçilip belirli kaidelere göre tasnif edilerek saklanır. Bu sınıflandırmanın sonradan istifade sırasında kolaylık sağlayacak şekilde olmasına dikkat edilir. Arşivleri teşkil eden malzeme, kesinliği olan dökümanlar olduğu için, geçmiş faaliyetlerin yaşayan ve gerçek delilleridir.

Arşivin dökümanları çoğunlukla kil tabletler, tunç tabletler, papirüsler, parşömenler, el ile, daktilo ile yazılmış veya matbaada basılmış kağıt belgelerdir. Bunlardan başka mikrofilmler, fotoğraflar, ses bantları, video kasetleri gibi önemi haiz dokümanlar da arşiv belgesi olabilir.

Bir şeyin arşiv malzemesi olabilmesi için üzerinden en az 30 yıl geçmesi kaidesi kabul edilmiştir. Türkiye’de arşiv terimi, tarifteki manayı aşan bir biçimde kullanılmakta ve her türlü dökümantasyonu içine alan bir anlam da taşımaktadır.

Arşivin tarihi çok eski milletlere kadar dayanır. Eski Mısır ve Roma’da bir çok devlet, tapınak ve aile arşivlerine sahipti. Mezopotamya’nın Nippur şehrinde, M.Ö. 2000 yılından başlayarak tablet halinde belgelerin saklandığı bir devlet arşivi bulunmuştur. Hattuşaş (Boğazköy)’ta yapılan kazılar sonucunda da, M.Ö. 1800-1200 yılları arasında Hititlere ait muharebe, antlaşma, kanun, kral yıllıkları ve daha bir çok belgelerin saklandığı büyük bir devlet arşivi ortaya çıkarılmıştır. Bu arşiv muhtevasının önemli bir kısmı İstanbul, bir kısmı da Ankara arkeoloji müzelerindedir.

Avrupa devletlerinden Fransa, 1790 yılında ilk “Fransız Milli Arşivi”ni kurdu. İngiltere’de devlet adamları mevkilerinden ayrılırken kendi zamanlarına ait resmi evrakı beraberlerinde götürmeleri adettendi. Resmi evrakın dağınıklığını önlemek için İngiltere’de 1838’de “Public Record Office” kuruldu. Alman devlet arşivi ise 1867’de kurulmuştur.

Türk-İslam devletlerinde ötedenberi yazılı ve yazısız kağıda hürmet fevkalade idi. Bilhassa kul hakkı geçmesi tehlikesi sebebiyle devlet evrakının muhafazasına daha çok ehemmiyet verilirdi. En büyük Türk-İslam devletlerinden biri olan Osmanlılar da aynı ananenin devamı olarak devlet evrakını en müstesna yerlerde muhafaza etmişlerdir. Ortadoğu ve Balkanlarda asırlarca hüküm süren Osmanlı İmparatorluğunda devletin ilk devirlerinden başlayarak, resmi evraklar, ehemmiyet derecesine bakılmaksızın kese, torba ve sandıklarda belli usul ve düzenlere göre büyük bir titizlikle saklanmıştır. “Maliye defterleri hazinesi” ile “Defterhane hazinesi” devletin önemli hazinelerindendi. Çok değerli kayıtlar ve belgeler bu hazinelerde saklanırdı. Osmanlı Devletinde, devlet dairelerindeki evrakların düzenli muhafaza edilmesi, hakkında çeşitli direktiflerin verilmesi bu vesikaların muhafazasındaki ehemmiyeti göstermektedir. 1785’te Birinci Abdülhamid Hanın Reis-ül-küttab’a gönderdiği emirde, evrak ve defterlerin muhafazasına dikkat edilmesi istenilmektedir. Osmanlı arşivleri, Türkiye için olduğu gibi, dünya milletleri için de en sağlam ve geniş olanıdır. Üç kıtaya yayılıp, çeşitli dil, din ve ırktaki insanları asırlarca idare eden Osmanlılar, arşivlerinde bu milletlere ait bilgileri titizlikle kağıt üzerine geçirip saklamışlardır.

İstanbul’un fethine kadar Bursa ve Edirne’de arşivler teşekkül etmiştir. İstanbul’un fethinden sonra, ilk arşiv Yedikule civarında yapıldı. Topkapı Sarayının inşasından sonra, Divan-ı hümayunun yanında bir arşiv yapıldı. On altıncı yüzyılda yüksek bir seviyeye ulaştı. Belgeler en küçük bir müsveddeye kadar atılmadan, torba, sandık, kılıf muhafaza hatta atlas içine kondu. Arşiv malzemeleri kurutulmuş mahzen depolarda saklandı.

Osmanlılarda, Divan-ı hümayundaki vesikalar kağıt veya defter şeklinde tanzim edilirdi. Defterler ciltlenir, senelere göre tanzim ve tasnif edilir, hususi odalarda saklanırdı. Bu odalara Mahzen-i evrak adı verilirdi. Yaprak halindeki vesikalar dürülüp keselere konurdu.

Mühim vesikalar, fermanlar ise, atlas keselere ve muhafazalara yerleştirilirdi. Her dairede günün evrakı, bir tomar, her ayınki bir torbaya, her yılınki ise bir sandığa konurdu. Sandıkların üzerine de muhteviyatı gösteren etiketler yapıştırılırdı. Defterhane hazinesi, Divan-ı hümayun toplantılarının düzenli devam ettiği zamanlarda, Kubbealtı dairesinin yanında bulunmaktaydı. Sonraları toplantılar önemini kaybedince, hazine, Topkapı Sarayının birinci kapısındaki Bab-ı hümayunun üst kısmına taşındı. Daha sonra da Sultanahmet’te “Saray-ı atik” denen mahzene ve Babıaliye yakın olan “Tomruk dairesi”ne aktarıldı. Sarayın bir kısım evrağı Kubbealtı’nın bitişiğindeki “Dış hazine” binasında toplanmıştır. Maliye belgeleri de, Sultanahmet’teki “Eski Çadır Mehterleri” kışlasında muhafaza edilmekteydi. Bütün kanun, nizam, ferman ve emirler defterlere geçirilir, tasdik edilir, saklanırdı. Eski defterlere bakmak icab ettiğinde bunları bulup hemen getirecek görevliler vardı.

Devlet arşivi, padişahın, vezir-i azamlardaki mührüyle mühürlenen üç hazineden biri idi. Hükumetin her toplantısından sonra konuşulanlar yazılır; bu mühür ile mühürlenirdi. Bir defterin arşivden çıkması sadrazamın yazılı emri ile olurdu. Arşiv dışında ne kadar kaldığı da kaydedilirdi.

Osmanlı devlet belgeleri çok iyi tutulur, sağlam kağıtlara, silinmez mürekkeple yazılır ve çok iyi muhafaza edilirlerdi.

Defter emini, istenen defter ve vesikayı, milyonlarca defter ve vesika arasından bir kaç dakika içinde bulabilirdi. Çünkü en iyi şekilde ve fevkalade tasnif edilmişlerdi.

Osmanlı Devletinde modern manada milli arşivcilik konusunda ilk ciddi teşebbüs, devrin maliye nazırı Safveti Paşa’nın 1845’te Enderun’daki tarihi vesika ve defterleri bir tertib içine almaya çalışması ile görülür. Tam manasıyla modern arşivcilik ise, 1846’da “Hazine-i Evrak Nezaretinin” kurulmasıyla başlar ve bugünkü Başbakanlık Arşivi’nin çekirdeğini teşkil eder. Aynı sene Bab-ı Ali’nin iç kısmında yüksekçe, rutubetsiz bir yer seçilerek ve özel olarak imal edilen tuğla ile mükemmel bir bina yapıldı. Nezaretin başına Hazine-i Evrak Nazırı olarak sadaret mektupçusu Esseyyid Hasan Muhsin Efendi tayin olundu. Türkiye'de modern arşivciliğin mimarı bu zattır denilebilir. Hasan Muhsin Efendi, emrindeki ekip ile kıymetli çalışmalar yaptı. Devletin mühim işlerine ait mahrem sayılacak, devletin sırlarını ifşa etmeyecek şekilde emin memurların tayin edilmesi gerektiği karara bağlandı. Arşive dahil olacak vesikaların tertibi ve arşivin çalışma tarzını belirten arşivcilik talimatını hazırladı. Bunu 1849’da “Hazine-i Evrak Nizamnamesi” adı ile yayınlayarak Türk arşivciliğini belli bir düzene soktu. Bu arşivde, her türlü muahedeler, hatt-ı hümayunlar, iç ve dış meselelere ait belgeler, Divan-ı hümayun defterleri, meclis takrirleri, mazbatalar, kanunlar ... v.s. saklanıyordu. Nezaret, bir süre sonra “Hazine-i Evrak Müdürlüğü” ünvanını almış ve Osmanlı Devletinin sonuna kadar bu isimle devam etmiştir.

1922 senesinde “İcra Vekilleri Hey’eti Riyaseti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti”ne bağlı, İstanbul’da “Mahzen-i Evrak Mümeyyizliği” kuruldu. 1923’te “Hazine-i Evrak Mümeyyizliği”ne çevrildi. 1927’de “Hazine-i Evrak Müdür Muavinliği” adı altında Başvekalet müsteşarlığına bağlandı. 1933’ün Mayısında 2187 sayılı Teşkilat Kanunu gereğince, Ankara’daki Evrak Müdürlüğü ile İstanbul’daki Hazine-i Evrak Müdürlüğü, “Başvekalet Evrak ve Hazine-i Evrak Müdürlüğü” adı altında birleştirildi. 1937’de Hazine-i Evrak’ın adı “Arşiv Dairesi Müdürlüğü”ne dönüştürüldü. 1943’te “Başvekalet Arşiv Umum Müdürlüğü” haline çevrildi. 9.3.1954 tarih ve 6330 sayılı Başbakanlık Kuruluşu Hakkındaki Kanun çerçevesinde “Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü”kuruldu ve Başbakanlık Merkez Teşkilatı içine alındı. 1976 yılında Başbakanlık Müsteşarlığına bağlı olarak “Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı” kuruldu. Bu dairenin görevi, Başbakanlıkta Cumhuriyet döneminde biriken evrakın tanzimidir.

Bugün yüz milyonlarca Türkçe ve Osmanlı Devletine ait arşiv malzemesi, Osmanlıdan ayrılan devletlerde kalmıştır. Mesela, Kudüs Françisten Manastırında 2644 Türkçe vesika mevcuttur. Romanya arşivlerinde 210.000 vesika olduğu biliniyor. Bunun yanında milyonlarca vesika çürütülmüş, yakılmış ve 1931’de vagonlar dolusu Bulgaristan’a satılmıştır. 500.000 kadar Türkçe defter ve vesika Bulgaristan’dadır. Bir kısım evrak da anbalaj kağıdı olarak esnafa intikal etmiştir.

“Tarih-i Osmani Encümeni” milli tarih araştırmaları için Topkapı’dan çıkarılan evrakın tasnif edilmesi zaruretini duymuş ve bu işi Ali Emiri Efendinin başkanlığındaki bir heyete havale etmişti. 1918 - 1921 yılları arasında çalışan Ali Emiri, padişahlara göre kronolojik, 1921’de Mahmud Kemal İnal, devlet teşkilatlarına ve yapılan işlemlere göre, Adliye, Askeri, Bahriye, Maliye vs. gibi adlarla 22 başlık altında topladı. 1932’de muallim Cevdet İnançalp’in tasnifi ise İbn’ül-emin tasnifinin aynı olmakla beraber bu başlıklar 16’ya indirilmiş ve bunlara sonradan “Vilayat-ı Mümtaze” eklenmiştir. 1936’da Macaristan’dan getirtilen arşiv uzmanı Lagos Fekete eski tasnifleri bırakarak kısaca “Eskiyi olduğu gibi kurma, yeniden canlandırma” olarak adlandırılan sistemi uyguladı. Bütün bu tasnif çalışmaları,  işin büyüklüğü karşısında neticesiz kaldı. Son yıllarda milli bir mesele haline gelen arşivlerimiz, özellikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi, yeniden ele alınmış ve genç bir kadro ile tasnif işlerine hız verilmiştir.

Türkiye’deki önemli arşivler:

1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Bugün memleketimizde en zengin arşiv, İstanbul-Cağaloğlu’ndaki Başbakanlık Osmanlı Arşividir.

Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki arşiv malzemesi Osmanlı İmparatorluğunun merkez teşkilatı, kuruluşları olan Divan-ı hümayun, Bab-ı asafi ve bab-ı defteri ve bu ana kuruluşlara bağlı olan kalem ve dairelere ait olan defterler ile evrakı içine almaktadır. Topkapı Sarayı Arşivinin devamı niteliğinde bulunan ikinci Abdülhamid Hanın Yıldız Sarayı Arşivi de, Osmanlı Arşivinin bir bölümünü meydana getirmektedir. Ayrıca Sultan Abdülaziz Han ve Beşinci Murad Han devirlerine ait malzeme de bulunmaktadır. İmparatorluğun sona ermesi üzerine resmi dairelerin ve kaldırılan dairelerin evrağı da buraya intikal etmiştir.

Şu anda 100 milyonun üzerinde tarihi vesika bulunduran “Başbakanlık Osmanlı Arşivi” yalnız Türkiye’nin değil, Osmanlı İmparatorluğunun sona ermesinden sonra kurulan 20’den fazla devletin de ana arşivi durumundadır. Burada bulunan defterlerin listesi çeşitli zamanlarda kısmen de olsa yayınlanmıştır.

2. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi: Tanzimattan önce padişahlarla ilgili evrak ve defterlerin, azil ve idam edilen veya mallarına el konulan devlet adamlarının evlerinde bulunan bu gibi belgelerin sarayda saklanması usuldendi. Bu arşivde, en eskisi Orhan Gazi zamanına kadar giden 10.726 defter ve 12.724 vesika vardır. Arşivin A’dan H’ye kadar harflerle başlayan maddeleri ihtiva eden iki fasikül Topkapı Sarayı Müzesi Arşiv Kılavuzu (1938 - 1940) adıyla neşredilmiştir.

3. Tapu Kadostro Genel Müdürlüğü Arşivi : Ankara’da bulunan bu arşivde on altıncı yüzyılın son tapu tahrir defterleri ile 1848’den sonraki tapu kayıtları muhafaza edilmektedir.

4. Şer’iyye Sicilleri Arşivi: Şer’i mahkemelerin verdiği dava ve karar defterleriyle, merkezden verilen emirlere ait vesikaları muhafaza etmektedir. 1941’de Adalet Bakanlığı tarafından Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir. Ankara'daki Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir. Bunların Şer’iyye Sicilleri adıyla katalogları yayınlanmıştır. Ankara'daki şer'iyye sicillerinden başka İstanbul Müftülüğü Şer'iyye Sicilleri Arşivinde de bir kısım şer'iyye sicilleri muhafaza edilmektedir.

5. Vakıflar Arşivi: Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde ve Vakıflar Bölge Müdürlükleri bünyesindeki arşivlerde vakıf kayıtları ile ilgili belgeler muhafaza edilmektedir.

6. TBMM Arşivi: 1920 yılından beri çıkan yasalar, tutanaklar vs. saklanmaktadır.

Ayrıca devlet daireleri, belediyeler, okullar, özel kuruluşlar ve ailelerin arşivleri de vardır.